Kıl kurdu, çok yaygın bir bağırsak parazitidir. Kıl kurdu enfeksiyonu ile ilişkili tıbbi durum, tıp literatüründe enterobiasis olarak bilinir. Enfeksiyon daha çok okul çağındaki çocuklarda görülür ve mikroskobik yumurtalar yoluyla çocuklar arasında kolayca yayılır. Tedavi ağızdan alınan ilaçlarla vücuttaki parazitleri öldürmeyi ve pijama, yatak çarşafları ve iç çamaşırını iyice yıkamayı içerir. En iyi sonuç için tüm ailenin tetkik edilmesi gerekir. Kıl kurdu hayatta kalmak ve üremek için insan vücudunu kullanır ve  hayvanlara bulaşmaz.

Kıl kurdu nedir? 

Kıl kurdu, minik parazitik solucanların neden olduğu bir bağırsak enfeksiyonudur. Her yıl milyonlarca insanı, özellikle de okul çağındaki çocukları etkileyen yaygın bir enfeksiyondur. Yetişkin kurtlar, yaklaşık olarak 5 ila 10 milimetre uzunluğunda, beyaz veya krem ​​renklidir. Küçük iplik parçaları gibi görünen bu kurtlar, altı hafta kadar yaşayabilir. Yumurtaları çıplak gözle görülemeyecek kadar küçüktür. Kıl kurdu kişiye çoğunlukla kaşıntı ve rahatsızlık hissi dışında zarar vermez ve tedavisi kısa sürer.

Kıl kurdu neden olur? 

Parazitik solucanlara ait yumurtaların yanlışlıkla yutulması veya solunması bulaşıcı bir enfeksiyona neden olur.  Mikroskobik yumurtalar bulunduran yiyecek, içecek veya parmaklar yoluyla ağza taşınabilir. Yutulan yumurtalardan çıkan larvalar, ince bağırsakta birkaç hafta içinde yetişkin kurtlara dönüşür ve daha sonra kalın bağırsağa giderek yerleşir. Kıl kurdu yumurtaları, kirli ellerde, yüzeylerde ve nesnelerde bulunabilir. Kıl kurdu yumurtalarının sıklıkla bulunduğu yerler ve nesneler şunları içerir:

• Yatak örtüsü
• Havlu
• Kıyafetler (özellikle iç çamaşırlar ve pijamalar)
• Tuvaletler
• Banyoda bulunan yüzeyler
• Yiyecekler
• Bardaklar
• Yiyecek kapları
• Oyuncaklar
• Mutfak tezgahı
• Okuldaki sıralar
• Kum havuzu

Vücutta bulunan dişi kurtçuklar, yumurtalar vücuda alındıktan 1-2 ay kadar sonra yumurtalarını bırakmak için anal bölgeye ulaşır. Bu durum da sıklıkla makatta şiddetli kaşıntıya neden olur. Kişi makat bölgesini kaşıdığında bu yumurtalar parmaklara yapışır ve tırnakların altına yerleşir. Daha sonra oyuncaklar, yatak örtüleri veya klozetler gibi diğer yüzeylere aktarılır. Kirlenmiş parmaklardan yiyeceklere, sıvılara, giysilere veya başkalarına taşınabilir. Kıl kurdu yumurtaları çeşitli yüzeylerde iki ila üç hafta yaşayabilir. Evde bulunan evcil hayvanlardan kıl kurdu bulaşıp bulaşmayacağını soran insanlar, bu kurtların hayvanlardan bulaşmadığını bilmelidir.

Kıl kurdu enfeksiyonu için risk faktörleri şunları içerir:

• Çocuklar: Kıl kurdu enfeksiyonu daha sık olarak 5-10 yaş arası çocuklarda ortaya çıkar. Mikroskobik boyuttaki yumurtalar ile diğer aile üyelerine, bakıcılara, okul veya çocuk bakım merkezlerindeki diğer çocuklara kolayca yayılabilir. Kıl kurdu enfeksiyonları 2 yaşından küçük çocuklarda nadir görülür.
• Kalabalık alanlarda yaşamak: Huzurevi, çocuk esirgeme kurumu gibi kalabalık yerlerde yaşayan insanların kıl kurdu enfeksiyonu geliştirme riski daha yüksektir.

Kıl kurdu belirtileri nelerdir? 

Kıl kurdu enfeksiyonu belirtileri arasında şunlar sayılabilir:

• Makatta veya vajinal bölgede kaşıntı: Geceleri uykudan uyandıracak kadar şiddetli hale gelebilir.
• Uykusuzluk, huzursuzluk ve rahatsızlık hissi 
• Aralıklı karın ağrısı ve mide bulantısı: Bu belirtiler nispeten az görülen belirtiler olsa da, bağırsakta çok kurt varsa kişide karşılaşılabilir.

En yaygın belirtiler anüs çevresinde kaşıntı ve uykuda huzursuzluktur. Kaşıntı genellikle geceleri daha kötüdür, çünkü kurtlar yumurtalarını bırakmak için gece anüse doğru hareket eder. Ayrıca vajinaya yayılabilir ve vajinal akıntıya neden olabilir. Kaşıma nedeniyle ciltte açık yara oluşursa bakteriyel cilt enfeksiyonu da gelişebilir. Kıl kurdu enfeksiyonu herhangi bir belirti ya da şikâyete neden olmadan sessiz bir şekilde de seyredebilir.

Kıl kurdu zararları nelerdir? 

Tipik kıl kurdu enfeksiyonları ciddi sorunlara neden olmaz. Nadir durumlarda ağır istilalar kadın üreme organlarında enfeksiyonlara neden olabilir. Parazit anal alandan vajinaya oradan da ‌‌uterus, ‌fallop tüpleri ve ‌pelvik organların çevresine gidebilir. Bu, vajina iltihabı ‌(vajinit) ve ‌uterus iç zarının iltihabı ‌(‌endometrit) gibi sorunlara neden olabilir. Nadir olmasına rağmen, bir ‌pinworm enfeksiyonunun diğer komplikasyonları şunları içerebilir:

• İdrar yolu enfeksiyonları: İdrar yolu enfeksiyonları, ağır kıl kurdu istilasına sahip kadınlarda daha yaygındır. Solucan ayrıca mesaneye giderek sistite neden olabilir.
• Kilo kaybı: Enfeksiyon şiddetliyse, parazit vücut için gerekli temel besin maddelerini emerek kilo kaybına neden olabilir.
• Karın boşluğu ve üreme organlarında enfeksiyon: Solucan, kadınlarda anal bölgeden vajinaya, uterusa, ‌fallop tüplerine ve karın boşluğunda bu organların çevresine giderek vajinit, endometrit gibi enfeksiyonlara neden olabilir.
• Apandisit: Apendikse göç ederek apandisite yol açan kıl kurdu vakaları vardır.
• Cilt enfeksiyonu. Şiddetli kaşıntı, ciltte enfeksiyon riskini artıran yoğun çizik ve yaralara neden olabilir.

Kıl kurdu nasıl önlenir? 

Kıl kurdu yumurtaları oyuncaklar, musluklar, yatak takımları ve klozet kapakları gibi yüzeylere yapışıp buralarda iki hafta boyunca canlı kalabilir.  Bu nedenle, düzenli yüzey temizliği parazitin yayılmasını önleyebilir. Solucan yumurtasının yayılmasını veya enfeksiyonun tekrar etmesini önlemeye yardımcı olabilecek yöntemler şunlardır:

• Sabahları anal bölge temizliği: Dişi kıl kurtları yumurtalarını anal bölgeye geceleri bıraktığı için, sabahları makat ve çevresini yıkamak vücuttaki yumurta sayısını azaltmaya yardımcı olabilir. Küvette banyo yapmak yerine duş almak banyo suyundan tekrar enfekte olmayı önlemeye yardımcı olabilir.
• Günlük olarak çamaşır ve yatak çarşaflarını değiştirmek: Yumurtalardan kurtulmak için bu önlem şarttır.
• Çamaşırları sıcak suyla yıkamak: Kıl kurdu yumurtalarını öldürmek için çarşafları, gecelikleri, iç çamaşırlarını, lifleri ve havluları sıcak suda yıkamak gerekir.
• Kaşımaktan kaçınmak: Anal bölgeyi kaşımaktan mutlaka kaçınmalısınız. Ayrıca çocukların tırnaklarını kısa kesmek de yumurtaların tırnak altında birikmesini azaltır.
• Elleri sık sık yıkamak: Enfeksiyon kapma veya yayılma riskini azaltmak için tuvalete girdikten, çocukların bezini değiştirdikten vs. sonra mutlaka eller yıkanmalıdır.
• Çocukların bakımını eksiksiz yapmak: Çocukların her gün duş almaları ve günlük olarak iç çamaşırlarını değiştirmeleri sağlanmalıdır. Tırnaklarını kısa kesmek de yumurtaların tırnak altında birikmesini azaltır.

Kıl kurdu tedavisi nasıl yapılır? 

Kıl kurdu kolay bir şekilde tedavi edilebilen bir enfeksiyon türüdür. Tedavi yeniden enfeksiyon oluşumunu önlemeye odaklanır. Kesin sonuç almak için ailenin tüm üyelerine tedavi edilmesi gerekir. Tedavi iki şekilde yapılabilir:

• 6 haftalık sıkı bir hijyen takvimi
• İlaç

Tedavide ilaç kullanılacaksa bu ilaçlar evdeki herkese verilmelidir. Çünkü denildiği gibi, aile üyeleri arasında bulaşma riski yüksektir. Bu nedenle, herhangi bir belirti olmasa bile, aile üyelerinden birisine kıl kurdu teşhisi konulduğunda diğerlerine de çok dikkat etmek gerekir. Hamileler ya da emziren annelerde ilaç kullanımı yerine yaklaşık altı hafta süren tedaviler önerilir; çünkü gebeliğin ilk on üç haftasında bazı ilaçlar kullanılamaz.

Kıl kurdu nasıl geçer? 

Kıl kurdundan kurtulmak için evde uygulanan kişisel hijyen ve bakım tedbirleri oldukça önemlidir. Bu amaçla şu ipuçlarını takip etmek faydalıdır:

• Eller düzenli olarak yıkanmalıdır.
• Tırnaklar kısa tutulmalı, tırnakları ısırmaktan kaçınılmalıdır.
• Sıkı iç çamaşırları tercih edilmelidir.
• İç çamaşırı her gün mutlaka değiştirilmelidir.
• Pijamalar düzenli olarak değiştirilmelidir.
• Evdeki tüm alanlar ‌her gün paspaslanmalı veya elektrik süpürgesiyle süpürülmelidir.
• Tüm çarşaflar ve nevresimler günlük olarak değiştirilmeli ve ara ara sıcak suda yıkanmalıdır.

Çocuğunuz ya da kendinizde kıl kurdu enfeksiyonu düşündüren çeşitli belirti ve şikâyetler varsa bir sağlık kuruluşuna başvurarak tanı ve tedavi için yardım alabilirsiniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.