Kepek, basit bir saç problemi gibi görünse de kişinin öz güvenini etkileyen bir sorundur. Temizlikle ilgili olmasa bile, kişinin saçlarının kirli ya da bakımsız görünmesine sebep olur. Ayrıca kaşıntılı kepekler de, kişilere rahatsızlık verir. Bir çalışmada, kepeğin tıbbi bir soruna neden olmasa da, psikolojik sorunlara yol açabileceği söylenmektedir.

Kepek nedir?

Kepek, hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilen, beyaz ve gri cilt pullarının saç derisinde ya da saçın üzerinde görünmesine neden olan, yaygın bir cilt sorunudur. Yapılan çalışmalar, kepeğin toplumda görünme oranının %50 olduğunu gösterir. Diğer bir deyişle her iki kişiden birinde kepek görülür. Kepek, genellikle ciddi bir soruna işaret etmez ve kişiden kişiye bulaşmaz. Bununla beraber estetik olarak sıkıntı yaratan bir durumdur.

Kepek, erkeklerde kadınlardan daha fazla rastlanır. Bunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte kadınların kafa derisini örten saçın daha sık olması nedeniyle kepeğin daha az gözlenmesi olabilir.  Bir başka olası sebep ise şu şekilde belirtilmiştir; kadınlar saç bakımı için kullandıkları ürünleri özenle seçtikleri ve kolay kolay değiştirmedikleri için kullandıkları kepek karşıtı ürünlerin faydasını daha net görebilir. Bu nedenle kadınlarda erkeklere kıyasla, tedaviye uyum ve tedavi başarısı daha yüksektir. 

Cilt kendisini sürekli yenileyen bir sisteme sahiptir. Cildin alt kısmında yeni hücreler oluştukça, üst yüzeye yani hava ile temas eden yöne doğru ölü hücreler itilir. Bu doğal süreç sırasında, yıkanırken su ile dökülen ölü deri hücreleri, göz ile görülmez. Fakat herhangi bir nedenden dolayı bu döngü bozulduğunda ve hızlandığında, ölü deri hücreleri saç köklerinde birikmeye başlar ve kepek oluşur.

Kepek birçok cilt rahatsızlığı nedeniyle ortaya çıkabilir. Kepeğin tedavisi öncelikle altta yatan hastalığın tedavisi ile desteklenmelidir. Kepek oluşumuna neden olabilecek rahatsızlıklar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Seboreik dermatit: Derinin, yüzün ve vücudun bazı bölgelerinin pullu, kaşıntılı hale gelmesine ve kızarmasına neden olabilen yaygın bir cilt hastalığıdır. Nedeni tam olarak bilinmeyen, oluşumunda birçok faktörün rol oynadığı bir hastalıktır. Bu faktörler stres, ‌androjenler, depresyon, yorgunluk, ‌mikroanjiyopatik olabilen ‌vasküler bozukluklar, basınç değişiklikleri gibi atmosfer değişiklikleri, mevsimler, giyim, beslenme biçimleri ve yiyecek ‌alerjileri, ‌otoimmünite, ‌Malassezia ‌furfur (bir çeşit maya), başka nedenlerle alınan ilaçlar, ‌riboflavin, ‌piridoksin, ‌biyotin eksiklikleri olarak sıralanabilir.
• ‌Tinea ‌capitis: Halk arasında saçkıran olarak da bilinen saçlı derinin mantar enfeksiyonudur.
• Alerjik temas ‌(kontakt) ‌‌dermatiti: Saç boyası, saç spreyi, saç jölesi veya köpük gibi saç derisinde kullanılan ürünlere cildin gösterdiği reaksiyonlardır. Kişi sadece bir ürün kullandığında saçları kepekleniyor ve bu ürünü kullanmayı kestiğinde kepek kesiliyorsa bu temas ‌dermatiti nedeniyledir.
• Sedef hastalığı: Gümüş pullarla kaplı cildin kırmızı, kabuklu lekelerine neden olan bir cilt hastalığıdır.

Kepek nasıl geçer?

Kepek için temel tedavi kepek önleyici şampuanlardır. Süpermarketlerden veya  eczanelerin dermokozmetik bölümlerinden satın alınabilen, çeşitli maddeler içeren kepek şampuanları vardır.

Aşağıdaki malzemelerden birini içeren şampuanlar genellikle kepeğe iyi gelmektedir.

• Çinko pirit
• Salisilik asit
• Selenyum sülfit
• Ketokonazol
• Kömür katranı

Kepek şampuanlarını kullanmadan önce, kullanma talimatları dikkatlice okunmalıdır ve ne sıklıkla uygulanacağı öğrenilmelidir. Şampuanı durulamadan önce en az beş dakika saçta bırakmak, maddelerin etkisini daha yoğun göstermesi açısından yararlı olacaktır. Şampuanlarda tedavide kepeğin iyileşip iyileşmediğini görmek için bir ay boyunca denemek gerekir. Bazı durumlarda semptomlar düzeldiğinde şampuan daha az sıklıkla kullanılabilir ama tamamen kullanım kesildiğinde kepek geri dönebilir.

Saçtaki kepek nasıl gider?

Kepeğin miktarını azaltmak ya da kepek tedavisini desteklemek için kişinin uygulayabileceği birkaç bitkisel ürün ve yaşam kalitesi değişiklikleri mevcuttur.

• Çay ağacı yağı (tea tree oil): Çay ağacı yağı, tarih boyunca sivilceden sedef hastalığına kadar değişen cilt rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılmıştır. Ayrıca kepek belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilecek güçlü antimikrobiyal ve antienflamatuar özelliklere sahip olduğu kanıtlanmıştır. Yapılan bir araştırmaya göre, çay ağacı yağı, hem seboreik dermatit hem de kepek oluşumuna neden olabilen bir mantar türüyle mücadelede etkilidir. Hassas cilde sahip olanlarda, çay ağacı yağı tahrişe neden olabilir. Bu nedenle doğrudan cilde uygulamadan önce Hindistan cevizi yağı gibi bir yağ ile seyreltilmelidir.
• Hindistan cevizi yağı: Hindistan cevizi yağının potansiyel antimikrobiyal özellikleri, kepek oluşumuna neden olabilecek mikrobik faktörlerle savaşır. Nemlendirme özelliği ise cildin nemini artırır, egzama ve kepek belirtilerini azaltabilir.
• Aloe Vera: Aloe Vera’nın da antimikrobiyal ve antifungal özellikleri bulunur. Araştırmalar Aloe Vera'nın bu özellikleri ile kepeğe iyi gelebileceğini belirtir.
• Probiyotik alımını artırmak: 2017 yılında yapılan bir çalışmada, 56 gün boyunca Lactobacillus paracasei NCC2461 ST11 türü probiyotik alımının orta ve şiddetli kepek sorununu azalttığı gösterilmiştir. Tam etki mekanizması bilinmese de probiyotiklerin bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek kepek oluşumunu azalttığı tahmin edilmektedir.
• Omega-3 alımını artırmak: Omega-3 yağ asitleri, cilt sağlığı için hayati öneme sahiptir. Cildin yağ üretimine ve nemlendirmeye yardımcı olurken, yara iyileşmesini destekler ve erken yaşlanmayı önler. Omega-3 yağ asitlerindeki eksiklik, kuru saçlar, kuru cilt ve hatta kepek gibi bir dizi belirtiye neden olabilir. Somon, alabalık ve uskumru gibi yağlı balıklar mükemmel bir Omega-3 yağ asidi kaynağıdır. Ayrıca bir balık yağı takviyesi alabilir ya da keten tohumu, chia tohumu ve ceviz gibi diğer Omega-3 bakımından zengin gıdaların alımını artırabilirsiniz.

Kepek nedeniyle ne zaman doktora başvurulmalıdır?

Kepek nedeniyle çoğunlukla hekimlere başvurulmaz fakat aşağıda sıralanan durumlarda muhakkak bir dermatologa başvurulmalıdır.

• Herhangi bir kepek şampuanını bir ay denediğiniz halde kepeğinizde bir iyileşme gözlemediyseniz,
• Kepeğiniz çok ciddi seviyedeyse,
• Kafa deriniz kaşınıyorsa,
• Kafa deriniz şişmiş ya da kızarık ise,
• Kepek sorunuyla birlikte zayıflamış bağışık sistemine sahipseniz, örneğin; kemoterapi görüyor, HIV pozitifseniz yada bağışıklık sisteminizi baskılayan bir ilaç kullanıyorsanız doktora başvurmanız gerekir.

Hekiminiz kafa derinizi inceleyerek kepeğin neden oluştuğunu anlayacak ve ona göre ilaç, losyon ve şampuan reçeteleyecektir.

Bebeklerde kepek nasıl gider?

Bebeklerde de kepek gözlenebilir. Cilt yağlı sarı gibi gözükür ve bu sarı parçalar koparak saça karışabilir. Bebeklerde gözlenen bu durumun adı konaktır. Genellikle geçici ve zararsız bir durumdur ve iki ay içerisinde kendiliğinden kaybolur. Bebeklerde görülen bu zararsız durum için kimyasal ilaç kullanımı önerilmez. Bununla beraber, bebek masaj yağı ya da karbonat-zeytinyağı karışımı gibi doğal bir reçete ile konaklı bölgeye masaj yapıp birkaç saat bekledikten sonra saçı yıkayarak konaktan kurtulabilirsiniz. Bazı dermakozmetik ürünlerin de bebekler için özel olarak ürettiği kremler yine bebeğin kafa derisine uygulanıp ertesi gün yıkanabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.