Vitaminler, vücut hücrelerinin kendini yenileyebilmesi, büyüyüp gelişebilmesi ve enerji üretebilmesi için elzem organik bileşiklerdir. İnsan vücudunda sentezlenemeyen, sentezlense bile yetersiz olan vitaminler, dışarıdan besinlerle ya da takviye ilaçlarla desteklenmelidir. 

İlk defa 1912 yılında Polonyalı bir biyokimyacı olan Casimir Funk tarafından kullanılan vitamin sözcüğü, yaşam için gerekli amin anlamına gelir. Yağda eriyen ve suda eriyenler olmak üzere ikiye ayrılan vitaminler insan bedeni için hayati önem taşır.

Suda eriyen vitaminler arasında en dikkat çeken vitamin grubu B vitaminleridir. Tiamin (B1), riboflovin (B2), niasin (B3), B5 pantotenik asit (B5), pridoksin (B6), biyotin (B7), kobalamin (B12) ve folik asit olmak üzere toplam 8 adet B grubu vitamin vardır.

B12 Vitamini Nedir?

Suda çözünebilen bir vitamin olan B12 vücutta az miktarda da olsa depolanabilir. İçeriğindeki kobalt minerali nedeniyle kobalamin olarak da bilinen vitamin, sağlıklı bir insanın karaciğerinde yaklaşık 2 mg ve diğer vücut bölgelerinde 2 miligram olmak üzere toplamda 4 mg kadar depolanır.

Depolanma miktarı düşük olduğundan dolayı günlük olarak alınması önerilen B12 vitamini, hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur. İnsan vücudunda kalın bağırsak ve ince bağırsakta az miktarda sentezlenebilen vitamin, yüksek ısıya maruz kaldığında fonksiyonunu yitirir.

B12 vücut içinde birçok mekanizmada görevlidir:

• Kandaki kırmızı hücrelerin üretimi, DNA ve myelin sentezinde folik asit ile çalışır.
• Sinir hücrelerinin etrafını saran myelin kılıflarının sentezinde görev alan B12 vitamini elektriksel sinyal iletiminin hızını arttırır.
• Amino asitlerin ve vücut tarafından sentezlenen B12 vitaminin geri emiliminde rol alır. Çinko ve magnezyum gibi minerallerin fonksiyonlarında etkilidir.

B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

• B12 eksikliği kansızlığa neden olabilir. Pernisiyöz anemi olarak tanımlanan kansızlığa bağlı olarak çarpıntı, efor kapasitesinde azalma, çabuk yorulma ve halsizlik, konsantrasyon bozuklukları ve göz kararması gelişebilir.
• Dilde kızarıklık ve yanma hissi, ağız içinde yaralar ve bacaklarda gece kasılmaları ile ishal görülebilir.
• Ayaklarda, bacaklarda, kollarda ve ellerde karıncalanma ve uyuşma hissi ve zihinsel fonksiyonlarda bozulmalar gözlenir.
• Özellikle yaşlılarda hafıza kaybı, unutkanlık gibi rahatsızlıklara neden olabilir. Yaş ile B12 emiliminde ve vücut tarafında depolanmasında azalmalar gözlenir. 65 yaş üstü bireylerde B12 eksikliği depresyon oluşumunda etkili rol oynar.
• B12 eksikliği yeni hücrelerin sentezlenmesini engeller ve metabolizmanın yavaşlamasına neden olur.
• B12 eksikliğinin bazı durumlarda saç dökülmesine yol açtığı da gözlemlenebilir. Genellikle saç ekimi nasıl yapılır diye merak eden hastalarda vitamin ve mineral eksiklikleri de kontrol edilir. Fakat erkek tipi saç dökülmesinin ya da kellik probleminin nedeni genellikle vitamin eksikliğinden çok genetik faktörlerdir. 

B12 Vitamini Nelerde Bulunur?

Normal sağlıklı bir insanda kandaki B12 miktarı 150 pg/ml civarındadır. Bu miktar 80 pg/ml altına düştüğünde B12 yetersizliğinden söz edilebilir. Besinlerle günlük olarak 2.4mcg miktarında B12 vitamini alınması önerilir.

B12 eksikliği genel olarak emilim bozuklukları, yetersiz ve dengesiz beslenme, omeprazol, glifor, metmorfin gibi ilaçların kullanımı ve mide ameliyatları sonrasında görülür. Yetersizlik durumunda B12 açısından zengin gıdaların tüketilmesi önerilir. B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur.

• Karaciğer, dalak gibi sakatatlar
• Midye, istiridye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri
• Alabalık, ringa, uskumru ve ton balığı
• Süt, yoğurt, peynir
• Yumurta B12 vitaminin en zengin kaynakları arasında yer alır.

B12 Vitamini Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?

• Pernisiyöz anemi, B12 vitamininin vücut tarafından emilimini engelleyen bir otoimmün hastalıktır.
• Folik asit eksikliği anemisi, B12 vitamini eksikliği ile birlikte meydana gelebilir ve kandaki kırmızı kan hücrelerinin sayısının azalmasına neden olur.
• B12 vitamini eksikliği, sinirlerin işlevini etkileyebilir ve karıncalanma, uyuşma ve denge sorunları gibi semptomlara neden olabilir.
• B12 vitamini eksikliği kalp hastalığı riskini artırabilir.
• B12 vitamini eksikliği, kemiklerin zayıflamasına ve kemik kırıklarına yol açabilen osteoporoz riskini artırabilir.

B12 Vitamini Eksikliği Nasıl Giderilir?

B12 vitamini eksikliği, genellikle ağızdan alınan B12 vitamini takviyeleri ile tedavi edilir.

Bunun dışında B12 vitamini eksikliği olan kişiler, aşağıdaki yiyeceklerden daha fazla tüketmelidir:

• Et
• Deniz ürünleri
• Yumurta
• Süt ürünleri
• Yoğurt
• Peynir

B12 vitamini açısından zengin gıdalar tüketmek, B12 vitamini eksikliğinin önlenmesine yardımcı olabilir.

B12 Vitamini Eksikliği Tedavisi

B12 yetersizliği tedavisinde yetersizliğin nedeni tespit edilmelidir. Yetersizliğin nedeni eğer diyet ile alınan B12 eksikliği ise örneğin vegan beslenenlerde bu durum çok yaygındır. B12 vitamin hapı ya da dil altı tabletleri önerilir.  

Ancak hastada B12 vitaminin emilimine bağlı olarak gelişen yetersizlik söz konusu ise tablet ya da hap kullanmanın tedaviye herhangi bir katkısı yoktur. Emilim problemlerine bağlı olarak gelişen yetersizlik durumunda iğne ile vitamin B12 takviyesi yapılmalıdır. 

B12 Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

B12 vitamini eksikliğinde ne olur?

B12 vitamini, kırmızı kan hücrelerinin üretimi ve sinir sisteminin işlevi için gerekli olan bir vitamindir. B12 vitamini eksikliği, bu süreçleri etkileyebilir ve şu belirtilere neden olabilir:

Yorgunluk, Halsizlik, Soluk cilt, Hafıza sorunları, Konuşma zorluğu, Denge sorunları, El ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma, İştahsızlık, Kilo kaybı, İshal veya kabızlık.

B12 vitamini eksikliği ağız yarası yapar mı?

Evet, B12 vitamini eksikliği ağız yaralarına neden olabilir. 

B12 vitamini eksikliği sinir yapar mı?

Evet, B12 vitamini eksikliği sinirli olmamıza neden olabilir. B12 vitamini eksikliği, sinirlerin işlevini etkileyebilir ve sinirlilik, anksiyete ve depresyon gibi duygusal sorunlara neden olabilir.

B12 vitamini eksikliği için ne yemeli?

B12 vitamini açısından zengin gıdalar şunlardır:

• Et
• Deniz ürünleri
• Yumurta
• Süt ürünleri
• Yoğurt
• Peynir

B12 vitamini eksikliği olan kişiler, bu gıdalardan daha fazla tüketmelidir. 

B12 vitamini eksikliğini önlemek için ne yapmalı?

Dengeli ve sağlıklı bir beslenme düzeni uygulayın, B12 vitamini açısından zengin gıdalardan tüketin.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.