Nörojenik mesane, mesane kontrolünü sağlayan sinir sisteminde meydana gelen bozukluklar nedeniyle idrar depolama ve boşaltma işlevlerinin düzgün çalışmaması durumudur. 

Mesane kontrolü bozukluğu, idrar kaçırma, idrar yapamama veya sık sık idrara çıkma gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir.

Beyin, omurilik veya çevresel sinirlerde meydana gelen hasarlar, mesanenin işleyişini doğrudan etkileyerek bu duruma yol açabilir.

Hastalık sosyal hayatı etkileyerek yaşam kalitesini düşürebileceği için erken teşhis önemlidir.

Nörojenik Mesane Nedir?

Nörojenik mesane, sinir sistemindeki hasarlar nedeniyle mesanenin normal işlevlerini yerine getirememesi durumudur.

Sağlıklı bir mesane idrarın kontrollü şekilde depolanmasını ve boşaltılmasını sağlayan kas ve sinir sisteminin koordineli çalışmasına bağlıdır.

Ancak sinir sistemi hastalıkları veya travmalar sonucunda bu koordinasyon bozulduğunda, mesane istem dışı kasılabilir veya gevşeyerek normal fonksiyonunu yerine getiremeyebilir. 

Nörojenik mesane doğuştan gelen hastalıklardan veya sonradan gelişen sinir sistemi hasarlarından kaynaklanabilir. Özellikle omurilik yaralanmaları, multiple skleroz (MS), Parkinson hastalığı, inme ve diyabet gibi nörolojik hastalıklar bu durumun oluşmasına sebep olabilir.

Mesane kontrol bozukluğu, temel sağlık sorunlarına bağlı olarak farklı şekillerde ortaya çıkabilir ve bazı vakalarda ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.

Nörojenik Mesanenin Nedenleri

Nörojenik mesane sinir sistemi ile ilgili hastalıklar ve yaralanmalardan kaynaklanır. Mesanenin normal şekilde çalışması beyin, omurilik ve periferik sinirler tarafından kontrol edilen karmaşık bir süreçtir. Sinir sistemi hastalıkları bu süreci bozarak idrar tutma veya boşaltma işlevlerinde bozukluklara yol açabilir. Nörojenik mesane hastalığının nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Omurilik yaralanmaları, nörojenik mesanenin en yaygın nedenlerinden biridir. Omurilik, mesane kaslarının kasılmasını ve gevşemesini düzenleyen sinir sinyallerini ilettiği için, buradaki bir hasar idrar kontrolünü ciddi şekilde etkileyebilir. Felç veya omurilik zedelenmesi gibi durumlar, bireyin idrarını tamamen tutamamasına veya boşaltamamasına neden olabilir.
• Multiple skleroz (MS), Parkinson hastalığı ve inme gibi nörolojik hastalıklar, sinir iletiminde bozulmalara yol açarak mesane fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir. Bu hastalıklar, idrarın depolanmasını ve boşaltılmasını kontrol eden kasların düzensiz kasılmasına neden olarak, mesane kapasitesinin azalmasına ya da kontrolsüz idrar kaçırmaya sebep olabilir.
• Diyabet uzun vadede sinir hasarına (diyabetik nöropati) neden olarak nörojenik mesaneye yol açabilir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, mesaneyi kontrol eden sinirlerin hasar görmesine neden olarak idrar yapmada gecikmelere, idrar retansiyonuna veya sık sık idrara çıkma ihtiyacına sebep olabilir.

Nörojenik Mesane Belirtileri

Nörojenik mesane bireyin mesane fonksiyonlarında ciddi değişikliklere yol açarak çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. İdrar kaçırma sorunları, mesane disfonksiyonunun en sık görülen semptomlarından biridir.

Kişi, istem dışı idrar kaçırma atakları yaşayabilir veya mesanesini tam olarak boşaltamayabilir.

Bazı hastalar sık sık idrara çıkma ihtiyacı hissederken, bazıları ise mesanesinin dolduğunu fark edemeyebilir. Mesane disfonksiyonu olarak adlandırılan bu durum hayat kalitesini bir hayli düşürür.

Özellikle aşırı aktif mesane durumunda, birey gün içinde ve gece boyunca ani idrar yapma isteğiyle sık sık tuvalete gitmek zorunda kalabilir. 

Mesane kaslarının yeterince kasılamadığı durumlarda idrar retansiyonu (idrarın mesanede birikmesi) görülebilir.

Bu durumda, idrar tam olarak boşaltılamadığı için mesane sürekli dolu hissedilir ve idrar yolu enfeksiyonları gelişme riski artar.

Ayrıca, idrarın böbreklere geri kaçması böbrek hasarına yol açabilir.

İdrar yaparken zorluk çekme veya mesaneyi tamamen boşaltamama, nörojenik mesanenin diğer belirtileri arasında yer alır.

Bu durum, zamanla idrar yollarında taş oluşumuna, enfeksiyonlara ve mesanenin aşırı gerilmesine neden olarak ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Nörojenik Mesane Tanısı

Nörojenik mesane tanısı, hastanın tıbbi öyküsü, fiziksel muayene ve ileri görüntüleme testleri ile konulur.

Tıbbi muayene sürecinde, hastanın idrar yapma alışkanlıkları ve semptomları detaylı bir şekilde değerlendirilir.

Tanı koymak için en yaygın kullanılan testlerden biri ürodinamik testlerdir. Mesane kaslarının nasıl çalıştığını anlamak için mesaneye sıvı verilerek dolma ve boşaltma süreci incelenir. Mesane basıncını ve idrar akışını ölçen testler mesane fonksiyonları hakkında bilgi sağlar.

İdrar tahlili ve kültürü, mesane enfeksiyonlarını ve idrar yollarıyla ilgili diğer sorunları tespit etmek için kullanılır. Ayrıca ultrason ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi yöntemler, sinir hasarını değerlendirmek ve mesanenin yapısal bozukluklarını belirlemek amacıyla uygulanabilir.

Bazı durumlarda, sinir sistemindeki bozuklukları daha iyi anlamak için elektromiyografi (EMG) testi de yapılabilir. Bu test, mesane kaslarını kontrol eden sinirlerin işleyişini ölçerek nörojenik mesanenin derecesini belirlemede yardımcı olabilir.

Nörojenik Mesane Tedavisi

Nörojenik mesanenin tedavisi hastanın yaşadığı sürece göre farklılaşır. İlaç tedavisi, mesane kaslarının aşırı kasılmasını önlemek veya mesane kaslarının daha etkili çalışmasını sağlamak için kullanılır.

Bazı vakalarda, kateterizasyon yöntemi ile mesanenin düzenli olarak boşaltılması sağlanabilir. Özellikle idrar retansiyonu yaşayan hastalarda, mesanenin aşırı dolmasını ve idrar yolu enfeksiyonlarını önlemek amacıyla bu yöntem önerilebilir.

Fizik tedavi ve mesane eğitimi, idrar kontrolünü sağlamak için uygulanan yöntemlerden biridir. Pelvik taban kaslarını güçlendirmek, idrar kaçırmayı azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, belirli saatlerde tuvalete gitme alışkanlığı kazandırılarak mesanenin düzenli boşaltılması sağlanabilir.

İleri vakalarda, cerrahi müdahaleler gerekli olabilir. Mesane kapasitesini artırmak veya idrar akışını düzenlemek amacıyla cerrahi işlemler uygulanabilir. Sinir uyarımı tedavileri de bu hastalığı yaşayanlar için tercih edilebilir.

Nörojenik Mesane ile Yaşam

Nörojenik mesane teşhisi konan bireyler, yaşam kalitesini artırmak için bazı önlemler almalıdır. Mesane kontrolünü sağlamak adına düzenli tuvalet alışkanlıkları geliştirilmelidir. Dengeli beslenme ve yeterli su tüketimi, idrar yollarının sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.

Hijyen kurallarına dikkat edilerek idrar yolu enfeksiyonları önlenebilir. Özellikle kateter kullanan hastaların hijyenine özen göstermesi büyük önem taşır. Enfeksiyon belirtileri ortaya çıktığında erken müdahale edilmesi, daha ciddi komplikasyonları önleyebilir.

Sosyal yaşamı kolaylaştırmak için uygun kıyafet ve hijyen ürünleri kullanılabilir. Aynı zamanda bir sağlık uzmanından destek alarak mesane yönetimi konusunda bilinçli hareket edilmelidir. Hastaların düzenli takip edilmesi de sağlıklı bir yaşam sürdürmelerine yardımcı olacaktır.

Sıkça Sorulan Sorular

Nörojenik mesane kalıcı mıdır?

Nörojenik mesane altta yatan sinir sistemi hastalığının türüne ve şiddetine bağlı olarak kalıcı veya geçici olabilir. Omurilik yaralanmaları ve bazı nörolojik hastalıklar nedeniyle gelişen vakalar genellikle kalıcıdır. Ancak bazı sinir hasarları uygun tedavi ve rehabilitasyon ile kısmen iyileşebilir. Tedavi sürecinde ilaçlar, fiziksel terapi ve mesane eğitimi gibi yöntemlerle semptomlar kontrol altına alınabilir.

Nörojenik mesane cinsel fonksiyonları etkiler mi?

Nörojenik mesane bazı hastalarda cinsel fonksiyonları olumsuz etkileyebilir. Hastalığın yarattığı sağlık sorunları erkeklerde erektil disfonksiyon veya boşalma problemlerine, kadınlarda ise vajinal kuruluk ve cinsel istekte azalmaya neden olabilir. Uygun tedavi ve rehabilitasyon yöntemleriyle bu etkiler hafifletilebilir.

Nörojenik mesanesi olan bireyler uzun süre idrar tutabilir mi?

Nörojenik mesane hastaları için idrarı uzun süre tutmak önerilmez çünkü bu durum mesane kaslarında aşırı gerilmeye ve idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilir. Özellikle idrar retansiyonu yaşayan bireylerde, mesanenin tam olarak boşaltılmaması böbreklere zarar verebilir. Bu nedenle düzenli aralıklarla idrarın boşaltılması sağlanmalı ve doktor önerilerine uyulmalıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.