Lynch sendromu kanser riskini artıran kalıtsal bir durumdur. DNA’daki yanlış eşleşmeleri düzelten tamir genlerindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Lynch sendromu genetik mutasyonların birikmesine neden olarak rektum, rahim, mide, yumurtalık ve kolon kanseri riskini artırır. 

Lynch sendromu belirtileri arasında yaygın olarak görülenler; sık karın ağrısı, şişkinlik hissi, açıklanamayan kilo kaybı, ishal, kabızlık, dışkıda kan gibi durumlar ve genetik olarak ailede birden fazla kişinin kolorektal kanser öyküsü bulunması sayılabilir. Lynch sendromu belirtileri gösteren kişilerin uzman doktorlara başvurması önerilir.   

Lynch Sendromu Risk Faktörleri Nelerdir?

Lynch sendromu genetik bir durum olduğu için en büyük risk faktörleri ailesel yatkınlık ve DNA onarım genlerinde görülen mutasyonlardır. Kişisel kanser geçmişi, yaş ve yaşam tarzı da Lynch sendromu risk faktörleri arasında yer alır. 

Ailesel yatkınlık Lynch sendromuna sebep olabilir. Ailede birden fazla kişide kalın bağırsak kanseri görülmesi, 50 yaşından önce bağırsak ya da rahim kanseri tanısı alan birinci dereceden akrabalar olması sendroma neden olabilir. Aynı aileden birden fazla farklı Lynch sendromuyla ilişkili kanser vakasının bulunması da risk faktörlerinden biridir. 

Genetik mutasyonlar Lynch sendromuna yol açabilir. DNA onarımında görevli olan MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 genlerinde mutasyon taşıyanların kanser riski artar. Bu tarz mutasyonlar genellikle ebeveynlerden aktarılır. Daha önce kolorektal, rahim veya yumurtalık kanseri geçirmiş kişilerde tekrarlayan kansere yol açan Lynch sendromu görülebilir. Lynch sendromuna bağlı kanserler genellikle 50 yaşından önce gelişir. 

Dengesiz beslenme, sigara ve alkol kullanımı, obezite ve hareketsiz yaşam tarzı da Lynch sendromu risk faktörleri arasında sayılabilir. Risk faktörlerine sahip kişilerin düzenli tarama testleri yaptırması önerilir. 

Lynch Sendromunun Yol Açtığı Hastalıklar

Lynch sendromu genetik mutasyonlara bağlı olarak DNA tamir mekanizmasının bozulmasına yol açar. Bu durum özellikle belirli kanser türlerinin gelişme riskini artırır. Lynch sendromu ile ilişkili hastalıklar arasında şunlar sayılabilir: 

• Kolorektal (Kalın bağırsak) kanseri: Lynch sendromundan kaynaklı en sık görülen kanser türü kolorektal kanseridir. Polip oluşumu olmadan hızlı gelişebilen kalın bağırsak kanseri genellikle 50 yaşında önce ortaya çıkar.
• Kolon kanseri: Lynch sendromu taşıyan kişilerde kolon kanseri gelişme riski yüksektir. Kalın bağırsağın iç yüzeyini döşeyen hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesiyle oluşan kolon kanseri genç yaşlarda görülebilir. 
• Rahim kanseri: Lynch sendromlu kadınlarda rahim kanseri görülme riski artar. Erken teşhis edilmezse yayılma riski yüksek olan rahim kanseri 40 yaş üzeri kadınlarda görülebilir. 
• Mide kanseri: Lynch sendromu mide kanseri riskini artırır. Mide ekşimesi, iştah ve kilo kaybı gibi belirtileri olan mide kanseri her yaşta görülebilir. 
• Yumurtalık kanseri: Lynch sendromu taşıyan kadınlarda yumurtalık kanserine yakalanma riski daha fazladır. Belirtileri geç ortaya çıkan yumurtalık kanserinin teşhisi genellikle ileri bir evrede yapılır. 

Lynch Sendromu Tanısı Nasıl Konulur? 

Lynch sendromu tanısı; aile öyküsü, genetik testler ve laboratuvar incelemeleri sonucunda uzman doktorlar eliyle konulur. Erken teşhis hastanın kanser riskini azaltma ve düzenli takipleri sağlama açısından büyük önem taşır. 

Lynch sendromu genetik hastalıklar arasında bulunduğundan tanı süreci ailenin kanser öyküsünün araştırılmasıyla başlar. Ailede özellikle 50 yaşından önce ortaya çıkan rahim veya kolon kanseri öyküsü önemli bir risk faktörü olarak kabul edilir. Hastanın ailesinde kolon, rahim, yumurtalık, mide kanseri gibi Lynch sendromuyla ilişkili hastalığı olanların genetik test yaptırması istenebilir. 

DNA onarım genlerindeki mutasyonların sebep olduğu Lynch sendromunun tanı sürecinde genetik testler kritik bir rol oynar. MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 gibi gen mutasyonları test edilir. Genlerde mutasyon tespit edilirse hastaya Lynch sendromu tanısı konulabilir. Lynch sendromundan şüphelenilen hastalara kolonoskopi ve biyopsi gibi yöntemler uygulanarak tanı kesinleştirilebilir.  

Bütün hastalıklarda olduğu gibi Lynch sendromunda da erken teşhis hayati önem taşır. Ailesinde Lynch sendromu görülenlerin düzenli tarama testleri yaptırması önerilir. 

Lynch Sendromu Tedavisi 

Lynch sendromu genetik bir bozukluk olarak görüldüğü için tedavi edilebilen bir durum değildir. Ancak sendromun neden olduğu kanser türlerinin erken teşhisi ve önlenmesi için çeşitli tedavi yöntemleri uygulanır. Tedavi yöntemi, hastanın taşıdığı genetik mutasyona ve gelişebilecek kanser türlerine göre belirlenir. 

Lynch sendromuna sahip olan kişilerde erken teşhis için düzenli kanser taramaları yapılır. Kolon kanseri için kolonoskopi, yumurtalık kanseri için pelvik ultrason, rahim kanseri içinse endometrial biyopsi uygulanabilir. 

Yüksek risk taşıyan hastalarda kanser gelişimini önlemek amacıyla koruyucu cerrahi seçenekler düşünülebilir. Kolektomi ile kalın bağırsakta kanser riski azaltılabilir. Histerektomi ve ooferektomi yapılarak rahim ve yumurtalık kanseri riski önlenebilir. 

Lynch sendromu belirtileri gösteren kişilerin uzman doktorlara başvurarak tarama testleri yaptırmaları ve süreci düzenli aralıklarla takip etmeleri sağlıkları açısından tavsiye edilir. 

Lynch Sendromu Olanların Kanserden Korunma Yöntemleri

Genetik bir rahatsızlık olan Lynch sendromu kolon kanseri başta olmak üzere birçok kanser türüne yakalanma riskini artırır. Doğru önlemlerin alınması halinde kanser riski önemli ölçüde azaltılabilir. Lynch sendromu olan kişilerin kanserden korunmak için izleyebileceği çeşitli yöntemler bulunur. 

Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek kanser riskini ciddi ölçüde azaltabilir. Aşırı kırmızı et ve işlenmiş gıdalardan uzak duran, bunların yerine sebze ve meyve yönünden zengin lifli gıdalarla hazırlanan diyetler tüketen kişilerin özellikle kolon kanserine yakalanma riski azalabilir. Obezite kansere yakalanma ihtimalini yükseltir. Sağlık açısından doğru kiloyu korumak, birçok hastalık gibi, kanser riskini de azaltmaya yardımcı olur. 

Düzenli egzersiz genel sağlık durumu üzerinde olumlu etkiler yapar. Vücuda fazla yüklenmeden ev ortamında bile yapılan egzersizler kanser riskini düşürmeye yardımcı olabilir. Sigara içmek ve aşırı alkol tüketmek kanser riskini artırır. Zararlı alışkanlıkları bırakan kişilerin kansere yakalanma ihtimali azalır. 

Lynch sendromu kalıtsal olduğu için sendromlu kişilerin aileleri de kanser riski altında olabilir. Hem Lynch sendromuna sahip olanlar hem aile üyelerinin genetik testler yaptırmaları ve düzenli aralıklarla doktor muayenesine gitmeleri kanserden korunmalarına yardımcı olur.   

Sıkça Sorulan Sorular

Tıpta Lynch nedir?

Lynch sendromu, tıbbi adıyla Herediter Non Polipoid Kolorektal Kanser - HNPCC, kalıtsal kanser riskini artıran bir genetik hastalıktır. Lynch sendromuna sahip kişilerde kolorektal, rahim, mide, yumurtalık gibi kanser türlerinin görülme ihtimali yüksektir. DNA’daki onarım genlerinde görülen mutasyonlardan kaynaklanan Lynch sendromunun belirtileri arasında açıklamayan kilo kaybı, 50 yaş altında kolorektal kanser gelişimi ve ailede kanser öyküsü sayılabilir.  

Lynch sendromu hangi gen mutasyonudur?

Lynch sendromu DNA uyumsuzluk tamir genlerindeki mutasyonlar sonucu meydana gelen kalıtsal bir hastalıktır. Tamir genleri DNA’daki hataları düzelterek hücresel bütünlüğün korunmasını sağlar. Lynch sendromunda bu mekanizma bozulduğu için hücreler kontrolsüz şekilde çoğalarak kanser gelişimine yol açabilir. Lynch sendromuna neden olan mutasyon genleri arasında MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 sayılabilir. 

Lynch sendromu ve polip arasında bağlantı var mıdır?

Lynch sendromu ile polip gelişimi arasında doğrudan bir ilişki yoktur. Lynch sendromuna sahip kişilerde yaygın polip gelişimi beklenmez. Ancak bazı durumlarda az sayıda adenomatöz (kanser öncüsü) polip gelişerek hızlı bir şekilde kansere dönüşebilir. Lynch sendromlu kişilerin sıklıkla polip taraması yaptırması önerilir. Çünkü kanser gelişimi polipsiz ya da az sayıda polip ile hızlı bir şekilde gerçekleşebilir. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.