Anhedoni, çağımızda en sık karşılaşılan psikolojik hastalıklardan birisi olarak da bilinir. Bu hastalığın ismi halk arasında, keyif alamama hastalığı olarak adlandırılır. Kişinin normalde keyif aldığı aktivitelerden artık keyif alamamasını gösteren bir durumdur. Fakat bu keyif almama hali, kişinin yaptığı aktiviteden sıkılması ile alakalı bir durum değildir. Bu hastalığın bilinen diğer bir ismi ise "mutlu olamama" hastalığıdır. 

Andehoni nedeni ile kişiler hiçbir şekilde mutluluk hissine kapılamamaya başlar. Kişinin hayattan zevk alma hali git gide azalmaya başlar. İlerleyen süreçlerde zevk alma hali tamamen yok olur. Bir süre sonra kişinin, sevdiği insanlarla dahi iletişim kurmak istemediği görülür. Ortaya çıkan bu belirtiler ise kişinin psikolojik bir problemi olduğunu gösterir.

Andehoni Nedir?

Andehoni nedir sorusuna; andehoni, kişinin hayattan zevk almasını ve kendisini mutlu hissetmesini önleyen psikolojik bir problemdir yanıtını vermek mümkündür. Andehoni, majör depresyon ile bağlantılı olarak da ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Sosyal ve fiziksel olarak iki farklı andehoni türü vardır. Bu iki türün arasındaki temel fark ise mutsuz hissedilen ve keyif alınmayan noktalardır. Sosyal andehonide kişi, sosyal aktivitelerden kaçınmaya başlar. Fiziksel andehonide ise kişiler fiziki durumlardan hoşlanmamaya başlar.

Örneğin; fiziki andehoni oluşumunda kişiler, daha öncesinde sevdikleri insanlara sarılabilirken, andehoni ortaya çıktığında sarılmak rahatsızlık vermeye başlar. Resim yapmayı çok seven biriyken bir anda resim yapmak o kişiyi mutsuz etmeye başlayabilir. Sosyal andehonide ise örneğin; gezmeyi seven kişilerin, bir süre sonra gezmekten zevk almamaya başladığı görülür.

Andehoni Neden Olur?

İnsan beyninde ventral striatum isimli bir bölge vardır. Bu bölge sayesinde beyne temel girdi akışı sağlanır. Bu bölgede meydana gelen aktivite eksikliği ise andehoni oluşumuna yol açar. Ventral striatum bölgesi aynı zamanda, mutluluk hormonunun üretildiği bir bölgedir. Bu nedenle bölgede yeterli hormon üretilmemesine bağlı olarak, mutlu olamama durumu ortaya çıkabilir. Andehoni hastalığı, farklı nedenlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Andehoni neden olur sorusuna verilebilecek olan diğer yanıtlar, şu şekildedir;

• Genetik aktarım
• Anksiyete 
• Majör depresyon
• Şizofreni 
• Bipolar bozukluk 
• Motivasyon eksikliği
• Madde bağımlılığı 
• Erteleme alışkanlığı
• Stres 
• Yaşam tarzı
• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) 

Hormon dengesizlikleri, nörolojik hastalıklar ve otoimmün hastalıklar da anhedoni oluşumuna yol açabilir. Parkinson hastalarında da andehoni görülme riski yüksektir. Kullanılan bazı ilaçların yan etkilerine bağlı olarak da kişilerde andehoni oluşumu söz konusudur.

Andehoni Belirtileri Nelerdir?

Andehoninin temel belirtisi, kişilerin keyifsiz olmasıdır. Fakat bu keyifsizlik kısa süreli ya da anlık oluşup geçen bir durum değildir. Andehoni görülmeye başladığında kişiler, normalde sevdiği şeyleri sevmez ya da keyif almaz. Bunun haricinde ise andehoni belirtileri şu şekilde bilinir;

• Enerji eksikliği
• Kronik yorgunluk 
• İlgi kaybı
• Yeme bozukluğuoluşumu
• Keyifsizlik hali
• Libido düşüklüğü 
• Sosyal etkileşimde azalma
• İkili ilişkilerden kaçınma
• Uyku problemleri
• Overthink (aşırı düşünme) 
• Ruh halinde ani değişimler
• Tensel ve cinsel temastan rahatsızlık duyma
• Gerginlik
• Paranoya

Anhedoni oluşumunda bu belirtilerden bir tanesi ya da birkaç tanesi aynı anda görülebilir. Belirtilerin görülmeye başlaması halinde, kişilerin psikolojik destek alması önerilir. Andehoni, kişilerin günlük yaşantısını dahi zorlaştıran bir psikolojik rahatsızlıktır. Tedavi edilmeyen anhedoni hastalığı, ilerleyen süreçlerde farklı psikolojik problemlerin ortaya çıkmasına da neden olur. Bu durum, kişinin hayatının her noktasında olumsuz etkiler göstermeye başlar. 

Anhedoni Risk Faktörleri Nelerdir?

Andehoni risk faktörlerinin en başında, aile öyküsü yer alır. Aile geçmişinde şizofreni hastalığı olan kişilerde anhedoni riski vardır. Aynı zamanda yine aile geçmişinde majör depresyon olan kişilerde de anhedoni riski söz konusudur. Anhedoni risk faktörleri arasında şu maddelere yer verilir;

• Kronik hastalıklar
• Ruhsal bozukluklar
• İhmal
• İstismar
• Ağır bir şekilde atlatılan, ciddi sağlık problemleri
• Kişide travma yaratacak olayların yaşanmış olması
• Yaş faktörü (genellikle genç yaştaki kişilerde anhedoni görülme riski yüksektir)

Anhedoni Testi Nedir?

Anhedoni testi, kişinin bir şeylerden zevk alma durumunun ölçülmesi şeklinde gerçekleşir. Genellikle psikologlar tarafından uygulanan bir test türüdür. Gerekli durumlarda ise psikiyatrlar tarafından da hastalara anhedoni testi uygulanabilir. Bu test yardımı ile anhedoni belirtileri de gözlemlenmiş olur.

Test, öz bildirim olarak da düşünülebilir. Bu işlem anket şeklinde olabileceği gibi doktor ve hastanın sözlü iletişimi şeklinde de gerçekleşebilir. Psikologlar, hastaları dinlerken bazı sorular sorar. Bu sorular sayesinde de test uygulanmış olur. Test esnasında kişiler, bazı aktivitelere karşı yorumlarını dile getirir ya da bu aktiviteleri değerlendirir.

Kişinin sunulan aktivitelerden ne derecede zevk aldığı bu sayede anlaşılır. Kişinin vermiş olduğu duygusal tepkilerin değerlendirilmesi de bu testin bir parçası olarak kabul edilir. Kişinin motivasyon durumu ve enerjisi de yine bu testler yardımı ile tespit edilir. Uygulanan anhedoni testi, profesyonel bir şekilde değerlendirilir.

Anhedoni Tedavisi Var mı?

Anhedoni, tedavisi olan bir psikolojik problemdir. Hastalığın tedavi edilebilmesi için öncelikli olarak bu hastalığın temelinde yatan problemlerin tespit edilmesi gerekir. Tedavi sürecinde ilk olarak psikologlar, hastalara anhedoni testi uygular. Kişiye anhedoni teşhisi konulduktan sonrasında ise psikolog seansları devam eder. 

Psikologlar eşliğinde, kişinin anhedoni hastalığına neyin yol açtığı tespit edilir. Bireysel davranışçı terapi yöntemi ile kişilerin tedavi sürecine başlanır. İlerleyen süreçlerde ise kişiler, psikiyatri görüşmelerine başlar. Genellikle ilaç tedavisi yardımı ile anhedoni tedavisi gerçekleşir. Psikoterapi yardımı da sıklıkla tercih edilen bir tedavi yöntemidir. 

Psikoterapide, kognitif davranışçı terapi yöntemine başvurulur. Kişi, ortaya çıkan semptomlar ile nasıl başa çıkabileceğini böylelikle keşfeder. Stres yönetimi, anhedoni tedavisinin en önemli parçası olarak kabul edilebilir. Meditasyon ile stresten arınmak mümkündür. Kişilerin yaşam tarzında bazı değişiklikler yapması da anhedoni tedavi sürecini olumlu yönde etkiler. 

Sağlıklı beslenmek, gün içerisinde yürüyüş yapmak ya da egzersiz yapmak, farklı sosyal aktivitelere katılmak vb. aktiviteler, kişinin motivasyonunun artmasına destek olur. Bu süreçte sosyal destek de çok önemlidir. Kişi, sosyal çevresi ile etkileşim halinde olmaya devam etmelidir. Madde bağımlılığına bağlı olarak anhedoni görülüyor ise madde bağımlılığı tedavisine başlanması gerekir. Anhedoni tedavisinin kişiye kattığı bazı olumlu durumlar şu şekildedir;

• Pozitif duyguları uyandıran durumlar keşfedilir
• Başka kişilere karşı manevi anlamda cömertleşme görülür
• Kişi, kendisi ile barışık olmayı öğrenir
• Yaşanan olayları farklı bir bakış açısı ile değerlendirme süreci başlar
• Stresle nasıl başa çıkılacağı öğrenilir
• Sevgi kavramı daha derin bir şekilde keşfedilir
• Kişi, kendisindeki olumlu durumları fark etmeye başlar

Anhedoni Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Anhedoni Cinsel Hayatı Etkiler mi?

Anhedoni hastası olan kişilerde libido düşüklüğü görülür. Aynı zamanda cinsel anhedoni olarak bilinen bir ruhsal hastalık da vardır. Cinsel anhedoni, kişinin cinsellikten zevk almaması olarak adlandırılır. Kişiler cinsel birliktelikten kaçınır. Kısaca belirtmek gerekir ise anhedoni, cinsel hayatı etkiler.

Anhedoni Hastalığına Ne İyi Gelir?

Anhedoni hastalığında kişiler, eskiden sevdiği aktivitelerden kaçınır. Fakat bu süreçte kişilerin, eskiden zevk aldığı aktiviteleri yapmaya devam etmesi önerilir. Kişiler, farklı aktivitelere de yönelmeyi deneyebilir. Yürüyüş yapmak, dans etmek, resim yapmak ya da bir enstrüman çalmak bu süreçte kişiye iyi gelir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.