Özgüven eksikliği birçok kişinin yaşadığı duygu durumu olarak tanımlanabilir. Genel olarak hayatın zor bir hal almasına neden olan bu durum, kişilerin hem sosyal hem de iş hayatın olumsuz yönde etkiler.

Özgüven eksikliği; kişilerin karar alma konusunda başarısız olması, herhangi bir konuda sorumluluk almaktan kaçınması ya da farklı psikolojik sorunlara sahip olmasına neden olabilir. Her yaştan ve cinsiyetten kişinin yaşayabileceği bu durumun nedenleri ise oldukça fazladır.

Özgüven Eksikliği Nedir?

Özgüven duygusu, her insan için son derece önemlidir. Özgüveni yüksek olan bireyler, hayata karşı daha kaygısız ve sağlam bir duruş sergileyebilir.

Herhangi bir olay karşısında yaşanacak olumsuzluklardan dolayı gerginlik duymaz. Bunun nedeni ise kişinin kendine sorun çözebilme konusunda güvenmesidir.

Özgüven eksikliği ise bireylerin hem kişisel gelişimlerinin olumsuz yönde etkilenmesine hem de yaşam kalitelerinin düşmesine neden olur.

Özgüven eksikliği, kişinin kendini yetersiz hissetmesine, kendi yeteneklerine güvenmemesine ve sürekli olarak başkaları tarafından övülmeye ihtiyaç duymasına neden olur.

Bu da ilerleyen süreçlerde kişilerin depresyon ya da asosyal bir karaktere dönüşmesine neden olur. 

Özgüven Eksikliğinin Nedenleri Nelerdir?

Özgüven eksikliği birden fazla neden ile ilişkilendirilir. Genel olarak çocukluk döneminde yaşanan olaylar kişilerin ilerleyen yaşlarda özgüven eksikliğine sahip olmasına neden olur. Bu durum yetişkinlerde görülebileceği gibi özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda da görülebilir.

Özgüven eksikliği, gizli ve fiziksel olarak da iki farklı kategoride ele alınabilir. Bu iki farklı özgüven eksikliği şu şekilde tanımlanabilir;

• Gizli Özgüven Eksikliği: Bireyin normalden fazla özgüvene sahip olduğunu göstermesi, gizli özgüven eksikliği probleminin en temel belirtisidir. Bireyin aşırı özgüvenli olması, diğer bireylerden daha üstün olduğunu düşündüğünü ifade eder. Hatalarını kabul etmekte zorlanan bu kişiler aynı zamanda yaptıkları her işin tam ve eksiksiz olduğuna inanır. Şayet yanlışlıklarını kabul ederler ise bu durumda da son derece gülü bir suçluluk duygusu yaşarlar ve öfke seviyeleri de normalin çok üstünde olur
• Fiziksel Özgüven Eksikliği: Bu özgüven eksikliği genel olarak ergenlik dönemindeki kişilerde görülür. Kişinin dış görünüşünü beğenmemesi, ütopik güzellik kavramlarına ulaşmak istemesi ya da yaşıtları tarafından sürekli olarak zorbalığa uğraması fiziksel özgüven eksikliğinin ana nedenlerini oluşturur 

Özgüven eksikliğinin genel nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir;

• Olumsuz Deneyimler: Kişilerin yaşamlarında tecrübe ettikleri olumsuz deneyimler, özgüven eksikliğine neden olabilir
• Eleştirileri Kabul Etmemek: Kişilerin kendilerine yapılan eleştirilere tahammül edememesi ve sürekli olarak negatif eleştiriler ile karşı karşıya kalması, bir süre sonra kişinin özgüveninin eksilmesine neden olur
• Olumsuz Düşünceler: Kişilerin kendilerine karşı sürekli olarak olumsuz düşüncelere sahip olması, kendi yeteneklerinden memnun olmaması, özgüven eksikliğinin yanı sıra başarısızlık korkusunu ve depresyonu da beraberinde getirebilir.
• Aile ve Çevresel Faktörler: Kişinin ailesinde yaşadığı olumsuz olaylar, baskı altında büyümek, ebeveynlerin çocuklarını dinlememesi ve onların fikirlerine saygı duymaması kişilerde özgüven eksikliğine neden olur. Öte yandan kişinin yetiştiği çevrede yaşanan olumsuzluklar, kavga ve zorbalık durumu da yine kişinin ilerleyen süreçte özgüven eksikliği ile karşı karşıya kalmasına neden olabilir.
• Başarısızlıktan Korkmak: Kişinin herhangi bir işte başarısız olabileceğini düşünmesi, bu kişinin sorumluluk almasını engeller. Bu durum da yine bir süre sonra özgüven kaybına neden olur.
• Sosyal İlişki Kurmakta Zorlanmak: Kişinin sosyal ortamlarda kendini ifade edememesi, yeni bir ilişki kurmak için gerekli iletişimi sağlayamaması özgüven eksikliğine neden olur.
• Kişinin Kendini Negatif Değerlendirmesi: Kişinin sürekli olarak kendini negatif bir şekilde değerlendirmesi, yaptığı her işte bir eksiklik bulması da yine özgüven eksikliğine neden olur.

Özgüven Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

Özgüven eksikliğinin neden olduğu semptomlar her zaman için kolay fark edilemeyebilir. Bunu başlıca nedeni ise kişilerin bu duruma karşı geliştirdikleri farklı stratejik hamlelerdir. Ancak genel olarak özgüven eksikliğine sahip olan bireylerde karşılaşılan belirtiler şunlardır;

• Kişinin sürekli olarak kendisini başkaları ile kıyaslaması
• Kişinin kendini değersiz hissetmesi
• Kişinin herhangi bir iş karşısında başarısız olacağına inanması ve buna bağlı olarak sorumluluk almaktan kaçması
• Sahip olduğu hakları kullanmamak
• Herhangi bir konuda seçim yapmakta güçlük yaşamak
• Kendi fikir ve görüşlerini toplum içerisinde açıkça ifade edememek
• Çatışma gibi olumsuz durumlardan kaçmak ya da direkt olarak iletişimi kesmek
• Sosyal ortamlarda bulunmaktan çekinmek
• Utangaç bir kişiliğe sahip olmak
• İş hayatında ve sosyal hayatta sürekli olarak başka kişilerden onay beklemek

Yetişkin bireylerde de sıklıkla gözlemlenen özgüven eksikliğine ait belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir;

• Karşı cinse karşı özgüven eksikliği hissetmek
• Kişinin diğer bireylerden daha başarısız olabileceğine inanması
• İnsanların bakışlarından korkmak
• Herhangi bir işe destek verilmediğinde kişinin kendini suçlu hissetmesi
• Sürekli olarak kişilerin kendini eleştirmesinden korkmak

Özgüven eksikliği belirtileri ergenlik dönemindeki bireylerde ise agresif hareketlerin sergilenmesi, sürekli olarak aynaya bakmak, başkalarının yaptıklarını taklit etmek şeklinde görülebilir.

Aynı zamanda genç bireylerin tamamen içine kapanması, asosyal bir karaktere bürünmesi ya da herhangi bir arkadaşlık geliştirmek için iletişim kurmaktan kaçması da yine özgüven eksikliğinin belirtileri arasında yer alır.

Özgüven Eksikliği Tedavi Edilir mi?

Özgüven eksikliği kişilerin hayatını olumsuz yönde etkileyen bir duygu durumudur. Bu olumsuz duygu kişilerin hem iş hayatında hem sosyal hayatında hem de özel hayatında sorunlar yaşamasına neden olur.

Bu nedenle kişilerin özgüven eksikliğinden kurtulması için ilk olarak bu soruna sahip olduklarını kabul etmesi gerekir. 

Özgüven eksikliğinin giderilmesi için yapılabilecek seçeneklerin başında psikolojik danışmanlık almak yer alır.

Uzman kişilerden yardım almak, bu sürecin daha kolay bir şekilde atlatılmasını sağlarken aynı zamanda kişinin güçlü bir özgüvene sahip olma sürecini de olumlu şekilde etkiler.

Bunun yanı sıra kişilerin özgüven eksikliğini giderebilmesi için yapabileceği diğer alternatifler şu şekilde sıralanabilir;

• Kişinin kendi yeteneklerini tanımaya başlaması
• Sürekli olarak olumsuz düşüncelere sahip olmak yerine, bu düşüncelerin olumlu düşünceler ile değiştirilmesi
• Kişinin kendine bir hedef belirlemesi ve bu hedefe ulaşmak için küçük adımlar atmaya başlaması
• Sosyal fobinin yenilmesi ve düzenli olarak dışarıya çıkarak sosyal çevre edinmek
• Yeni kişiler ile tanışarak iletişim yeteneğinin güçlendirilmesi
• Yeni bir hobi edinmek
• Mükemmeliyetçi olmaktan vazgeçmek
• Kişinin kendi ihtiyaçlarını ertelememesi ve bu ihtiyaçlarına saygı duymayı öğrenmesi
• Olumsuz duygulardan uzak durmak ve negatif düşüncelere sahip kişiler ile görüşmemek
• Kişinin kendi dış görünüşüne özen göstermesi ve düzenli olarak kişisel bakım seansları yapması da kişinin kendine olan saygısının ve güveninin artması konusunda son derece etkilidir  

Özgüven Eksikliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Özgüvenin Artması için Neler Yapılmalı?

Özgüven eksikliğinin giderilmesi ve artırılması için olumlu düşüncelere sahip olmak son derece önemlidir. Kişinin kendisi ile barışık olması, sosyal ortamlarda sağlıklı iletişim kurabilmesi ve kendisi için birtakım şeyler yapması da yine özgüvenin artmasını sağlayacak faktörler arasında yer alır

Çocuklarda Özgüven Eksikliği Olmaması İçin Neler Yapılmalı?

Çocukluk döneminde yaşanan bazı olaylar, bu bireylerin ilerleyen süreçte özgüven eksikliğine sahip olmasına yol açar. Bu nedenle çocuklarda özgüven eksikliğinin olmaması adına ebeveynlerin şunlara dikkat etmesi gerekir;

• Destekleyici olmak
• Çocuklara sorumluluk duygusu aşılamak
• Çocuklar için en uygun aktiviteleri belirlemek ve çocukları bu konuda desteklemek
• Çocukların duygu ve düşüncelerine değer vermek

Özgüven Eksikliği İş Hayatını Etkiler mi?

Özgüveni eksik olan kişilerin iş hayatında da birtakım olumsuz durumlar meydana gelir. Bu kişiler ilk olarak kendilerine verilen görevlerde asla başarılı olamayacaklarına inanır. Bu da ilerleyen süreçte kişilerde sahtekarlık sendromunun meydana gelmesine neden olabilir. Öte yandan bu kişiler herhangi bir iş yerine başarılı olamaz ve negatif düşüncelerinden dolayı mutlu olma şansına da sahip değildir. Görevden kaçmak, verilen işi yapmamak ya da eksik yapmak, işleri başkalarına yaptırmak, işe gitmemek için farklı bahanelere sığınmakta yine özgüven eksikliğinin iş hayatındaki olumsuz etkileri arasında yer alır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.