Güneş ışınlarına uzun süre maruz kalma, hormonal değişimler ve genetik faktörler nedeniyle oluşabilen melazma, ciltte düzensiz kahverengi lekelerle kendini gösteren yaygın bir durumdur.

Kadınlarda daha sık görülse de, erkeklerde melazma da belirli koşullarda ortaya çıkabilir.

Genellikle yüz bölgesinde meydana gelen bu cilt problemi, kişinin estetik kaygılarını artırabilir ve tedavi süreci zaman alabilir. Ancak uygun yöntemler ile melazma tedavisi mümkün olabilmektedir. 

Cilt yüzeyinde koyu lekeler şeklinde ortaya çıkan melazma, genellikle yanaklar, alın, burun ve çene gibi güneşe sık maruz kalan bölgelerde görülür. Melazma hastalığı, genellikle hamilelik döneminde veya hormonal değişimlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Özellikle östrojen ve progesteron hormonlarının değişimi, bu durumun gelişiminde büyük rol oynar.

Bu nedenle hamilelik döneminde görülen melazma, "gebelik maskesi" olarak da adlandırılır.

Melazma, derinin orta ve üst tabakalarında pigment artışı nedeniyle oluşur. Epidermal, dermal ve mikst olmak üzere üç farklı türü bulunur.

Epidermal melazma yüzeysel olup tedaviye daha hızlı yanıt verirken, dermal melazma daha derin katmanlarda olduğu için tedavi süreci uzun sürebilir.

Melazma Çeşitleri

Melazma, derinin etkilendiği katmana bağlı olarak üç farklı tipe ayrılır:

Epidermal Melazma: Cildin üst tabakasında meydana gelir ve daha yüzeysel bir yapıya sahiptir. Tedaviye daha hızlı yanıt verir.

Dermal Melazma: Cildin daha derin tabakalarında pigment birikimi ile oluşur. Tedavisi daha uzun sürebilir ve bazı durumlarda kalıcı olabilir.

Mikst (Karma) Melazma: Hem epidermal hem de dermal katmanları etkileyen bu tür, en yaygın görülen melazma türüdür ve tedavi süreci değişkenlik gösterebilir.

Melazma Nedir?

Melazma, yüz bölgesinde daha sık rastlanan, bazen boyun ve kollarda da görülebilen, genellikle kahverengi veya gri tonlu lekelerlin olduğu bir cilt rahatsızlığıdır.

Tıpta hyperpigmentasyon grubuna giren bu durum, cildin belirli bölgelerinde melanin adlı pigmentin normalden fazla üretilmesi sonucu meydana gelir.

Melanin, cilde rengini veren doğal bir pigmenttir ancak belirli süreçlerde veya tetikleyici faktörlerde fazlalaştığında melazma leke oluşumu belirginleşir.

Birçok uzman, melazmanın genellikle alın, yanaklar, burun üstü ve dudak üstü gibi alanlarda yoğunlaştığını belirtir.

Kadınlar arasında daha yaygın görülmekle birlikte Erkeklerde melazma da nadir değildir. Aynı zamanda, çoğunlukla koyu tenli bireylerde daha belirgin hale gelebilir.

Çünkü koyu cilt tipine sahip olanlarda melanin miktarı daha yüksektir ve herhangi bir dış veya iç tetikleyici faktör devreye girdiğinde leke daha kolay fark edilir hale gelir.

Melazma Neden Olur?

Melazmanın tam olarak hangi mekanizma üzerinden ve neden ortaya çıktığını net şekilde açıklamak bazen güçtür.

Çünkü tek bir faktöre bağlamak yerine, pek çok değişkeni göz önünde bulundurmak gerekir.

Hormonlar, güneş ışığına maruz kalma, genetik yatkınlık ve yanlış kozmetik ürün kullanımı gibi farklı etkenler melazmayı tetikleyebilir. İşte, melazmaya etki eden başlıca faktörler:

• Hormonal Değişimler: Özellikle östrojen ve progesteron hormonlarının dalgalandığı gebelik veya menopoz döneminde, ciltte melanin üretimi artabilir. Doğum kontrol ilaçları kullanımı da benzer etkiyi tetikleyerek melazma hastalığı riskini yükseltebilir.
• Genetik Yatkınlık: Aile öyküsünde melazma olan kişilerde görülme olasılığı daha fazladır. Genetik faktörler, cildin pigment üretimine olan yatkınlığını artırabilir.
• Güneşe Aşırı Maruz Kalma: UV ışınları, cildin melanin üretimini hızlandırabilir. Özellikle yaz aylarında koruyucu krem kullanmadan uzun süre güneşte kalmak, melazmayı arttırabilen bir sebeptir.
• Stres: Günlük yaşamın getirdiği yoğun tempo ve ruhsal gerilim, hormonal dengeleri etkileyerek cilt üzerinde istenmeyen etkilere yol açabilir. Nitekim stres ve melazma birbiriyle ilişkilidir.
• Yanlış Kozmetik Kullanımı: İçeriğinde cildi tahriş edebilecek sert kimyasallar bulunan kozmetik ürünleri, cilt bariyerinin bozulmasına yol açarak lekelerin derinleşmesine zemin hazırlayabilir.

Melazma Belirtileri Nelerdir?

Melazma, genellikle ciltte simetrik şekilde ortaya çıkan renk koyulaşmaları şeklinde kendini gösterir. Özellikle alın, yanaklar, çene ve dudak üstünde daha belirgin olabilir. İşte melazma belirtileri şu şekildedir:

• Koyu Renkli Lekeler: Kahverengi, gri veya bazen maviye çalan lekeler görülebilir. Bu lekeler genellikle keskin sınırlara sahiptir ve yama benzeri bir görüntü sergiler.
• Simetrik Dağılım: Melazmada lekeler genellikle yüzün her iki tarafında da benzer şekilde oluşur. Örneğin, yanakların iki tarafında da benzer büyüklükte kahverengi lekeler fark edilebilir.
• Düzgün Doku: Cildin dokusunda bir kabarıklık veya pürüz oluşumu genellikle gözlenmez. Lekeler düz bir yapıda seyreder ve bu yönüyle sivilce izlerinden veya diğer leke tiplerinden kolayca ayırt edilebilir.
• Yaz Aylarında Artış: Güneşe maruz kalma arttıkça lekenin rengi daha da koyulaşabilir. Kış aylarında biraz açılır gibi görünse de tamamen kaybolmayabilir.
• Diğer Bölgelerde Görülme: Her ne kadar en sık yüzde ortaya çıksa da boyun, kollar ve daha nadir olsa da Sırtta melazma şeklinde de gözlemlenebilir.

Melazma Tedavisi Nedir?

Melazma tedavisi, kişiye özel planlama gerektiren bir süreçtir. Çünkü her bireyin cilt tipi, yaşamsal alışkanlıkları ve lekelerin derecesi farklı olabilir. Ancak genel olarak bazı melazma tedavi yöntemleri vardır:

Topikal Kremler: Dermatologlar tarafından reçete edilen aydınlatıcı içerikli kremler, melanin üretimini baskılayarak lekelerin rengini açmaya yardımcı olabilir. 

Kimyasal Peeling:Glikolik asit veya salisilik asit gibi aktif maddelerin kullanıldığı peeling işlemleri, cildin üst katmanını soyarak lekelerin görünümünü hafifletmeyi hedefler. Peeling seansları tedavi planına göre birkaç hafta arayla tekrarlanabilir.

Lazer ve Işık Tedavileri: Gelişen tıbbi teknolojiler sayesinde lazer ve IPL (yoğun atımlı ışık) tedavileriyle ciltteki yoğun lekelerin giderilmesi sağlanabilir. Elbette burada lazerin dalga boyu, cilt tipi ve lekenin derinliği gibi faktörler önemlidir.

Dermaroller veya Mikroiğneleme: Cildin üst tabakasında mikro düzeyde kontrollü hasar yaratılarak yenilenme süreci tetiklenebilir. Bu süreçte leke görünümünde de hafifleme amaçlanır.

Güneş Koruyucu Kullanımı: Tedavinin en kritik parçalarından biri, gündüz saatlerinde düzenli olarak yüksek koruma faktörlü güneş kremi kullanmaktır. Tedavi esnasında veya sonrasında, lekelerin tekrar koyulaşmaması adına bu adım ihmal edilmemelidir.

Melazma, inatçı bir leke türü olduğu için bazen birkaç yöntemin aynı anda veya sırayla uygulanması gerekebilir.

Etkin bir tedavi planı, uzman bir dermatolog rehberliğinde oluşturulmalı ve düzenli kontrol randevularıyla takip edilmelidir. 

Melazmaya Ne İyi Gelir?

Melazma tedavisi destekleyici veya ortaya çıkışını engelleyici bazı basit önlemler mevcuttur. Melazmaya iyi gelen bazı ipuçları şunlardır:

Düzenli Güneş Koruması: Mümkün olduğunca her gün, dışarı çıkmadan en az 20 dakika önce cilde uygun güneş kremi kullanmak gerekir. UVA ve UVB ışınlarına karşı koruma sağlayan, en az SPF 30 veya üzeri kremler tercih edilebilir.

Fiziksel Güneş Koruyucular: Kimyasal filtre içeren kremlerle ilgili endişeleriniz varsa çinko oksit veya titanyum dioksit bazlı fiziksel güneş koruyucularını deneyebilirsiniz. Böylece cildinizi tahriş etme riski daha düşük olabilir.

C Vitamini Serumları: Cilt bakım rutininize C vitamini serumu eklemek, cildin aydınlanmasına ve kolajen üretiminin artmasına destek verebilir. Bu, lekelerin görünümünün hafiflemesinde de pozitif rol oynayabilir.

Beslenme Düzeni: Antioksidan açısından zengin meyve ve sebzeleri tüketmek, cildin genel sağlığını destekleyerek leke oluşumuna sebep olabilecek serbest radikalleri azaltır.

Nemlendirici ve Onarıcı Ürünler: Cilt bariyerini güçlendiren, hassasiyeti azaltıcı kremler cildin kendini yenilemesine zemin hazırlar. Bu dönemde tahriş edici özelliği olmayan, cilt dostu formüllere yönelmek önemlidir.

Stresi Yönetmek: Bilişsel davranışçı terapi, yoga, meditasyon veya basit nefes egzersizleri, Stres ve melazma arasındaki bağlantıyı kırmada oldukça değerli olabilir.

Düzenli Uyku: Hormon dengesini korumak ve cildin yenilenme sürecini desteklemek için düzenli ve kaliteli uyku şarttır. Günde ortalama 7-8 saat uyumak, hem bedenin hem de cildin dinlenmesini sağlar.

Sık Sorulan Sorular

Melazma kalıcı mı?

Melazma kalıcı olabilen ancak kontrol altına alınabilir bir cilt problemidir. Yeterli tedavi ve düzenli bakım ile lekeler belirgin şekilde hafifleyebilir; hatta bazı kişilerde tamamen silik hale gelebilir. 

Melazma ve güneş lekesi aynı şey mi?

Melazma ile güneş lekesi tam olarak aynı kavramlar değildir. Güneş lekeleri (lentigo), genellikle açık renkli veya kahverengi küçük noktalar şeklinde, özellikle yaş ilerledikçe ve yoğun UV ışınına maruz kalma sonucu ortaya çıkar. Melazma ise daha geniş, simetrik ve hormonal faktörlere de duyarlı lekeler şeklinde seyreder. Dolayısıyla her ikisi de pigmentasyon bozukluğu olsa da nedeni ve görünümü bakımından farklıdır. Güneş lekeleri çoğu zaman yaşlılık lekesi olarak da adlandırılırken, melazma daha çok hormon ve genetik ile ilişkilendirilir.

Melazma için hangi asit?

Melazma tedavisinde glikolik asit, laktik asit veya kojik asit gibi kimyasal peeling malzemeleri kullanılabilir. Ayrıca azelaik asit de pigment üretimini kontrol altına alması nedeniyle sık tercih edilen içeriklerdendir. Bu asitler, cildin üst tabakasını soyarak renk bozukluğunu azaltmayı hedefler. Ancak her cilt tipi aynı reaksiyonu vermez. Dolayısıyla hangi asidin ne oranda kullanılacağına mutlaka bir uzman karar vermelidir.

Melazma tedavisi ne kadar sürer?

Melazma tedavisi kişiden kişiye farklılık gösterir. Lekelerin şiddeti, kişinin cilt tipi, kullanılan tedavi yöntemi ve günlük bakım alışkanlıkları gibi faktörler bu süreyi belirler. Bazı kişiler 2-3 aylık bir süreçte gözle görülür iyileşme kaydederken, bazıları için bu süreç 6 ay veya daha uzun sürebilir. Önemli olan, tedaviyi yarıda bırakmamaktır. Kısa sürede sonuç alamıyorum düşüncesiyle tedaviyi kesmek, mevcut lekelerin koyulaşmasına ve ek tedavilerin zorunlu hale gelmesine sebep olabilir.

Melazma için en iyi lazer hangisi?

Melazma tedavisinde farklı dalga boylarına sahip lazer cihazları kullanılabilir. Q-switched lazer, fraksiyonel lazer veya IPL gibi çeşitli teknolojiler bu amaçla tercih edilir. Bazı uzmanlar Q-switched lazeri melanin hedeflemesi açısından daha başarılı bulurken, kimi hastalarda fraksiyonel lazerle çok iyi sonuçlar alınabilir. Bu nedenle lazer seçimi, mutlaka dermatoloğun değerlendirmesine göre yapılmalıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.