Odinofaji, tıbbi olarak yutkunma esnasında ağrıyı ifade eden bir durumdur. Ağrının oluştuğu alan ise boğaz ve yemek borusunu kapsayan kısımdır. Bunun yanında bu rahatsızlık bazı sağlık sorunları varlığında ya da çevresel faktörlerden kaynaklı görülebilir. Hastalığı oluşturan bu durumlar iyileştiğinde odinofaji belirtileri de ortadan kalkabilir. Eğer hastalık belirtileri kronikleşmişse alanında uzman bir doktora başvurarak tedavi takvimi çıkarılması gerekebilir.

Odinofaji (Ağrılı Yutma) Ne Demektir?

Odinofaji, yutkunurken hissedilen ciddi ağrılı bir süreci ifade eder. Diğer bir deyişle ağrılı yutmaya eşdeğer olan bu durum bıçak saplanır gibi bir hisse kapılmaya neden olabilir. Genel olarak içeceklerin ya da yiyeceklerin tüketildiği sırada semptomlar şiddetlenebilir ve ağrı düzeyi altta yatan hastalığa bağlı artış gösterebilir.

Boğaz, yemek borusu, yutak, göğüs ve ağız bölümlerini etkileyen bu rahatsızlık genellikle kısa süreli olarak da devam edebilir. Tüm bu bilgilerle birlikte soğuk algınlığı gibi geçici hastalıklara paralel oluşan odinofaji kendiliğinden geçer. Ancak geçmeyen ağrı durumu varsa kanser, , GERD ya da pamukçuk gibi kronik hastalıklardan şüphelenilebilir.

Odinofaji Probleminin Altında Yatan Etkenler Nelerdir?

Odinofaji nedenleri aniden gelişen akut olaylara bağlı gelişebildiği gibi uzun süreli devam eden kronik hastalıklardan da kaynaklı olabilir. Bu bağlamda odinofaji nedenleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir;

• Enfeksiyonun yayılması: Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar boğaz enfeksiyonlarını tetikleyerek dokuların iltihaplanmasına neden olabilir. Özellikle boğaz iltihabı olarak nitelendirilen faranjit ile bademcik enfeksiyonu olan tonsillit başlıca enfeksiyonel durumlar arasındadır. Sitomegalovirüs, , streptokok bakteri ve benzeri mikroorganizmalar bu iltihaplanmalara zemin hazırlayabilir. Diğer bir yandan bağışıklık sistemini etkileyen mantar enfeksiyonları yemek borusunda tahrişe ve enfeksiyonun yayılmasına sebebiyet verebilir. Bu doğrultuda candida albicans cinsten kaynaklanan enfeksiyon oral pamukçuk oluşmasını tetikleyerek boğaz bölümünü etkileyebilir.
• Tümör oluşumu: Gırtlak, ağız, boğaz ya da yemek borusunda görülen  odinofajinin sebebi olabilir. Bu kapsamda hem iyi huylu hem de kötü huylu tümörler yutkunma esnasında basıyı arttırarak ağrı hissi oluşturabilir.
• Fiziki ya da kimyasal kaynaklı tahrişin görülmesi: Alkol ve  gibi zararlı alışkanlıkların olması ya da sıcak/soğuk içeceklerin tüketilmesi boğazda hasar oluşturabilir. Aynı zamanda dumana, radyasyona ya da buharlaşabilen kimyasallara maruz kalma süresi tahriş düzeyini artırabilir. Bu hasarlar ya da tahrişler ağrılı yutkunmayı tetikleyebilir.
• Bölgesel ülserlerin görülmesi: Boğaz ya da ağız bölümünde oluşan aft nedeniyle oluşan yaralar ağrılı yutkunmaya neden olabilir.
• Gastroözofageal reflü rahatsızlığı (GERD): Mide üst kapakçığının gevşemesi ile mide asidinin yemek borusuna kaçmasıyla iltihaplanma görülebilir. Bu bağlamda bölgesel tahrişin artması ağrılı yutkunma durumuna sebebiyet verebilir.
• Eozinofilik Özofajit: Vücudun savunma birimleri olan antikorlardan eozinofiller yemek borusunda birikebilir, bu durumda alerjik ve kronik bir enfeksiyon halini oluşturabilir. Enfeksiyonun artışına bağlı yemek borusu dokularında hasar meydana gelebilir.

Tüm bu nedenlerle birlikte yabancı cisimlerin yutulmasına bağlı yara oluşumu, özofageal darlık ya da akalazya gibi durumlar hastalığı tetikleyebilir.

Odinofaji Rahatsızlığının Belirtileri Nelerdir?

Odinofaji rahatsızlığında ağrını oluştuğu bölgeye göre semptomlar değişebilir ve ağrının şiddeti farklılık gösterebilir. Bu doğrultuda rahatsızlığın öne çıkan semptomları aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Yutma güçlüğü: Yutkunurken kişide ağrı hissinin oluşması yeme isteğini azaltabilir. Ayrıca büyük parçalı gıdalar tüketildiğinde kişide boğulma hissi yaşanabilir.
• Kuru öksürük: Boğaz bölgesinde iltihaplanma ve tahriş gün içinde kişinin boğaz kuruluğundan dolayı öksürmesine neden olabilir, bu durum ağrının oluşmasını beraberinde getirir.
• Boğaz bölgesinde hissedilen şişkinlik ve ağırlık hissi: Boğaz bölgesinde enfeksiyon yükselmesine ya da tümör oluşumuna bağlı bu şişkinlik hissi görülebilir.
• Yutkunma sırasında ağrı: Odinofajinin temel semptomu yutma esnasında ağrının yaşanmasıdır. Bu ağrı durumu yanma hali, baskı hissetme ve ani belirtiler olarak dikkat çekebilir.
• İştah kaybı ve kilonun düşmesi: Kişinin yutarken ağrı hissetmesi zamanla beslenme istediğinin azalmasına neden olabilir. Bu nedenle kişi ağrı yaşamamak için yemek yemeyi kısıtlayabilir,  görülebilir ve kilo kaybı belirginleşir.

Tüm bu belirtilerle birlikte enfeksiyon oluşumu bakteri ya da diğer mikroorganizmalardan kaynaklı ise ateş ve  durumu gözlemlenebilir.

Odinofaji Tanısı Konulurken Hangi Yöntemlerden Yararlanılır?

Odinofaji teşhisi koymadan önce yutma güçlüğü problemi yaşayan kişilerin doktora başvurması gerekir ve devamında fiziki muayene yapılır. Fiziki muayene sırasında ağız ve yutak bölümünde tahriş durumu bakılarak ön bir değerlendirme yapılması mümkündür. Ancak kesin bir tanı konulabilmesi için yemek borusu, yutak ve ağız bölümü incelenmesi gerekir. Bunun için endoskopi yapılması önerilir, böylece uç kısmı kamera ve ışık olan cihaz yardımıyla ilgili bölgeler incelenebilir. Bu sayede reflü, gastrit ya da diğer sindirim sorunları varsa teşhisi kolayca yapılabilir. Ayrıca yutak ya da  oluşumu varsa parça alınabilir.

Odinofaji Tedavisi Nasıl Yapılır?

Odinofaji tedavisinde rahatsızlığa neden olan durum önemlidir. Bu doğrultuda rahatsızlığın sebebine bağlı olarak tedavi yöntemleri aşağıdaki gibi listelenebilir;

• Asiti baskılayan ilaçların kullanımı: Özellikle GERD probleminde yani reflü hastalığında asidi baskılamak için ilaçlar verilebilir. Bu sayede asidin neden olduğu aşındırma hali azaltılabilir, hastalığın semptomları hafifletilebilir. 
• Mantar enfeksiyonu varsa antifungal ilaç kullanımı: Vücutta bağışıklık sistemini zorlayan mantar enfeksiyonuna özel ilaç kullanımıyla tedavisi gerçekleştirilebilir.
• Gargara ile boğaz temizliği: Boğaz ağrısını azaltmak adına ağrı kesici ilaçlar ya da gargaralar tercih edilebilir. 
• Bakteri ve virüslere karşı ilaç kullanımı: Bakteri kaynaklı enfeksiyonlara karşı antibiyotik, virütik hastalıklar varsa antiviral ilaçlar tercih edilebilir. 
• errahi operasyon: Eğer yutak ya da yemek borusunda tümör oluşumu varsa oluşan kitle cerrahi müdahale ile alınabilir. Bu anlamda kitle alındıktan sonra kemoterapi ya da  gibi ek tedaviler uygulanırsa ekstra önlemler alınabilir.

Disfaji ve Odinofaji Arasındaki Fark Nedir?

Odinofaji rahatsızlığı yutkunma sırasında duyulan ağrı ilişkilidir, disfaji ise yutma güçlüğünü ifade eder. Bu nedenle disfaji problemi olan insanlar besinleri yutarken zorluk çeker, ancak odaklanan belirti ağrı değildir. Burada karıştırılan nokta ise her iki hastalığın aynı anda kişide görülmesidir. Bu iki rahatsızlığın olduğu kişilerde globus hissi baskındır, bu belirti doğrultusunda boğaza bir şey takılmış hissine bağlı ağrı şiddeti artabilir. Genel olarak bakıldığında disfaji daha ciddi bir rahatsızlıktır, kişinin tamamen yutma güçlüğüne karşılık gelir. 

Odinofaji Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Odinofaji Kişide Ne Kadar Süre Devam Eder?

Odinofaji iyileşme süresi kişinin vücut profiline ve altında yatan rahatsızlıklara göre değişkenlik gösterebilir. Özellikle kişide enfeksiyon varsa iyileşme süresi iltihabın kurumasına bağlı olarak uzayabilir. Bu anlamda 1 haftada iyileşme gözlemlendiği gibi rahatsızlık belirtileri bir aydan fazla da kişide devam edebilir.

Odinofajiyi Önlemek için Yapılabilecek Pratik Yöntemler Var mıdır?

Genel olarak hastalığın semptomları mide asidi kaynaklı ise alkol, asitli ya da baharatlı gıdalardan uzak kalınması tavsiye edilir. Bunun yanında GERD rahatsızlığına bağlı oluşan yutkunmaya bağlı ağrı hissi sigara kullanımının bırakılmasıyla hafifleyebilir. Ek olarak beslenme düzeninde alerjenlerden uzak kalınması eozinofilik özofajiti ile gelişen odinofaji tedavisine destek olabilir. Ayrıca yemeklerin yavaş ve çiğneyerek tüketilmesi, büyük parçalar şeklinde besinlerin alınmaması yutkunmayı kolaylaştırabilir.

Odinofaji Teşhisi Konulabilmesi için Hangi Branşa Başvurulması Gerekir?

Hastalıkta bazı belirtiler görülürse kulak burun boğaz doktoruna başvurulması önerilebilir. Devamında doktor yönlendirmesiyle dahiliye uzmanına başvurulması gerekebilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.