Konuşma ve dil terapisi; konuşma ya da dil bozuklukları olabilecek çocuklarda ve yetişkinlerde faydalı olabilir. Belirli tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler de konuşma terapisinden faydalanabilir. 

Konuşma ve yutma bozuklukları nedeniyle konuşmakta güçlük çekilebilir. Konuşma veya yutma bozukluğuna neden olabilecek tıbbi rahatsızlıklar arasında travmatik beyin hasarı,  (kan damarı tıkanıklığı veya kanaması nedeniyle oluşan beyin hasarı) ve bunama (hafıza ile düşünme işlevlerinde azalma) bulunur.

Konuşma ve Dil Terapisi Nedir?

Konuşma ve dil terapisi nedir sorusuna; çeşitli nedenlerle konuşmakta sorun yaşayan çocuk ya da yetişkinlerde uygulanan bir terapi tekniğidir şeklinde cevap verilebilir. Konuşma terapisi tek bir yöntemden oluşmaz. Her biri, ele alınması gereken soruna özgü yaklaşımlar ve teknikler içeren farklı konuşma terapisi türleri vardır. Bu, konuşmanın kendisiyle ilgili olabilir (örneğin,  kişiler için terapi) veya hafıza yutma sorunlarıyla ilgili olabilir.

Konuşma terapisti, konuşma bozukluğunun türüne göre hangi konuşma terapisi türünün uygun olduğunu belirlemek amacıyla kişinin değerlendirmesini yapar. Böylece hangi konuşma ve dil terapi tekniğinin kişiye uygun olduğu belirlenir.

Konuşma ve Dil Terapisinin Türleri Nelerdir?

Konuşma ve dil terapisi türleri kendi içinde farklılaşır. Konuşma ve dil terapisi türleri şu şekilde sıralanabilir;

• Akıcılık (örneğin kekemelik ve düzensiz konuşma)
• Konuşma (telaffuz)
• Dil (yetenek; konuşulan ve yazılan dili anlama)
• Biliş (dikkat, hafıza, problem çözme yeteneği)
• Ses (ses tonunun özellikleri)
• Yutma (felç, doğuştan gelen bozukluklar)
• İşitme sorunları ya da bozuklukları olan kişilere işitsel habilitasyon ve işitsel rehabilitasyon da sağlanır

Konuşma ve Dil Terapisinin Kullanım Alanları Nelerdir?

Konuşma ve dil terapisi, pek çok alanda ortaya çıkan konuşma sorunlarının ya da bozukluklarının iyileştirilmesinde kullanılabilir. Konuşma ve dil terapisinin kullanım alanları şu şekilde sıralanarak açıklanabilir;

Konuşma Bozuklukları

Konuşma ve dil terapisinin, konuşma bozukluklarında kullanım alanları şu şekilde açıklanabilir;

Kekemelik: Kekemelik, kelimelerin bazı kısımlarını tekrarlamayı, kelimeleri uzatmayı veya belirli kelimeleri çıkarmakta zorlanmayı içerebilir. Ailenizde kekemelik geçmişi varsa, kekeme olma olasılığınız daha yüksek olabilir. Kekemelik genellikle bir davranışsal sorun türü olarak kabul edilir.

Apraksi: Apraksi, bir motor konuşma bozukluğudur. Konuşma yapabilmek için gerekli sesleri çıkarmak amacıyla dil ve dudakları hareket ettirmeyi zorlaştıran bir durumdur. Bazı durumlarda, apraksisi olan kişiler hiç konuşamaz. Bu bozukluğun nedenleri arasında beyin tümörleri, bunama, felç ve beyin hasarına neden olan diğer rahatsızlıklar bulunur. 

Çocuğunuza apraksi teşhisi konduysa, muhtemelen haftada birkaç kez birebir konuşma terapisine ihtiyaç duyulabilir. Terapi içeriği konuşmaların yoğun bir şekilde pratik edilmesinden oluşur. Terapist çocuğunuzun işitsel geri bildirimi, görsel ya da dokunsal ipuçlarını anlamasına yardımcı olmaya çalışır.

Ses: Ses bozuklukları geçici veya kalıcı olarak konuşmayı zorlaştırır. Kronik ses bozuklukları arasında; kronik öksürük, ses teli felci, ses tellerinde büyüme (ses polipleri) ve spazmodik disfoni (ses teli spazmları) bulunur. 

Dizartri: Konuşmayı zorlaştıran bir tür kas güçsüzlüğü durumudur. Bu rahatsızlığı yaşayan kişiler sözcükleri geveleyebilir veya mırıldanabilirler. Dizartri; beyin hasarı,  ya da Huntington hastalığı gibi kronik dejeneratif durumlar nedeniyle ortaya çıkabilir.

Dil Bozuklukları

Bir dil bozukluğu (); bir kişinin okumasını, yazmasını, konuşmasını, konuşulanları ya da diğer iletişim biçimlerini anlamasını zorlaştıran bir durumdur. , travmatik beyin yaralanmaları ve bilişsel işlevi etkileyen dejeneratif bozuklukların hepsi afaziye neden olabilir. 

Dil bozukluğuna sahip olanların zorlandıkları konular şu şekilde sıralanabilir;

• İstenen kelimeyi bulmakta zorluk çeker
• Nesneleri tanımlamak için yanlış kelimeler kullanır
• Tam cümleleri söylemekte güçlük çeker 
• Başkalarının ne söylediğini anlayamaz
• Bir şeyin gerçek ya da şaka olduğunu ayırt edemez
• Heceleyemez ve okuyamaz
• Matematiksel işlem yapmakta zorlanır

Beslenme ve Yutma Bozuklukları

Çocuklarda ve yetişkin bireylerde beslenme ya da yutma sorunları görülebilir. Beslenme bozukluğu; yemek yeme, emme, bardaktan içme ya da çiğneme ile ilgili sorunları içerir. Yutma bozukluklarına disfaji denir. Disfajisi olan çocuklar ve yetişkinler yiyecek ya da içecekleri yutmakta zorluk çekerler. 

Yutma veya beslenme sorunları tıbbi bir durumla ilişkili olabilir. Yutma veya beslenme bozukluğuna neden olabilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir;

• Yarık damak veya yarık dudak
• Astım ve diğer solunum sorunları
• Kalp hastalığı
• Erken doğum
• Sinir sistemi bozuklukları
• Kas güçsüzlüğü 
• Duyusal sorunlar


• Davranış sorunları
• Kronik hastalığa bağlı bazı ilaçların kullanımı

Çocuklar İçin Konuşma Terapisi

Çocuğun konuşma durumuna göre terapi uygulaması farklılaşabilir. Bazı çocuklarda dil gecikmesi yaşanabilir. Dil gecikmesi, bir çocuğun yaşına göre alışılmadık şekilde konuşma ve konuşulanları anlamada zorluk çekmesidir. 

Konuşma ve dil terapisti, beslenme ya da yutma bozukluğu olan bir çocukla çalışırken şu konulara odaklanabilir;

• Ağız kaslarının güçlendirilmesi
• Çocuğa çiğneme konusunda yardım etme
• Yeni yiyecek ve içecek türlerini denemeye çocuğu teşvik etme 
• Yiyeceklerin yutulmasını kolaylaştırmak için yiyecek dokusunu değiştirme 
• Yiyeceklerle ilgili duygusal sorunlara yardımcı olma

Konuşma ve dil terapistinin çocukla birlikte çalışırken dikkat edebileceği diğer beceriler şu şekilde sıralanabilir;

• Dil karmaşıklığı: Örneğin, cümleler içindeki fikirleri birbirine bağlamak için "ve", "veya" gibi kelimeleri öğretebilir.
• Konuşma becerileri: Çocuğun sosyalleşmesine yardımcı olmak ve sosyal ipuçlarını daha iyi okumasını sağlamak için rol yapma becerileri geliştirebilir. 
• Kelime bilgisi: Çocuğun kelime bilgisini geliştirmek için oyunlardan ya da hikâye anlatımından faydalanılabilir. 
• Fonolojik farkındalık: Kelimeleri oluşturan seslerin tanınması, okuma için önemli bir beceridir. Konuşma ve dil terapisi ile çocuğun bu beceriyi geliştirmesi için kelimelerdeki sesleri, uyumları tanımlamasına yardımcı olabilir.

Yetişkinler İçin Konuşma Terapisi

Yetişkinlerde gerek tıbbi bir rahatsızlık gerekse farklı nedenlerden dolayı konuşma sorunları meydana gelebilir. Konuşma bozukluğuna neden olan duruma göre konuşma ve dil terapisi uygulamaları değişebilir. 

Yetişkinler için konuşma ve dil terapisi uygulamasında yapılabilecekler şu şekilde sıralanabilir;

• Apraksi veya dizartri olması halinde ses çıkarmak için kasların doğru şekilde hareket ettirmek öğretilebilir
• Dizartri rahatsızlığınız varsa daha yüksek sesle konuşmak için nefesinizi nasıl kullanacağınız öğretilebilir
• Belirli durumlarda stres seviyenizi düşürmeyi öğreterek kekemeliği yönetmeyi öğrenmenize yardımcı olur
• Beyin hasarı ya da hastalığı nedeniyle beslenme ve  varsa; yutmayı, yemeyi kolaylaştırmak için ağız kaslarının güçlendirilmesine odaklanılabilir

Konuşma ve Dil Terapisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Bir Çocukta Konuşma ve Dil Terapisine İhtiyaç Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Tüm çocuklar aynı hızda gelişmez. Ancak çocuğun gelişim sürecinde sürekli gözlemlenmesi gerekir. Çocuk dili anlamada sorun yaşıyorsa, jest ve mimiklerini kullanmıyorsa ya da yeni kelimeler öğrenemiyorsa bir konuşma terapistine ihtiyaç duyulabilir. 

Geç Konuşan Çocuklar İçin Konuşma ve Dil Terapisi Nasıl Olur?

Bebeğinizi ya da yeni yürümeye başlayan çocuğunuzu konuşmaması halinde bir konuşma terapistine götürebilirsiniz. Konuşma gelişimi için beklenen yaşa gelmiş ancak konuşmaya başlamamış çocuklara yardımcı olmak için yaygın bir konuşma terapisi yöntemi kullanılır. Terapist çocuğunuzu konuşmaya teşvik etmek için onunla oynamak gibi farklı şeyler deneyebilir. Bazen, bir çocuk isteyene kadar en sevdiği oyuncağı elinizde tutmanız küçük çocukları konuşmaya motive edebilir. İşaret dili ya da resimli kartlar çocuklara gösterilebilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.