Polikistik over sendromu (PCOS) rahatsızlığı yaşayanların uyguladıkları beslenme şekline PCOS beslenme denir. PCOS hormonal dengesizlikler ve metabolik bozulmalarla ilgilidir. 15 ila 44 yaş arası kadınların %5 ile 10'unu etkiler.

Polikistik over sendrom rahatsızlığı yaşayan kişilerin uygulayabileceği tek bir beslenme yöntemi yoktur. Ancak, anti-inflamatuar içerikli bazı gıda maddeleri tüketilebilir. PCOS beslenme, böylece rahatsızlığın ortaya çıkardığı semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir. 

PCOS (Polikistik Over Sendromu) Nedir?

Polikistik over sendromu (PCOS), üreme çağındaki kadınları etkileyen yaygın bir hormonal rahatsızlıktır. Genellikle ergenlik döneminde başlar. Ancak semptomlar zamanla değişebilir. PCOS, yumurtlama bozukluğunun en sık görülen nedenidir. 

Genellikle yumurtlama eksikliği ile birlikte görülen  hamile kalmayı zorlaştırabilir. Bu nedenle, PCOS kısırlığın önde gelen nedenlerinden birini oluşturur. PCOS, fiziksel ve duygusal refahı etkileyen çeşitli uzun vadeli sağlık sorunlarıyla da ilişkilidir.

Polikistik over sendromu (PCOS), yumurtalık kistleri, düzensiz adet dönemleri, kilo alımı, aşırı kıl büyümesi ve daha fazlasıyla karakterize bir hormonal bozukluk olarak ortaya çıkar. Polikistik over sendromunda sıklıkla;  veya büyümeleri, adet kanamasının azalması veya hiç olmaması, androjen hormonlarında artış gibi çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir.

PCOS'lu kişiler, çoğu diğer hastalıkları taklit eden çeşitli semptomlar da yaşayabilirler. Bazı kişilerde hiçbir semptom görülmeyebilir. Bu nedenle, PCOS'lu birçok kişiye yanlış teşhis konulabilir.

PCOS kronik bir rahatsızlıktır ve tedavi edilemez. Ancak bazı belirtiler yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar ve doğurganlık tedavileriyle iyileştirilebilir. PCOS'un nedeni bilinmemekle birlikte ailesinde tip 2 diyabet öyküsü olan ya da diyabet hastalığına sahip olan kadınlarda risk daha yüksektir.

PCOS Belirtileri Nelerdir?

Polikistik over sendromunun belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Belirtiler zamanla değişebilir ve genellikle belirgin bir tetikleyici olmadan ortaya çıkabilir.

PCOS belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Ağır, uzun, aralıklı, öngörülemeyen ya da hiç olmayan adet dönemleri


• Akneli veya yağlı cilt
• Yüzde ya da vücutta aşırı kıl oluşumu
• Erkek tipi kellik ya da saç incelmesi
• Özellikle göbek çevresinde kilo alımı

PCOS bazı rahatsızlıkların oluşmasına da neden olabilir. PCOS’un neden olduğu bazı rahatsızlıklar şu şekilde sıralanabilir;

• Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
• Yüksek kolesterol
• Kalp hastalığı
• Endometrial kanser (rahim iç zarının kanseri) gibi rahatsızlıklar polikistik over sendromu (PCOS) yaşayan kişilerde ortaya çıkabilir.

PCOS Beslenme Nedir?

Polikistik over sendromu (PCOS) yaşayan kişilerde bazı sorunlar ortaya çıkabilir. İnsülin direnci, metabolik ve hormonal işleyişte değişiklikler, yüksek vücut yağı seviyeleri, üreme sağlığı için gerekli olan gonadotropin salgılatıcı hormonların oluşumunda sorunlar PCOS yaşayan kişilerde meydana gelebilir. PCOS beslenme yoluyla da kişilerde meydana gelen bu tür sorunların etkileri en aza indirilmeye çalışılır.

Hastalarda ortaya çıkan sorunlar birbiriyle bağlantılıdır. Beslenme yoluyla ortaya çıkan sorunların etkisi azaltılabileceği gibi  ve kanser gibi hastalıkların oluşma riski de azaltılmaya çalışılır.

Polikistik over sendromu yaşayan kişilerin çoğunda 40 yaşından önce diyabet ya da diyabet öncesi durum olan prediyabet gelişebilir. Diyabet, vücudun insülini nasıl işlediğinden kaynaklanır. Diyabeti önlemek için beslenme önlemleri almak, PCOS ile daha iyi yaşamayı sağlayabilir.

POCS beslenme ile hastalarda bazı olumlu etkiler ortaya çıkabilir. PCOS beslenme sonucu meydana gelen olumlu etkiler şu şekilde sıralanabilir;

• Sağlıklı vücut ağırlığı oluşturur
•  üretimi ve direncini sağlar
• Kan şekeri seviyelerini dengeler 
• İltihaplanma ve kanser riskini artıran  karşı iyi gelir.

Düşük Glisemik İndeks (GI) için Beslenme

Vücut düşük  (GI) içeren yiyecekleri daha yavaş sindirir. Bu tür besinler, şeker ve aşırı işlenmiş karbonhidratlar gibi diğer yiyecekler kadar yüksek ya da hızlı bir şekilde insülin seviyelerini yükseltmezler.

Düşük glisemik indeks (GI) beslenmede bulunması gereken yiyecekler şu şekilde sıralanabilir;

• Tam tahıllar
• Mercimek ve fasulye gibi baklagiller
• Kuruyemişler
• Tohumlar
• Meyveler
• Nişastalı sebzeler

İltihap önleyici beslenme

İltihap önleyici beslenme; yüksek kan şekeri, vücut kompozisyonu, hormonal dengesizlik ve kardiyovasküler risk gibi PCOS ile ilişkili semptomları iyileştirmeye yardımcı olabilir.

İltihap önleyici özelliklere sahip yiyecekleri şu şekilde sıralamak mümkündür;

• Meyveler
• Yağlı balık
• Yapraklı yeşillikler
• Sızma zeytinyağı

Hipertansiyonu Durdurmak için Diyet Yaklaşımları (DASH)

Genellikle kalp hastalığı riskini veya etkisini azaltmak,  durdurmak için diyet yaklaşımları (DASH) diyeti uzmanlarca önerilir. Ayrıca bu yaklaşım için tüketilen besin maddeleri polikistik over sendromu yaşayanların semptomları için de faydalı olabilir.

DASH tipi beslenme ile PCOS'un çeşitli belirtileri iyileştirilebilir. Yumurtalıkların görünümü ve büyüme sayısındaki azalmayı, insülin direncini, glikoz yönetimini ile yağ birikintilerinin iyileştirilmesine fayda sağlayabilir.

Hipertansiyonu durdurmak için diyet yaklaşımları (DASH) için beslenme listesinde bulunması gereken besinler şu şekilde sıralanabilir;

• Balık
• Kümes hayvanları
• Meyveler
• Sebzeler
• Tam tahıllar
• Az yağlı süt ürünleri

PCOS Beslenmede Ne Yenir?

Polikistik over sendromu (PCOS) yaşayan kişiler beslenme alışkanlıklarında bazı değişiklikler yaparak beslenme listesini düzenlemeleri gerekir. Böylece tüketilen besin maddeleri belli bir düzen içerisinde tüketilerek rahatsızlığın belirtileri ve şiddeti en aza indirilebilir.

PCOS beslenme listesinde bulunması gereken yiyecekler şu şekilde sıralanabilir;

• İşlenmemiş gıdalar


• Yağlı balık türleri (uskumru, sardalya,  ve somon)
• Kara lahana,ya da diğer koyu yapraklı yeşillikler
• Koyu kırmızı meyvelerden; kırmızı üzüm, , yaban mersini ya da kiraz 
• ve karnabahar
• Kuru fasulye, mercimek ya da diğer baklagiller
• Zeytinyağı ve  gibi sağlıklı yağ içerikli ürünler 
• , ceviz, çam fıstığı, badem gibi kuruyemiş türleri
• Yeterli miktarda 
• Zerdeçal ve  gibi baharatlar

PCOS Beslenmede Kaçınılması Gereken Yiyecekler Nelerdir?

PCOS'lu kişiler ;diyabet, kardiyovasküler hastalık,  ve diğer yaygın sağlık sorunları riskini artıran yiyeceklerden kaçınarak fayda sağlayabilirler. 

PCOS beslenmede kaçınılması gereken yiyecekler şu şekilde sıralanabilir;

• Hamur işleri ya da beyaz ekmek gibi rafine  içeren ürünler
• Fast food gibi kızarmış yiyecekler
• Gazlı içecekler ve enerji içecekleri gibi şekerli içecekler
• Sosis gibi işlenmiş etler
• Margarin ve katı yağ çeşitleri
• Yüksek miktarda kırmızı et tüketimi
• Yüksek düzeyde tuz ya da şeker eklenmiş yiyecekler
• Diğer aşırı işlenmiş yiyecekler

PCOS Beslenme Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

PCOS Beslenme Uygulanırken Örnek Menüde Neler Bulunabilir?

PCOS beslenmede günlük belirli kalori limiti içerisinde öğünler planlanmalıdır. Örnek olarak Kahvaltı 300-350 kalori arasında; 1 yemek kaşığı sade yulaf ezmesi, fıstık ezmesi ve fındık tüketilebilir. Öğle yemeği 400 kalori; tam buğday ekmek, tavuk, peynir, marul, domates, salata ve meyveden oluşabilir. Akşam yemeği 400 kalori olarak; ıspanak, yumurta beyazı, tavuk, peynir, tam buğday makarna ve domates sosu tüketilebilir.

PCOS Beslenme Neden Önemlidir?

 olan kişilerde obezite, sistemik inflamasyon, metabolik sendrom, insülin direnci veya bu kronik rahatsızlıkların bir kombinasyonuna sahip olma olasılığı daha yüksektir. Bu tür etkilerin tamamı diyabet,  ve diğer bazı rahatsızlıkların oluşma riskini artırır. Bu nedenle hastalarda sağlıklı bir kiloya ulaşmak ve bunu korumak ana amaç olmalıdır. Beslenme düzeninde yapılacak değişiklikler ve egzersizlerle polikistik over sendromunun semptomları yönetilebilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.