Tiroid bezi büyümesi, tüm tiroidin büyümesini, tiroid nodülleri adı verilen bir ya da daha fazla küçük yumru geliştirmesini ifade eder. 

Anormal tiroid hormonu salgılanması başta olmak üzere pek çok farklı neden tiroid bezinde büyümeye neden olabilir.

Tiroid Bezi Nedir?

Tiroid bezi; kelebek biçimli küçük bir endokrin bezidir. Boynun ön tarafında yer alır. Tiroksin (T4 olarak da bilinir) ve triiodotironin (  olarak bilinir) hormonlarını üretir.

Bu hormonlar; metabolizma, vücut ısısı, ruh hali ve heyecan, nabız ve kalp atış hızı ile sindirim üzerinde etkili olan vücut fonksiyonlarının yerine getirilmesinde görev alır.

Tiroid bezi büyümesi, vücuttaki tiroid hormonu miktarının düzensiz olmasıyla (, hipotiroidizm) ya da normal tiroid hormonu seviyeleriyle (ötiroidizm) ilişkili olabilir.

Tiroid Büyümesi Çeşitleri Nelerdir?

Tiroid bezi büyümesi farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Büyüme şekline göre tiroid bezi büyümelerini şu şekilde sıralamak mümkündür;

Basit (yaygın) tiroid bezi büyümesi: Tiroid bezinin tamamının şişmesi ve dokununca pürüzsüz hissedilmesiyle oluşur.

Nodüler tirod bezi büyümesi: Tiroid bezinin içinde nodül adı verilen katı ve sıvı dolu bir kitle geliştiğinde ya da yumrulu bir his meydana geldiğinde ortaya çıkar.

Multinodüler tiroid bezi büyümesi: Tiroidde çok sayıda yumru (nodül) olduğunda ortaya çıkar. Muayene ile görüntüleme taraması yapılarak teşhis edilebilir.

Tiroid hormon düzeylerine göre tiroid bezi büyümelerinin sınıflandırması ise şu şekilde sıralanabilir;

Zehirli tiroid bezi büyümesi: Tiroid bezinin büyümesiyle ve çok fazla tiroid hormonu üretiminde ortaya çıkar.

Toksik olmayan tiroid bezi büyümesi: Normal tiroid seviyelerinde (ötiroid), toksik olmayan tiroid bezi büyümeleri oluşabilir.

Tiroid Bezi Büyümesinin Belirtileri Nelerdir?

Tiroid bezinin büyümesinde, büyümenin boyutuna bağlı olarak küçük boyutta olan büyümeler çok zor fark edilebilir.

Çoğu tiroid bezi büyümesi ağrısız olarak meydana gelebilir. Ancak tiroid bezi büyümesiyle birlikte tiroidit (iltihaplı tiroid bezi) olması halinde ağrılı olabilir.

Tiroid bezi büyümesinin belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Boyun ön tarafında gırtlak çıkıntısında yumru oluşması
• Boğaz bölgesinde sıkışma hissi


• Boyun damarı şişmesi
• Kolların, başın üzerine kaldırması halinde meydana gelen baş dönmesi 
• Nefes almada zorluk (nefes darlığı)
• Öksürük 
• Nefes borusunun sıkışması sonucu hırıltı
• Yemek borusunun sıkışması nedeniyle yutma güçlüğü
• Kalp atışının hızlanması (taşikardi)
• Açıklanamayan kilo kaybı ya da kilo alımı
• İshal 
• Egzersiz yapılmadığında veya oda sıcaklığı arttığında terleme
• Titreme
• Heyecan
• Yorgunluk (bitkin hissetme)
• Kabızlık 
• Kuru cilt 
• Anormal adet görme gibi semptomlar tiroid bezi büyümesi belirtileri olabilir.

Tiroid Bezi Büyümesinin Nedenleri Nelerdir?

Tiroid bezi büyümesi, tiroid bezindeki hücrelerin tiroid hormonu üretimini engelleyen herhangi bir sürece karşı verdiği tepkidir. Tiroid bezinde büyümenin birçok nedeni olabilir. 

Tiroid bezi büyümesi neden olur sorusuna verilebilecek cevaplar şu şekilde sıralanarak açıklanabilir;

İyot eksikliği: Beslenme düzeninde yeterli iyot alınmadığında tiroid bezi büyüyebilir. Tiroid daha fazla hormon üretmeye çalışmak için daha çok hücre üreterek büyür. İyot eksikliği, tiroid bezi büyümelerinin en büyük nedenidir. Beslenme alışkanlıklarınıza; deniz ürünleri, süt ürünleri ve iyotlu tuz ekleyerek önerilen miktarda iyot alınabilir. İyot takviyesi ise çoğu insan için önerilmez ve sağlık üzerinde istenmeyen olumsuz etkilere neden olabilir.

Graves hastalığı: Bağışıklık sisteminin kendiliğinden tiroid bezine saldırması sonucu meydana gelen büyümelerdir. , tedavi gerektiren hipertiroidizme de neden olabilir.

Hashimoto hastalığı: Tiroid bezinde iltihaplanmaya neden olan otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalık, tiroid bezinde büyümeye neden olur. Genellikle zaman içerisinde kendiliğinden iyileşir. 

: Tiroid bezinde meydana gelen kanserli hücreler tiroid bezinin büyümesine yol açar.

Hamilelik: Hamilelik sırasında kişinin ürettiği bir hormon olan insan koryonik gonadotropin, tiroid bezinin büyümesine neden olabilir.

Tiroidit: Tiroid bezi büyümesine yol açan iltihaplanmalardır.

Tiroid Büyümesi Nasıl Teşhis Edilir?

Tiroid bezinin büyümesine bağlı belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden gerekli teşhis işlemlerinin yaptırılması gerekir. Tiroid bezi büyümesinin teşhis edilmesinde uygulanacak yöntemler şu şekilde sıralanabilir;

Fiziksel muayene: Tiroid bezinde büyümenin olup olmadığını anlamak için boyun bölgesi kontrol edilerek büyümenin varlığı anlaşılabilir.

Tiroid kan testi: Tiroid hormon seviyelerinin ölçülerek ve tiroidin düzgün çalışıp çalışmadığı tespit edilebilir.

Antikor testi:  ile tiroid bezinde meydana gelen büyümeye neden olan belirli antikorların varlığı tespit edilebilir. Antikorlar, vücutta hastalığa veya enfeksiyona neden olan istilacılara (örneğin virüsler) karşı savunmaya yardımcı olur.

Tiroid ultrasonu: Ultrason ile dalgalar yoluyla yankılar kaydedilir, video veya fotoğraflara dönüştürülür. Tiroid ultrasonunda; tiroidin boyutu ve oluşan nodüller tespit edilebilir.

Biyopsi: , laboratuvarda incelenmek üzere bir doku veya hücre örneğinin alınmasıdır. Tiroid bezinde büyük nodüller varsa tiroid biyopsisine gerek duyulabilir. Kanserli hücrelerin olup olmadığını tespit etmek için biyopsi yapılır.

Tiroid tutulumu ve taraması: Bu görüntüleme testi, tiroidin boyutu ve işlevi hakkında bilgi sağlar. Bilgisayar ekranında tiroidin görüntüsünü oluşturmak için bir damara az miktarda radyoaktif madde enjekte edilir. 

Görüntüleme taramaları: Tiroidin yapısı, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması ya da manyetik rezonans görüntülemeleri (MRI) ile görüntülenebilir. Tiroid bezinde meydana gelen büyüme boyutunun çok fazla olması ve göğüs kısmına yayılması halinde görüntüleme taramaları istenebilir. Böylece tiroid bezinin büyümesinin boyutu ve yayılım alanı tespit edilir.

Tiroid Bezi Büyüme Tedavisi Nasıldır?

Tiroid bezi büyümesi tedavisi tiroidin ne kadar büyüdüğüne, semptomlara ve neyin sebep olduğuna bağlı olarak değişebilir. Tiroid bezi büyümesi tedavileri şu şekilde sıralanabilir;

Dikkatli beslenme: Tiroid bezi büyümesinin boyutunun küçük olması durumunda beslenme düzenine dikkat ederek takip ve kontrol tedavisi uygulanır.

İlaçlar: Tiroid bezinin büyümesi cerrahi müdahaleye gerek kalmadan ilaç kullanımı ile de tedavi edilebilir.

Radyoaktif iyot tedavisi: Radyoaktif içerikli iyotun ağızdan alınarak uygulanan bir tedavidir. Böylece ağızdan alınan iyot, tiroide giderek tiroid bezini küçültür. 

Ameliyat: Tiroidektomi, tiroit bezi ameliyatına verilen isimdir. Tiroid bezi büyümesinin boyutu büyükse ve nefes alma, yutma sorunlarına neden oluyorsa ameliyat olmanız gerekebilir. Ameliyat bazen nodülleri çıkarmak için de kullanılır. Kanserli dokuların olması halinde de ameliyat yapılmalıdır. Çıkarılan tiroid bezinin miktarına bağlı olarak, hayatınızın geri kalanında tiroid hormonu replasman tedavisi almanız gerekebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Tiroid Bezi Büyümesi Kendiliğinden Geçer mi?

Basit tiroid bezi büyümeleri kısa sürede ortaya çıkarak tedavi gerektirmeden kendiliğinden iyileşebilir. Multinodüler tiroid büyümeleri gibi rahatsızlıklar ise normal tiroid hormonu seviyeleri ile ilişkilidir. Bu büyümeler genellikle teşhis ettikten sonra herhangi bir özel tedavi gerektirmez. Ancak, gelecekte hipotiroidizm veya hipertiroidizm geliştirme riski oluşturabilir. Tiroid bezi büyümesi meydana geldiğinde uzun süreli belirtilerin olması halinde gerekli tedavinin yaptırılması gerekir.

Tiroid Bezi Büyümesi Nasıl Önlenebilir?

 kaynaklanan tiroid bezi büyümeleri genellikle önlenebilir. Balık, süt ürünleri ve sağlıklı miktarda iyotlu sofra tuzu içeren bir beslenme bu tür büyümeleri önler. İyot takviyeleri ve diğer takviyeler genellikle önerilmez ve faydadan çok zarar verebilir. Bu nedenle iyot eksikliğinden kaynaklanan tiroid bezi büyümelerinde iyotun doğal besin maddeleri tüketilerek vücuda alınması oldukça önemlidir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.