Kaval kemiği kırığı, tıbbi literatürde "tibia kemiği kırığı" olarak bilinir ve bacağın dış kısmında yer alan ince kemiğin kırılması durumudur.
Bu kırıklar, farklı şiddette ve çeşitli türlerde meydana gelebilir. Tedavi süreci, kırığın türüne, yerine ve şiddetine bağlı olarak değişir.
Kaval kemiği kırıklarında cerrahi müdahale gerekip gerekmediği, kırığın türüne ve şiddetine bağlıdır.
Eğer kırık parçalı, disloke (kemik uçları kaymış) veya açık kırık şeklindeyse, yani kemik cildi delip dışarı çıkmışsa, cerrahi müdahale gerekir.
Aynı şekilde, damar veya sinirlere zarar veren kırıklarda ya da kaynamama ve yanlış kaynama durumlarında da cerrahi işlem gereklidir.
Ancak kırık stabil ve yerinde ise, yani kemik uçları ayrılmamış veya yalnızca bir çatlak oluşmuşsa, cerrahi müdahale olmadan alçı veya atel ile tedavi yeterli olur.
Çatlaklar ve düşük şiddetli, yerinden oynamamış kırıklar genellikle cerrahi müdahale gerektirmeden iyileşebilir.
İki çeşit kaval kemiği kırığı tedavi türü vardır;
Kırık, kemiğin yerinden oynamadığı (dislokasyon olmadığı) veya parçalı bir kırık olmadığı durumlarda cerrahi olmayan tedavi tercih edilir.
Alçı veya Atel Kullanımı: Eğer kırık stabil ise, doktor bacağı alçıya veya atel ile sabitleyerek iyileşme sürecini başlatır. Alçı veya atel, kemiğin hareketsiz kalmasını sağlar ve kırığın düzgün kaynamasına yardımcı olur.
Alçı genellikle diz altından ayak bileğine kadar uzanır ve bacağın herhangi bir zorlanmaya maruz kalmaması için sabitlenir.
Dinlenme ve Yük Kaldırmama: Alçı tedavisinin başlangıcında, hastanın kırık bölgeye baskı yapmaması veya yük bindirmemesi gerekir. Koltuk değnekleri veya tekerlekli sandalye kullanılarak bacak korunur.
Ağrı Süreci: Tedavi sürecinde, hastaya ağrı kesiciler reçete edilir. Özellikle ilk birkaç gün, ağrı oldukça yoğun olabileceğinden, doktorun önerdiği dozlarda ağrı kesici kullanımı tavsiye edilir.
Fizik Tedavi: Alçının çıkarılmasından sonra bacağın hareket kabiliyetini geri kazanması için fizik tedavi önerilir. Fizik tedavi sürecinde kasların güçlenmesi ve esnekliğin sağlanması amaçlanır.
Kırık, parçalı veya kaymış (disloke) ise ya da kırık uçları stabil değilse cerrahi müdahale gerekir.
Kemiklerin Yeniden Yerine Oturtulması (Redüksiyon): İlk aşamada doktor, kırık uçları mümkün olan en doğru şekilde hizalar. Bu işlem açık veya kapalı redüksiyon yöntemiyle yapılabilir.
İç Sabitleme (Osteosentez): Kırığın stabil kalmasını sağlamak için plaklar, vidalar veya çivilerle kırık bölge sabitlenir. Bu işlem, kırığın düzgün kaynamasını ve hareket sırasında kemiğin yer değiştirmemesini sağlar.
Dış Sabitleme: Bazı durumlarda kırık kemiği sabitlemek için dış destekleyici metal çerçeveler kullanılır. Özellikle, kırık uçları deriye zarar vermiş veya cilt dışına çıkmışsa (açık kırık) bu yöntem tercih edilebilir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Cerrahi işlemin ardından hastanın eski hareket kabiliyetine kavuşabilmesi için fizik tedavi süreci başlatılır. Fizik tedavi süreci kas güçlendirme ve eklem hareketliliği egzersizleriyle desteklenir.
Kaval kemiği kırığı (tibia kırığı) sonrası iyileşme süreci, kırığın şiddetine, tedavi yöntemine (cerrahi ya da cerrahi olmayan) ve kişinin yaşına, genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Bu sürecin sağlıklı bir şekilde tamamlanabilmesi için belirli aşamalar takip edilir. İşte kaval kemiği kırığı sonrası iyileşme süreci:
İlk birkaç hafta boyunca kırık bölge sabit kalır. Eğer alçı veya atel uygulandıysa, kaval kemiği hareket ettirilmez ve bacak dinlendirilir.
Bu dönemde ağrı ve şişlik en yüksek seviyede olabilir. Bacağı yüksekte tutmak, soğuk kompres uygulamak ve doktorun önerdiği ağrı kesicileri kullanmak, şişliğin ve ağrının azalmasına yardımcı olur.
Bu dönemde bacağın üzerine yük verilmemesi, koltuk değneği kullanılması ve kırık bölgeye herhangi bir baskı uygulanmaması önemlidir.
Kaval kemiği kırıklarında alçı veya atel genellikle 4-8 hafta boyunca kullanılabilir. Kemik kaynamaya başladığında doktorunuz kontrollü bir şekilde hareket etmeye izin verebilir.
Genellikle bu dönemde kısmi yük vermeye başlanabilir. Ancak kırığın şiddetine bağlı olarak tam yük verilmesi genellikle önerilmez; koltuk değnekleri kullanılarak hareket sağlanır.
Bazı dönemde fizik tedavi, kaynama sürecine paralel olarak başlatılabilir. Ancak hareketlerin ve egzersizlerin uzman gözetiminde olması gereklidir. Kırığın kaynamasını desteklemek için düşük yoğunluklu egzersizler önerilebilir.
Alçı veya atel genellikle 6-8 hafta sonra çıkarılır. Bu aşamada bacak, yavaş yavaş tam hareketliliğe kavuşması için fizik tedaviye yönlendirilir.
Alçı çıktıktan sonra kaslarda güç kaybı olabilir. Fizik tedavi sürecinde esneme, kuvvetlendirme ve denge egzersizleri ile bacağın eski gücüne kavuşması sağlanır. Bu süreçte:
Fizik tedavi uzmanının yönlendirmesiyle kırık bölgeye yavaş yavaş tam yük verilmeye başlanır. İlk olarak kısmi yük, daha sonra tam yük verilerek bacağın dayanıklılığı arttırılır.
İyileşmenin büyük kısmı 3 ay içinde gerçekleşse de, kaval kemiği kırığının tam anlamıyla iyileşmesi 6 ay kadar sürebilir. Özellikle yüksek enerji yaralanmalarında veya cerrahi müdahale gerektiren durumlarda iyileşme süreci daha uzun olabilir.
Bu dönemde, bacak kaslarının eski dayanıklılığına kavuşması için daha yoğun egzersizler yapılır. Koşu, bisiklet sürme ve denge çalışmaları gibi aktivitelerle bacağın dayanıklılığı artırılır.
Kemik kaynamış olsa bile, iyileşme sürecinin sonlarına doğru kırık bölgesinde hafif bir hassasiyet veya ağrı kalabilir. Bu durum zamanla geçecektir. Ancak ağrı devam ederse doktor kontrolü önerilir.
Doktorunuzun ve fizik tedavi uzmanınızın yönlendirmesiyle eski aktivitelerinize dönebilirsiniz. Ancak ağır fiziksel aktiviteler veya spor faaliyetleri öncesinde kemiğin tam anlamıyla iyileştiğinden emin olunmalıdır.
Doğru tedavi ve iyileşme süreciyle kaval kemiği kırığı genellikle tamamen iyileşir ve kemik eski gücüne kavuşabilir. Ancak iyileşme sürecinde kemik düzgün kaynamazsa ya da komplikasyonlar gelişirse hafif sertlik veya ağrı kalabilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon, kemiğin tamamen eski haline dönmesine yardımcı olur.
Kaval kemiği kırığı ameliyatı, kırığın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak genellikle 1 ila 2 saat sürer. Parçalı kırıklarda veya komplikasyonlar varsa süre biraz daha uzayabilir. Cerrah, kemiği sabitlemek için plak, vida ya da çiviler kullanabilir.
Evet, yerinden oynamamış veya stabil olan kaval kemiği kırıkları genellikle alçı veya atel ile sabitlenir. Alçı, kemiğin hareket etmesini engelleyerek düzgün kaynamasını sağlar. Ancak parçalı veya disloke kırıklarda cerrahi işlem gerekebilir; bu durumda alçı, ameliyattan sonra destek amacıyla kullanılabilir.
Kaval kemiği kırığı sonrası yürümeye başlama süresi, kırığın ciddiyetine ve tedavi yöntemine bağlı olarak değişir. Genellikle cerrahi olmayan kırıklarda 6-8 hafta sonra kısmi ağırlık verilmeye başlanır. Tam yürüme yeteneğine kavuşmak ise yaklaşık 3-4 ay sürebilir. Cerrahi işlem yapılmışsa bu süre uzayabilir ve fizik tedavi ile desteklenir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.