Omurga, vücudun temel taşıyıcı yapılarından biri olduğu için, bu bölgede oluşan bir kırığın tedavisinde hem kemiklerin stabilitesini sağlamak hem de omurilik ve sinir dokularını korumak öncelikli hedeflerdir.

Tedavi planı, hafif kırıklarda dinlenme ve korse kullanımından, daha ciddi vakalarda cerrahi müdahalelere kadar geniş bir yelpazede uygulanabilir.

Her durumda, omurganın fonksiyonlarını tam olarak geri kazanması için doğru tedavi ve rehabilitasyon süreci büyük önem taşır.

Omurga Kırığı Tedavisi Nedir?

Omurga kırığı, omurgayı oluşturan omurların (vertebraların) herhangi bir sebeple bütünlüğünün bozulması durumudur. Bu tür kırıklar, omurga yapısının dengesini ve işlevini etkileyebilir, bazen sinir hasarına veya omurilik yaralanmalarına yol açabilir.

Kırığın ciddiyeti, omurun hasar görme şekline ve etkilenen bölgeye bağlı olarak değişir.

Omurga kırıkları, genellikle omurganın şu bölgelerinde görülebilir:

• Boyun (Servikal omurga): Genellikle yüksek enerjili travmalar sonucu kırıklar oluşur.
• Sırt (Torasik omurga): Orta sırt bölgesinde kemik yoğunluğu daha yüksek olduğu için bu kırıklar daha nadir görülür.
• Bel (Lomber omurga): Bu bölge vücudun ağırlığını taşıdığı için sıkça kırıklara maruz kalabilir.

Omurga Kırığı Çeşitleri

Kırığın tipi ve ciddiyeti, omurun nasıl etkilendiğine ve sinir dokularında hasar olup olmadığına bağlı olarak değişiklik gösterir.

Omurga kırıkları, günlük hareketleri kısıtlayan ağrıdan ciddi sinir hasarına kadar geniş bir etki yelpazesine sahip olabilir.

Bu nedenle, kırıkların doğru sınıflandırılması ve uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesi, hem kısa vadeli iyileşme hem de uzun vadeli omurga sağlığı açısından büyük önem taşır. Omurga kırığı çeşitleri şunlardır:

• Kompresyon (Çökme) Kırıkları
• Patlama Kırıkları
• Flekisyon (Eğilme) Kırıkları
• Rotasyonel Kırıklar (Dönme Kırıkları)
• Distraksiyon (Çekme) Kırıkları
• Çok Parçalı Kırıklar

Kompresyon (Çökme) Kırıkları

Omurun ön kısmı (vertebral cisim) üzerine gelen aşırı yük nedeniyle çöker ve sıkışır. Bu tür kırık, genellikle omurun sadece bir tarafında meydana gelir, omuriliği nadiren etkiler.

Çökme Kırığı Nedenleri:

• Kemik yoğunluğunun azalması nedeniyle omurlar kolayca çökebilir.
• Düşme veya yük taşıma gibi düşük enerjili travmalar.
• Tümör veya enfeksiyon kaynaklı zayıflamış omurlar.

Çökme Kırığı Belirtileri:

• Bel veya sırt bölgesinde ağrı.
• Hafif kamburluk (kifoz).
• Hareket sırasında ağrının artması.

Patlama Kırıkları

Yüksek enerjili bir travma (örneğin trafik kazası veya yüksekten düşme) sonucu, omurun tamamen parçalanmasıdır. Kırık parçalar genellikle omuriliğe baskı yapabilir ve sinir hasarı riski oluşturur.

Patlama Kırıkları Nedenleri:

• Yüksek enerjili travmalar.
• Vertebral cismin birden fazla noktadan ezilmesi.

Patlama Kırıkları Belirtiler:

• Şiddetli sırt veya bel ağrısı.
• Sinir baskısı nedeniyle bacaklarda uyuşma veya felç.
• Omurgada anormal bir çıkıntı veya hizasızlık.

Flekisyon (Eğilme) Kırıkları

Omurga, öne doğru aşırı büküldüğünde (örneğin, bir araçta emniyet kemeri kazaları sırasında) oluşan kırıklardır. Omurga öne doğru eğilirken ön kısım çöker, arka kısmı sağlam kalabilir.

Eğilme Kırıkları Nedenleri:

• Ani ve güçlü bir bükülme hareketi.
• Emniyet kemeri travmaları.

Eğilme Kırıkları Belirtileri:

• Sırt veya belde şiddetli ağrı.
• Hareket sırasında ağrının artması.

Rotasyonel Kırıklar (Dönme Kırıkları)

Omurganın ani bir dönme hareketi sırasında oluşur. Omurların yan tarafında kırılma meydana gelir ve omurga stabilitesini kaybedebilir.

Dönme Kırıkları Nedenleri:

• Spor yaralanmaları.
• Şiddetli yan darbe veya dönme hareketi.

Dönme Kırıkları Belirtileri:

• Hareket sırasında ağrı.
• Omurgada şekil bozukluğu.
• Bazen sinir hasarı belirtileri (karıncalanma, uyuşma).

Distraksiyon (Çekme) Kırıkları

Omurganın iki parçası, zıt yönlere çekildiğinde oluşur. Bu durum genellikle yüksek hızda travmalar sırasında görülür.

Çekme Kırıkları Nedenleri:

• Trafik kazaları.
• Yüksekten düşmeler.

Çekme Kırıkları Belirtileri:

• Omurgada şiddetli ağrı.
• Omurilik veya sinir hasarına bağlı hareket kaybı veya uyuşma.

Çok Parçalı Kırıklar

Omurun birden fazla yerinden kırılması sonucu ortaya çıkar ve genellikle omurga stabilitesini tamamen bozar. Omurilik ve sinirler üzerinde ciddi baskı oluşturabilir.

Çok Parçalı Omurga Kırıkları Nedenleri:

• Yüksek enerjili travmalar.
• Kemik tümörleri veya enfeksiyonlar.

Çok Parçalı Omurga Kırıkları Belirtileri:

• Şiddetli ağrı.
• Hareket kısıtlılığı.
• Sinir hasarı belirtileri (uyuşma, felç).

Omurga Kırığı Tedavisi

Omurga kırığı tedavisi, kırığın türüne, şiddetine ve hastanın genel durumuna göre şekillenir. Tedavinin temel hedefi omurganın stabilitesini sağlamak, ağrıyı kontrol altına almak ve sinir dokusunu korumaktır. Bu doğrultuda tedavi, ameliyatsız yöntemler ve cerrahi müdahaleler olarak iki ana gruba ayrılır.

Ameliyatsız Omurga Kırığı Tedavisi

Ameliyatsız omurga kırığı  tedavisi, daha hafif ve stabil kırıklarda tercih edilen bir yöntemdir.

Bu tedavi yaklaşımında hastalara genellikle birkaç hafta boyunca yatak istirahati önerilir, böylece omurganın zorlanmaması ve kırığın stabil kalması sağlanır.

Bunun yanında, omurgayı desteklemek ve yanlış kaynamayı önlemek amacıyla özel korseler kullanılır; bu korseler genellikle 6 ila 12 hafta boyunca takılır.

Omurga kırıklarıyla ilişkili ağrı ve kas spazmlarının yönetimi için ağrı kesiciler ve gerektiğinde kas gevşeticiler hastaya verilir. Ağrıyı hafifletmek amacıyla non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar tercih edilirken, kas spazmlarını hafifletmek için kas gevşeticiler kullanılabilir.

Kırığın stabil hale gelmesinden sonra fizik tedaviye başlanır. Fizik tedavi sürecinde hafif egzersizlerle omurganın hareket açıklığı artırılırken, aynı zamanda kaslar güçlendirilir.

Cerrahi Yöntemlerle Omurga Kırığı Tedavisi

Cerrahi yöntemlerle omurga kırığı tedavisi, omurga stabilitesinin bozulduğu, sinir dokusuna baskı yapan veya kırık parçalarının ciddi şekilde yer değiştirdiği durumlarda uygulanır.

Bu tedavi sırasında, kırık kemik parçaları yerine oturtulur ve plaklar, vidalar ya da çubuklarla sabitlenerek omurga desteklenir. 

Bazı durumlarda, omurlar arasında kemik grefti yerleştirilip kaynaştırılarak (spinal füzyon) omurga daha stabil hale getirilir.

Daha hafif vakalarda, çöken omurları düzeltmek ve stabil hale getirmek için vertebroplasti veya kifoplasti gibi minimal invaziv yöntemler tercih edilir.

Cerrahi müdahaleden sonra hasta, iyileşme sürecini desteklemek için fizik tedavi ve rehabilitasyon programına alınır.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci, hem ameliyatsız hem de cerrahi tedavi sonrası iyileşmenin önemli bir parçasıdır.

İlk aşamada, omurgayı korumak ve hareketi kısıtlamak için hareketsizlik sağlanır. Bunun yanı sıra, kan dolaşımını artırmak ve kas atrofisini önlemek için hafif egzersizlere başlanır.

Tedavinin ilerleyen aşamalarında, kontrollü hareket egzersizleriyle omurganın hareket açıklığı artırılır. Bel, sırt ve karın kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersiz, omurganın desteklenmesine yardımcı olur.

İyileşme sürecinin sonunda, hastalar günlük aktivitelerine dönerken duruş ve yürüyüş eğitimi verilerek omurga sağlığının korunması hedeflenir.

Sık Sorulan Sorular

Omurga Kırığı Kaynama Süresi Ne Kadar?

Omurga kırığının kaynama süresi, kırığın tipi ve ciddiyetine bağlı olarak değişir. Hafif ve stabil kırıklar genellikle 6-12 hafta içinde kaynamaya başlar. Ancak ciddi ve cerrahi müdahale gerektiren kırıklarda tam iyileşme süresi 3-6 ay veya daha uzun olabilir.

Omurga Kırığı Olursa Ne Olur?

Omurga kırığı olduğunda, omurga stabilitesi bozulabilir ve ağrı, hareket kısıtlılığı gibi belirtiler ortaya çıkar. Eğer kırık sinirleri veya omuriliği etkilerse uyuşma, güç kaybı ya da felç gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.

Omurilik Kırığı Kaç Ayda İyileşir?

Omurilik yaralanmalarında iyileşme süresi genellikle 3-6 ay arasında değişir, ancak sinir hasarının derecesine bağlı olarak bu süreç çok daha uzun olabilir. Sinir dokuları kemiklere göre daha yavaş iyileştiği için bazen tam iyileşme sağlanamayabilir.

Omurga Kırığı Ameliyatsız İyileşir mi?

Bazı omurga kırıkları ameliyatsız iyileşebilir. Stabil kırıklar veya sinir baskısı olmayan durumlarda, dinlenme, korse kullanımı ve fizik tedavi ile iyileşme sağlanabilir. Ancak instabil kırıklar veya sinir hasarı durumunda cerrahi müdahale gerekebilir.

Omurilik Kırılınca Felç Olur mu?

Omurilik kırıldığında, sinirlerin zarar görme derecesine bağlı olarak felç riski vardır. Eğer omurilik ciddi şekilde zedelenirse, kırığın bulunduğu seviyeye göre kısmi veya tam felç meydana gelebilir. Sinir hasarı yoksa felç oluşmaz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.