Parankim ekosu, vücuttaki herhangi bir organın temel işlevini tanımlar. Parankim ekosu, tıp alanında çoğunlukla organların yapısal bölümlerini tanımlamada kullanılır. Böbrek parankimi de böbreğin temel vücut fonksiyonlarını yerine getiren dokularını kapsar. Böbrek dokularında meydana gelen herhangi bir hasar ya da bozukluk böbrek parankim rahatsızlıklarına neden olabilir.

Böbrek Parankimi Ne Demek?

Böbrek parankimi, böbreğin dış tabakasıdır ve böbrek korteksi olarak da bilinir. Parankim, medulla adı verilen organın içini çevreler. Böbrek parankim ekosu, daha sert koruyucu doku tabakası olan renal kapsül ile kaplıdır.

Böbrek parankimi, nefronların (kan filtreleme üniteleri) başladığı yerdir. Her böbreğin 1 milyon nefronu vardır. Nefronun filtreleme ünitesi glomerulusu oluşturur. Glomerulus, atıkları temizleyen ve vücuda ihtiyaç duyulan maddeleri geri veren bir tübüle bağlıdır. Böbrek parankiminde, tübüller bükülmüştür (kıvrımlı), medullada ise tübüller daha düzdür. 

Böbrek parankimi, idrar yolunun bir parçası olan böbreğin bir parçasıdır. Böbrekler, karın bölgesinde arka tarafta ve göğüs kafesinin hemen altındadır. Genellikle, böbrek omurganın her iki tarafında bağırsakların ve diyaframın arasındadır. Böbrekte, böbrekleri mesaneye bağlayan tüp benzeri üreter adı verilen bir yapı vardır.

Böbrek parankimi kahverengimsi kırmızı renktedir. Böbreğin dış kısmıdır. Böbreğin iç kısmı olan renal medulla'yı örter. Medulla, renal piramitler adı verilen küçük üçgen parçalar içerir. 

Böbrek Parankiminin İşlevleri Nelerdir?

İdrar yolunun bir parçası olarak böbrek parankim ekosu, böbreklerin çalışmasında rol oynar. Böbrekler, yalnızca vücut atıklarından kurtulmakla kalmayıp, birçok görevi için önemlidir.

Böbrek parankiminin işlevleri şu şekilde sıralanabilir:

•  ve su dengesini sağlar
• Vücut kan basıncını ayarlayarak hücre dışındaki sıvı miktarını düzenler
• Kırmızı kan hücresi üretir
• Asit ve bazların dengesini sağlar
• D vitamini üretiminde rol oynar
• Kalsiyum ve fosfat arasındaki dengeyi sağlar
• Karaciğerin ihtiyaç duyduğu glikozun çoğunu üretir

Böbrek Parankimini Etkileyen Bozukluklar ve Hastalıklar Nelerdir?

Böbrek parankimini etkileyen pek çok farklı rahatsızlık ve bozukluklar meydana gelebilir. Bu rahatsızlıkların ya da bozuklukların belirtileri fark edildiğinde ihmal etmeden tedavisinin yaptırılması gerekir. Tedavisi yapılmayan bazı böbrek parankimi rahatsızları yaşamı tehdit edici boyutlara ulaşabilir.

Böbrek parankimini etkileyen hastalıklar ve bozuklukları şu şekilde sıralamak mümkündür:

Kronik böbrek hastalığı: Böbrek fonksiyonlarında azalmaya neden olabilen bir rahatsızlıktır. Diyabet ya da yüksek tansiyon genellikle kronik böbrek hastalığına neden olabilir.

Böbrek kanseri: Renal hücreli karsinom,  en yaygın kanser türüdür.

Böbrek yetmezliği (renal yetmezlik):  akut (aniden kötüleşen) veya kronik (böbrekler iyi çalıştığında kalıcı bir azalma) olabilir. Böbrek hasatlığının son evrede bulunması böbrek fonksiyonlarının tamamen kaybedildiği anlamına gelir. Diyaliz gerektirir (böbreklerin yerine kanı filtrelemek için uygulanan tedavi).

Böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit): Bakteriler üreterlerden yukarı doğru hareket ederek böbreklere girmesi durumunda böbrek enfeksiyonu meydana gelebilir. Bu enfeksiyonlar aniden semptomlara neden olur. Böbreklerde oluşan enfeksiyonlar genellikle antibiyotiklerle tedavi edilir.

öbrek taşları: Böbrekte taş oluştuğunda idrarda kristaller meydana gelebilir. Bu nedenle idrar akışında engellemeler oluşur. Bazen bu taşlar kendiliğinden geçer. Bazı  parçalanarak veya çıkarılarak tedavi edilir.

Böbrek (renal) kistleri: Böbrekte büyüyen, içi sıvı dolu kesecik şeklinde kistlerdir. Büyüyen kistler böbrek hasarına neden olabilir. 

 Genetik bir böbrek hastalığıdır. Bazı durumlarda  oluşmasına yol açar. Yüksek tansiyona ve böbrek yetmezliğine neden olabilir. Polikistik böbrek hastalığı olan kişilerin düzenli tıbbi izlemeye ihtiyacı vardır.

Asidoz: Böbreklerin iyi çalışmadığı durumlarda kanda aşırı asit birikir ve bu da birçok sağlık sorununa yol açabilir. Asidoz şiddetli olduğunda ve tedavi edilmediğinde yaşamı tehdit edici bir hal alabilir.

Akut veya kronik interstisyel nefrit: Böbreklerin iltihaplanarak böbrek yetmezliğine yol açabilen bir rahatsızlıktır.

Diyabetik nefropati veya hipertansif nefropati:  ve kontrol edilemeyen kan şekerleri böbrek hasarına neden olur. Nefropati olarak da bilinir.

Glomerüler hastalıklar: Glomerüllerin iltihaplanarak hasar almasıdır. Böbrek rahatsızlığına neden olabilecek bir rahatsızlıktır.

Minimal değişiklik hastalığı: Böbrek glomerüllerinde hasar meydana gelerek idrarla büyük miktarda protein kaybına yol açan bir böbrek hastalığıdır.

Proteinüri ve nefrotik sendrom: Proteinüri, idrarda yüksek protein seviyeleri olduğu anlamına gelir. Böbrek hasarının bir işareti olabilir. İdrarda çok yüksek protein seviyelerinin olması, yaralı glomerüllerin idrara çok sayıda kan proteini sızdırdığı nefrotik sendromun bir işareti olabilir.

Üremi: Böbrekler tarafından normalde temizlenen ve idrarla dışarı atılan toksinler kan dolaşımında birikir. 

Pankreas kanseri: Böbrek parankimini etkileyen hastalıklardan biri de . Pankreas kanseri belirtileri meydana geldiğinde ortaya çıkan sonuçlar böbrek parankimini de etkiler. Çünkü pankreasın salgıladığı enzimler ve hormonlar vücudun genel işleyişini etkileyerek birçok organın çalışmasında aktif rol oynar. Böbrek yetmezliği ya da diyabeti olan hastaların iyileştirilmesinde pankreas kanseri ameliyatı yapılarak böbrek ile pankreas yapısı birlikte çıkarılabilir. Ayrıca pankreas kanseri tedavisi ile de hem pankreas nakli hem de böbrek nakli kombine bir şekilde gerçekleştirilebilir.

Böbrek Parankimi Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?

Böbrek parankimini etkileyen çoğu hastalıkta erken evrelerde herhangi bir belirti gözlemlenmeyebilir. Böbrekte hasar oluşumu ilerledikçe belirtiler ortaya çıkmaya başlayabilir.

Böbrek parankim ekosu hastalıklarının belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kas krampları: Elektrolit dengesizlikleri kasların sertleşmesine neden olabilir. Çoğu zaman baldır kası (bacağın arkasındaki, dizin altındaki kas) etkilenir.
• Koyu renkli idrar ya da içinde kan olan idrar: Böbreklerin filtrelerindeki hasar, kırmızı kan hücrelerinin idrara sızmasına neden olur. Bu duruma hematüri denir.
• Köpüklü idrar: İdrardaki kabarcıklar aşırı proteinin belirtisi olabilir.
• Kaşıntılı, kuru cilt: Kandaki mineral ve besin maddelerinin dengesizliği kaşıntılı cilde yol açar.
• Daha sık idrara çıkma: Bazı atık ürünlerin filtrelenmesinde yaşanan sorunlar, daha sık idrara çıkmaya neden olabilir.
• Şiş gözler, şişmiş ayak bilekleri ve ayaklar: Böbrek fonksiyonlarının azalması vücudun protein ve sodyumu tutmasına neden olarak ödeme (sıvı tutulmasından kaynaklanan şişme) yol açabilir.
• Uyku sorunları, yorgunluk ve iştahsızlık: Kanda toksinler birikirse; uyku, iştah ve enerji seviyesi bozulabilir.

Böbrek Parankimi Nasıl Korunur?

Böbrek parankiminin sağlıklı olması için günlük yaşam faaliyetlerinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır.

Böbrek parankiminin sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir:

• Sigarayı bırakmak veya sigaradan uzak durmak oldukça önemlidir
• Kandaki mineral dengesini etkileyebilecek fazla tuz tüketimi yapılmamalıdır
• Bol su içmek böbreklerin toksinlerden arınmasına yardımcı olabilir
• Günlük egzersizi artırarak, yüksek tansiyon düşürülmelidir
• Aşırı kullanıldığında böbrek hasarına yol açabilen maddeler olan steroid olmayan antiinflamatuar ilaçların kullanımı sınırlanmalıdır
• Sağlıklı bir kiloyu ulaşılmalıdır
• Kan basıncı sık sık kontrol edilmelidir
•  kontrol etmek için kan şekeri seviyeleri daima kontrol altında tutulmalıdır.

Parankim Ekosu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Böbrek Fonksiyon Testi Ne İşe Yarar?

Böbrek parankimini etkileyen bazı rahatsızlıkların teşhisinde böbrek fonksiyon testi istenebilir. Böbreklerin çalışma seviyesini ölçmek için böbrek fonksiyon testleri gerekebilir. Kan testlerinden biri olan kreatinin, böbrek fonksiyonunun çalışma seviyesini tespit eder. Böbreklerin kandaki atıkları ne kadar verimli bir şekilde temizlediğini de değerlendirebilir. 

Böbrek Hastalıklarının Evreleri Nasıldır?

Böbrek parankim rahatsızlığına bağlı olarak ortaya çıkan böbrek rahatsızlıkları evreler halinde gelişim gösterebilir. Evre 1'de böbreklerin çalışmasının yanında hafif belirtiler ortaya çıkabilir. Evre 2'de böbrekler hala çalışıyor ancak ek semptomlar ortaya çıkmıştır. Evre 3'te böbrek fonksiyonu azalmıştır ve daha belirgin semptomlar ortaya çıkmış olabilir. Evre 4'te böbrek fonksiyonu çok zayıflamıştır. Evre 5 böbrek yetmezliğine yakın bir seviyededir ya da böbrek yetmezliği meydana gelmiştir. Bunun sonucunda diyaliz ya da böbrek nakli gerekebilir. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.