Bağırsak mikrobiyomu sindirim sisteminde yaşayan tüm mikroorganizmaları ifade eder. Mikrobiyom herkes için farklıdır ve sindirim sağlığının yanı sıra genel sağlık için de önemlidir.

İnsanlar, beslenme ve diğer yaşam tarzı faktörleriyle mikrobiyomlarını etkileyebilirler. Bu durum bağırsak hastalıkları ile de ilgilidir. 

Bağırsak Florası Nedir?

Bağırsak florası, bağırsaklarda yaşayan mikroorganizmalar, çoğunlukla bakteriler dünyasını ifade eder.

Bakteri, mantar, virüs ve protozoa popülasyonuna bağlı olarak çeşitli isimler kullanılmaktadır.

Mikrobiota; bağırsak bakterileri, bağırsak florası, bağırsak mikrobiotası, bağırsak mikrobiyomu, bağırsak mikroflorası gibi farklı isimlerle de bilinmektedir.

Mikrobiotayı (Bağırsak Florası) Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Bazı çevresel ya da farklı faktörler nedeni ile mikobiota etkilenebilir. Mikrobiotayı etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir;

Diyet: Bağırsaklarda bulunan sağlıklı bakterilerin gelişmesi için bitkisel liflere ihtiyaç vardır. Bu nedenle; meyve, sebze, fasulye, fermente edilmiş yiyecekler ve tam tahıllar gibi çeşitli gıdalar tüketilerek vücut için gerekli lif kaynağı sağlanmış olur. 

Çevresel toksinler: Antibiyotikler, ağır metaller, organik kirleticiler, pestisitler ve partikül maddeler gibi çevresel toksinler sağlıklı bakterileri etkileyerek onları yok edebilir. Proinflamatuar mikropların aşırı çoğalmasına neden olabilir. Bağırsak mikrobiyomu, genellikle geçici kimyasal maruziyetten etkilenmeyebilir ancak uzun süreli maruziyet sağlıklı bakterilerin büyümesini ve gelişmesini zorlaştırabilir.

İlaçlar: Antibiyotikler uzun süreli alındığında hem iyi hem de kötü florayı yok edebilir. Bağırsak florası ayrıca ilaçlarla etkileşime girebilir. Çalışmalar, bağırsak mikrobiyomundaki küçük değişikliklerin insanların kanser tedavisi için kemoterapi, immünoterapiye ve otoimmün bozukluklar için biyolojiklere verdiği tepkilerde büyük değişikliklere neden olabileceğini göstermiştir. 

Gastrointestinal (GI) motilitesi: Gastrointestinal motilite, bağırsak yolunun hareketini ifade eder. Mikroplar, sindirilmemiş bileşikleri besinlere parçalar ve daha sonra dışkıyla birlikte atılır. Yiyecek ve atıkların GI yolundan hareketi çok hızlıysa ishal, çok yavaşsa kabızlık ortaya çıkabilir.

Sağlıksız Mikrobiota (Bağırsak Florası) Belirtileri Nelerdir?

Bağırsak florasının sağlıksız olması disbiyoz olarak da adlandırılır. Disbiyoz çeşitli sindirim sorunlarına yol açabilir. Disbiyozun yol açtığı sindirim sorunları belirtileri şu şekildedir;

• Karın ağrısı
• Şişkinlik


• İshal
• Kabızlık gibi semptomlar bağırsak florasında meydana gelen disbiyozdan kaynaklanan belirtiler olabilir.

Disbiyoz oluşmasının nedenleri şöyle sıralanabilir;

• Sağlıklı bağırsak bakterilerinin kaybı
• Patojenik (kötü) bakterilerin aşırı çoğalması
• Genel bakteri çeşitliliğinin kaybı gibi nedenler disbiyoz oluşmasına neden olabilir.

Mikrobiota (Bağırsak Florası) Nasıl İyileştirilir?

Yaşam tarzında yapılacak bazı değişiklikler mikrobiota yapısını güçlendirerek bağırsak florasının sağlıklı olmasına katkı sağlar.

Mikrobiota testi nasıl yapılır sorusuna, hastanın dışkı örneği analiz edilerek yapılır cevabı verilir.

Bu test sonucunda bağırsak florasında olumsuzluklar gözlenebilir. Bağırsak florasının güçlendirmek için dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir;

Dengeli ve besleyici bir beslenme alışkanlığı: Bağırsak florasını dengede tutmak için araştırmacılar, mikro besinler ve lif açısından zengin bir beslenme alışkanlığı edinmenin oldukça faydalı olduğunu tespit etmişlerdir. Vegan ve  diyetler de lif açısından zengin oldukları için faydalı olabilir.

Yüksek yağlı ve aşırı işlenmiş gıdalardan kaçınılmalıdır: Doymuş ve , şeker, yüksek fruktozlu mısır şurubu gibi gıdaların tüketiminden kaçınmak bağırsak florasının sağlıklı olması için önemlidir.

Prebiyotik içerikli besin maddeleri tüketilmelidir: , soğan, rezene, sarımsak, baklagiller, fındık, kefir, süt ve süt ürünleri gibi prebiyotik açısından zengin besinleri tüketmek bağırsak florasını güçlendirmektedir.

Su tüketimi: Tüketilen besinlerin parçalanması için su içmek gerekir. Günlük yeterli miktarda tüketilen su kabızlığı önleyerek bağırsak florasını dengede kalmasını sağlar.

Sigara kullanımından kaçınmak gerekir: Ne kadar çok sigara içerseniz, bağırsak mikrobiyomunuz o kadar fazla etkilenebilir.

Alkolden kaçınmak önemlidir: Alkol, bağırsak mikrobiyomunda bulunan mikroorganizmaların hem türlerini hem de miktarlarını etkileyebilir. 

Stresi yönetmek: Bağırsak mikrobiyomunu olumsuz etkileyen , kaygı, stres, kabızlık ve ishale neden olabilir. Yoga, meditasyon ve derin nefes alma gibi stres yönetimi uygulamalarının günlük olarak yapılması stresi yönetme konusunda faydalı olabilir.

Antibiyotik kullanımı: Antibiyotikler bağırsak florasının yapısını bozabilir. Bundan dolayı mümkün olduğunca en az düzeyde antibiyotik kullanımı bağırsak florasının sağlıklı çalışmasında önemlidir.

Egzersiz: Araştırmalar, egzersizin bağırsak mikrobiyotasını düzenlemeye yardımcı olabileceğini, ayrıca metabolik aktiviteyi ve insülin duyarlılığını düzenlemek gibi olumlu etkilerinin de olduğunu göstermiştir.

Mikrobiota (Bağırsak Florası) Testi Nasıl Yapılır?

Mikrobiota testi, bağırsak mikrobiyomu olarak da bilinir. Mikrobiota testi nasıl yapılır sorusuna kişilerden dışkı örneği alınarak yapılır cevabı verilebilir.

Dışkı örneğinde yapılan analiz sonucunda; bağırsak yapısına bağlı rahatsızlıklar, alerjik reaksiyonlar, bakterilerin analizleri, beslenme düzeni gibi çeşitli sorunların olup olmadığı mikrobiota testi nasıl yapılır sorusunun cevabı olabilir.

Mikrobiota testi ile teşhis edilebilecek sağlık sorunları şu şekildedir; 

• Kişide oluşabilecek  riskinin olup olmadığı
• Bağırsak mikrobiyomundaki bakterilerin dağılımı
• Herhangi bir gıdaya alerjik reaksiyon gösterilip gösterilmediği ve alerji için tüketilmesi gereken besinler
• Bağırsak florasından kaynaklanabilecek hastalıkların oluşma riski
• , sindirim sistemi bozuklukları, bağırsak sorunları, obezite, Alzheimer gibi farklı hastalıkların tedavi edilmesi mikrobiota testi nasıl yapılır sorusuna verilebilecek cevaplardır.

Mikrobiota (Bağırsak Florası) ile İlgili Sağlık Sorunları Nelerdir?

Dengesiz bağırsak florası hem sindirimsel hem de sindirim dışı sağlık sorunlarına neden olabilir. Bağırsak florasının sağlıksız olması nedeniyle (disbiyoz) meydana gelebilecek sağlık sorunları şu şekilde sıralanabilir;

İnce bağırsak yapısında bakterilerin aşırı çoğalması (SIBO): İnce bağırsaktaki aşırı bakteri, vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri tüketebilir ve ince bağırsağın astarına zarar verebilir.

İnflamatuar bağırsak hastalığı: Bağırsağın çeşitli yerlerinde hasar oluşturarak şişliğe neden olabilir. Bu rahatsızlıklardaki disbiyoz, bağırsak bakterilerinin çeşitliliğinin azalması, sağlıklı bakteri seviyelerinin azalması ve proinflamatuar bakteri miktarlarının yükselmesiyle karakterizedir.

Enfeksiyonlar: Bağırsaktaki sağlıklı bakteriler bağırsak duvarının korunmasına yardımcı olur. Sağlıklı bakterilerin eksikliği durumunda, hastalığa neden olan organizmalar bağırsak astarında enfeksiyonlara, ishale, iltihaplanmaya (kolit) ve toksik hasara neden olabilir. Astar hasar görürse (sızdıran bağırsak sendromu) bakteriler ve bakteriyel toksinler astardan geçerek kan dolaşımına kaçabilir.

Kardiyovasküler hastalıklar: Bağırsak florasının sağlıksız olması nedeniyle ateroskleroz ile hipertansiyon kardiyovasküler sorunlarına neden olabilir. Zararlı bağırsak bakterileri, ateroskleroza (atardamarların sertleşmesi) katkıda bulunan trimetilamin N-oksit (TMAO) üretebilir. Bu bakteriler ayrıca yara izi ve kan damarı tonunda değişikliklere neden olarak yüksek tansiyona yol açmaktadır. 

Bağırsak florasının sağlıksız olması nedeniyle oluşabilecek diğer rahatsızlıklar şu şekilde sıralanabilir;

• Tip 1 ve tip 2 diyabet
• Obezite


• Sindirim sistemi ile ilgili kanserler
• İrritabl bağırsak sendromu 
• Metabolik sendrom 
• Romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün bozukluklar
• Alerjiler
• Anemi 
• Kaygı 
• Depresyon gibi rahatsızlıklar bağırsak mikrobiyomunun sağlıksız olmasından kaynaklanabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Mikrobiotanın (Bağırsak Florası) İşlevleri Nelerdir?

Vücut sağlığını korumada bağırsak mikrobiotası önemli bir rol oynar. En önemli rolleri; bağışıklık sistemini koruması, metabolizma ve beyin sağlığı ile ilgilidir. Bu önemli işlevleri yerine getirmesi için bağırsak florasında fazla sayıda sağlıklı bakterilerin bulunması gerekir.

Mikrobiotanın (Bağırsak Florası) Beyin Üzerinde Nasıl Bir Etkisi Vardır?

Bağırsak mikrobiyomunun çeşitliliğinin ve yapısının beyin üzerinde, nörolojik bozuklukların gelişimi de dahil olmak üzere etkisi olabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, irritabl bağırsak sendromu gibi bazı sindirim rahatsızlıkları bağırsak-beyin etkileşiminin bozuklukları olarak düşünülmektedir. Bundan dolayı bağırsak florasının sağlıklı olması başta beyin olmak üzere vücudun diğer organ ve yapılarının sağlıklı çalışması için oldukça önemlidir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.