Tükürük bezi tümörleri, genellikle yüz, çene veya boyun bölgesinde fark edilen kitlelerle ortaya çıkar ve nadir görülen ancak önemli bir sağlık sorunudur. Çoğu zaman ağrısız olan bu tümörler, ilerleyen aşamalarda çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Erken fark edilip tedavi edilmediğinde hem iyi huylu hem de kötü huylu olabilirler. Farklı semptomlarla ortaya çıkan bu tümörler, zamanla yaşam kalitesini etkileyebilir. Tükürük bezi tümörlerinin belirtilerini bilmek, erken teşhis ve tedavi açısından büyük önem taşır.

Tükürük Bezi Tümörü Nedir?

Tükürük bezi tümörleri, bu bezlerde başlayan hücre büyümeleriyle ortaya çıkar ve nadir görülen bir durumdur.

Tükürük bezleri, sindirimi kolaylaştıran, ağız içini nemlendiren ve diş sağlığını destekleyen tükürüğü üretir. Çenenin arka kısmında ve altında bulunan üç büyük çift tükürük bezi vardır:

• Parotis

• Sublingual

• Submandibular bezler. Bunun yanında, ağız ve boğazın farklı bölgelerinde birçok küçük tükürük bezi yer alır.

Tümörler bu bezlerden herhangi birinde gelişebilir, ancak en sık parotis bezinde görülür. Parotis bezi tümörlerinin büyük çoğunluğu iyi huyludur; her beş vakadan sadece biri kötü huylu olma eğilimindedir.

Tedavi genellikle cerrahi müdahale ile tümörün çıkarılmasını içerir. Kanserli tümörlerde, ek tedaviler gerekebilir.

Tükürük Bezi Tümörü Neden Olur?

Birçok tükürük bezi tümörünün kesin nedeni bilinmemektedir. Yine de uzmanlar, bazı risk faktörlerini belirlemiştir. Bunlar arasında sigara kullanımı ve kanser için uygulanan radyasyon tedavisi yer alır. Ancak bu faktörler tüm hastalarda bulunmaz. Nedenlerin tam olarak anlaşılabilmesi için daha fazla araştırma gereklidir.

Tükürük bezi tümörleri, hücrelerde DNA değişiklikleri oluştuğunda ortaya çıkar. DNA, hücrenin nasıl işlediğini yönlendiren talimatları içerir. 

Normalde hücreler belirli bir düzende büyür ve gerektiğinde ölür. Fakat tümörlü hücrelerde DNA’daki değişiklikler, bu düzeni bozar. Hücreler kontrolsüz biçimde çoğalmaya devam eder ve bu durum tümörün oluşmasına yol açar.

Bazı değişiklikler hücreleri kansere dönüştürebilir. Kanser hücreleri çevredeki sağlıklı dokulara zarar verebilir ve zamanla vücudun başka bölgelerine yayılabilir. Buna metastatik kanser adı verilir.

Tükürük Bezi Tümörü Belirtileri

Belirtiler çoğu zaman ağrısız bir şişlikten ibaret olsa da sinirler üzerinde baskı oluştuğunda daha ciddi semptomlar ortaya çıkabilir. Erken teşhis, tedavi sürecinde büyük önem taşır.

Tükürük bezi tümörlerinin belirtileri, tümörün konumuna ve boyutuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Aşağıda sık görülen belirtiler yer alır:

• Çenede, çene çevresinde, boyunda veya ağızda kitle ya da şişlik
• Yüzün bir tarafında kas güçsüzlüğü
• Yüzde uyuşma hissi
• Tükürük bezinin bulunduğu bölgede sürekli ağrı
• Ağzı geniş açmada zorluk
• Yutma güçlüğü

Tükürük Bezi Tümörü Çeşitleri

Tükürük bezi tümörleri, farklı hücre tiplerine göre sınıflandırılan birçok çeşide sahiptir. Bu sınıflandırma, tümörün hangi tür hücrelerden oluştuğunu anlamaya dayanır. Tümörün tipi, tedavi planını belirlemek için büyük önem taşır. 

Kanserli olmayan (iyi huylu) tükürük bezi tümörleri arasında şunlar bulunur:

• Pleomorfik adenom: En yaygın iyi huylu tümör türüdür ve genellikle parotis bezinde gelişir.
• Bazal hücreli adenom: Yavaş büyüyen, genellikle zararsız olan bir tümördür.
• Kanaliküler adenom: Küçük tükürük bezlerinde ortaya çıkar ve genellikle dudaklarda görülür.
• Onkositom: Nadirdir ve genellikle yaşlı bireylerde görülür.
• Warthin tümörü: Sigara içenlerde daha sık karşılaşılan bir tümördür ve genellikle çift taraflı olabilir.

Kanserli (kötü huylu) tükürük bezi tümörleri ise şu şekilde sınıflandırılır:

• Asinik hücreli karsinom: Yavaş büyüme eğiliminde olan bir türdür.
• Adenokarsinom: Tükürük bezlerinin büyük çoğunluğunda gelişebilen bir kanserdir.
• Adenoid kistik karsinom: Sinirlere yayılma eğilimi olan bir tümör türüdür.
• Berrak hücreli karsinom: düşük dereceli bir kanserdir.
• Mukoepidermoid karsinom: Tükürük bezlerinde en sık görülen kötü huylu tümördür.
• Onkositik karsinom: agresif bir tümör türüdür.
• Polimorf düşük dereceli adenokarsinom: Yavaş büyüme eğilimindedir.
• Tükürük kanalı karsinomu: Agresif bir seyir izleyebilir.
• Skuamöz hücre karsinoması: Hızlı yayılabilen, agresif bir kanserdir.

Tükürük Bezi Tümörü Tedavisi

Eğer iyi huylu bir tümörünüz varsa, doktorunuz bunun zamanla kötü huylu hale gelmemesi için tükürük bezi tümörü ameliyatı (cerrahi müdahale) önerebilir. Parotis bezindeki iyi huylu bir tümör genellikle kısmi yüzeysel parotidektomi adı verilen bir operasyonla çıkarılır.

Kanserli tükürük bezi tümörlerinde ana tedavi yöntemi cerrahidir. Küçük ve orta boyuttaki kötü huylu tümörler kısmi yüzeysel parotidektomi ile alınabilir, ancak daha geniş kapsamlı cerrahi gerekebilir. Eğer hastalık bezlerin dışına yayılmışsa, cerrahiye ek olarak radyoterapi veya kemoterapi de uygulanabilir.

Sialendoskopi yöntemi, parotis ve submandibular bezlerin kanallarını korumak ya da yeniden inşa etmek amacıyla kullanılabilir.

Tükürük Bezi Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler

Tükürük bezi ameliyatından sonra iyileşme sürecine dikkat etmek önemlidir. Ameliyat bölgesinde şişlik ve hafif ağrı olabilir. Doktorun önerdiği ağrı kesicileri düzenli kullanmak bu dönemde rahatlamanızı sağlar.

Tükürük bezi ameliyatı sonrası yapılması gerekenler şunlardır:

• Cerrahi bölgenin temiz tutulması gerekir. Doktorun verdiği talimatlar doğrultusunda pansuman yapılmalıdır. Enfeksiyon belirtilerine karşı dikkatli olmak önemlidir. Kızarıklık, aşırı şişlik veya akıntı gibi durumlar olursa hemen doktora başvurulmalıdır.
• Ameliyat bölgesine baskı yapmamak için başınızı yüksek tutmanız önerilir. Yatarken birkaç yastık kullanmak rahat etmenize yardımcı olabilir.
• Yeme içme düzenine de dikkat etmek gerekir. İlk günlerde yumuşak ve ılık yiyecekler tercih edilmelidir. Aşırı sıcak ya da soğuk yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
• Eğer yüz siniri etkilenmişse yüz egzersizleri gerekebilir. Bu egzersizler doktor ya da fizyoterapist tarafından verilir. Yüzdeki kasların düzgün çalışmasını sağlamak için düzenli olarak yapılmalıdır.
• Dikişler genellikle bir hafta içinde alınır. Doktorun belirttiği sürede kontrolleri aksatmamak önemlidir. Bu süreçte ağır kaldırmaktan veya yorucu aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• Sigara içiyorsanız, iyileşme sürecini olumsuz etkilememesi için sigarayı bırakmak veya ara vermek gerekir.

Sık Sorulan Sorular

Tükürük Bezi Tümörüne Hangi Bölüm Bakar?

Tükürük bezi tümörü şüphesiyle başvurmanız gereken bölüm, kulak burun boğaz (KBB) hastalıkları bölümüdür. KBB uzmanları, tükürük bezlerinde oluşan kitleleri değerlendirebilir ve gerekli teşhis yöntemlerini kullanarak tanı koyabilir. Eğer tümör kötü huyluysa, tedavi sürecinde bir cerrahi onkoloji veya radyasyon onkolojisi uzmanı da tedaviye dahil olabilir.

Tükürük bezi tümörü ağrı yapar mı?

Tükürük bezi tümörü ağrıya neden olabilir. Ağrı genellikle tümör sinirlere baskı yaptığında ortaya çıkar. Bazı hastalarda ise tümörler ağrısız olabilir ve yalnızca bir kitle veya şişlik şeklinde fark edilir.

Tükürük bezi tümörü tekrarlar mı?

Tükürük bezi tümörleri, özellikle iyi huylu olanlar tam olarak çıkarılmadığında tekrar edebilir. Eksik cerrahi müdahale veya tümörün bir kısmının kalması, yeniden büyümesine yol açabilir. Kötü huylu tümörlerde de tekrar etme riski bulunur.

Tükürük bezi tümörü öldürür mü?

Kötü huylu tükürük bezi tümörleri, metastaz yapma ve diğer organlara yayılma potansiyeline sahip olabilir. Tedavi edilmezse veya ileri evrede teşhis edilirse yaşamı tehdit edebilir. Ancak, erken teşhis ve tedaviyle bu risk azaltılabilir.

Tükürük bezi tümörü kendiliğinden geçer mi?

Hayır, tükürük bezi tümörleri kendiliğinden geçmez. İyi huylu tümörler bile zamanla büyüyebilir veya kötü huylu hale gelebilir. Tümörün boyutu ve türüne göre cerrahi müdahale ya da diğer tedavi yöntemleri gereklidir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.