Bağırsak patlaması ya da bağırsak yırtılması, dışkının anüse ulaşmadan önce geçtiği son yer olan kolon astarının en iç tabakasında bir delik açıldığında meydana gelebilir.

Patlamış ve yırtık bir bağırsak yapısı, sindirim sistemine zarar veren  gibi bir yaralanma veya hastalık nedeniyle meydana gelebilir.

Patlamış bağırsak hayatı tehdit edicidir ve acil ameliyat gerektirir. Kolonu yırtılmış hastaların yaklaşık %30'u hayatını kaybetme riski taşır.

Kolon içeriği karın boşluğuna sızarsa ve peritonit adı verilen ciddi bir enfeksiyon gelişirse ölme olasılığı %70'e kadar çıkabilir.

Bundan dolayı bağırsak patlamaları belirtilerinde vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir.

Bağırsak Patlaması Belirtileri Nelerdir?

Bağırsak patlamasının belirtileri hastadan hastaya değişebilir. Bağırsak patlamasına sebep olan faktörün türüne göre bu belirtilerin ortaya çıkması yavaş olabildiği gibi bazı vakalarda oldukça hızla ilerleyebilir.

Bağırsak patlamasının belirtileri şu şekildedir;

• Şiddetli karın ağrısı ya da krampların olması
• Şişkinlik veya şişkin karın
• Karın bölgesine dokunulduğunda ağrı veya hassasiyet
• Ateş ve titreme
• Mide bulantısı ve kusma
• Şok gibi semptomların varlığı bağırsak patlamasından kaynaklanan belirtiler olabilir. Bu belirtiler ciddi bağırsak sorunlarının olduğunu gösterebilir. Bağırsakta meydana gelen patlama vakalarına zaman kaybetmeden müdahale edilmelidir. Erken tanı ve tedavi bağırsak patlamaları vakalarında oldukça önemlidir. 

Bağırsak Patlamasının Nedenleri Nelerdir?

Bağırsak yapısında kendiliğinden oluşan bir delik ya da yırtık olabilir. Kendiliğinden oluşan yırtılma ve delinmeler genellikle inflamatuar bağırsak hastalığı gibi tıbbi bir durumdan kaynaklanabilir.

Yırtılmış, delinmiş ya da patlamış bağırsaklar sindirim sisteminde, sindirim sisteminin çevresinde yapılan tıbbi bir işlemden de kaynaklanabilir.

Bazı cerrahi müdahaleler esnasında yanlışlıkla bağırsakta patlama meydana gelebilir.

Herhangi bir kaza veya zorlama sonucu oluşan travma da bağırsak delinmesine neden olabilir. Bu özellikle karın bölgesine gelen künt travmalar için geçerlidir. Örneğin doğrudan tekme veya yüksekten düşme şeklinde bir travmadan kaynaklanabilir.

Bağırsak patlamasının bazı nedenleri şu şekildedir;

• Lavman: Çoğu , rektuma yerleştirilen bir tüp kullanır. Bu çok fazla güçle yapılırsa veya yanlış şekilde yapılırsa, kolon astarını yırtabilir veya itebilir.
• Kolonoskopi için bağırsak hazırlığı: önce yapılan bağırsak temizliği bir delik oluşturabilir. Kabızlık sorunu olan hastalarda bağırsak temizliğine bağlı patlamalar daha yaygın olarak görülebilir.
• Sigmoidoskopi: Esnek sigmoidoskopi yapılabilmesi için endoskopi gerekir. Nadir de olsa patlamış bağırsak oluşturma riski vardır.
• Kolonoskopi: Endoskop ucunun kolonun iç astarını delmesi mümkündür. Ortaya çıkan bu komplikasyon nadir olarak görülür. Sanal kolonoskopi işleminde bu komplikasyonlar görülmez. Kolonoskopi ile oluşturulan bağırsak delinmesi, işlem sırasında polipler çıkarıldığında daha yaygın olarak oluşabilir.
• Karın veya pelvik cerrahi: Özellikle  için yapılan cerrahi müdahaleler bağırsakta patlama riski oluşturabilir. 
• Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi rahatsızlıklar:  olan bir bağırsak patlamasının yaşam boyu riski %1 ila %3 arasındadır.
• Özellikle kolon zayıfladığında şiddetli bağırsak tıkanıklığı: Divertiküler bir hastalıktan, kanserden veya altta yatan başka bir sağlık sorunundan kaynaklanabilir.
• Bağırsakta travma veya yaralanma
• Kolona kan akışında bir tür kesintiye neden olan iskemik bağırsak hastalığı
• Kolon kanseri
• Balık kılçığı, kemik parçaları veya diğer gıda dışı maddeler gibi yabancı bir cisim
• Bağırsak tıkanıklığı, şiddetli kabızlık nedeniyle dışkıyı çıkaramama: gibi faktörler bağırsak patlaması neden olur sorusuna verilebilecek cevaplardır.

Bağırsak Patlamasının Risk Faktörleri Nelerdir?

Bağırsak patlaması neden olur sorusuna, bağırsak patlamasına neden olan bazı risk faktörleri vardır şeklinde cevap verilebilir.

Bu risk faktörlerine sahip olan kişilerde bağırsak patlamasının oluşması daha fazla olmaktadır. Bağırsak patlaması neden olur sorusuna verilecek cevaplar şu şekildedir;

• Yakın zamanda veya daha önce geçirilmiş karın bölgesi ameliyatı
• Pelvik bölgesinde yakın zamanda geçirilmiş cerrahi müdahale
• 60 yaş üstünde olmak
•  olmak
• Birden fazla tıbbi sorun yaşanması
• Karın veya pelvis bölgesinde bir kaza sonucu oluşan travma
•  hastalık öyküsü
• İnflamatuar bağırsak hastalığı 
• Kolon kanseri
• Pelviste genellikle önceki bir ameliyattan kaynaklanan yara dokusu gibi risk faktörlerine sahip olmak bağırsak patlaması neden olur sorusuna verilecek cevaplardır.

Bağırsak Patlamasının Tanısı Nasıl Konur?

Bağırsak patlamasına bağlı belirtiler ortaya çıktığında genel cerrahi uzmanı ya da gastroenteroloji doktoruna muayene olmanız gerekir.

Yapılan fiziki muayene ve hastanın genel sağlık durumunun değerlendirilmesi sonucu bazı tetkikler de istenebilir.

Röntgen çekimi ile kolonun dışında gaz oluşumu görülebilir. Ancak genellikle tanı için yeterli değildir. Çoğu zaman, karın bölgesinde  taramasına ihtiyacınız olabilir. 

Baryumlu lavman gerekebilir, ancak daha iyi görüntüleme için kontrast sıvısı da verilebilir. Beyaz kan hücrelerinin seviyeleri tam kan sayımı yapılarak tespit edilebilir.

Kan testleri ayrıca kanama nedeniyle anemi belirtileri gösterebilir. Bu tür ilave tetkikler bağırsak patlamalarında tanı koyma aşamalarını kolaylaştırabilir.

Bağırsak Patlaması Ameliyatı

Bağırsak patlaması vakalarında iyileşmek için genellikle tedavi seçeneği cerrahi müdahaledir.

Bağırsak patlaması sonucu oluşan bağırsak yırtığının boyutuna ve yerine bağlı olarak ameliyat gerçekleştirilebilir.

Bağırsak patlaması sonucu yapılacak ameliyat endoskopu kullanarak ya da açık ameliyat şeklinde olabilir.

Açık bağırsak ameliyatı daha karmaşıktır. Bazı durumlarda stoma ve kolostomi ile sonuçlanabilir.

Mide dışında stoma açılarak bir açıklık oluşturulabilir. Stoma yoluyla bağırsak yapısında iyileşme sağlanana kadar dışkı küçük bir torbaya boşaltılır.

Bağırsak içeriği kolon duvarındaki delikten dışarı sızabilir. Gastrik asitler, bakteriler ve yiyecek parçacıkları iç organlarının çoğunu içeren karın boşluğuna sızabilir.

Sızan bu tür içerikler bağırsakta enfeksiyon oluşumuna neden olabilir. Ayrıca karın bölgesinde apse ya da irin dolu bir boşluk da oluşabilir.

Bu duruma peritonit denir. Genellikle çok fazla acıya sebep olabilir. Bu ağrılı enfeksiyon sepsis adı verilen vücut çapında bir enfeksiyona yol açabilir.

Bu durumlar yaşamı tehdit edicidir ve hızla tedavi edilmezse genellikle ölümcüldür. 

Bağırsak Patlaması Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Tedavi Edilmeyen Bağırsak Patlaması Yan Etki Oluşturur mu?

Bağırsak patlaması ortaya çıktığında mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Tedavi edilmeyen bağırsak patlamaları bazı yan etkiler oluşturabilir. Tedavi edilmeyen bağırsak patlama vakaları; bağırsakta kanama, sepsise yol açan enfeksiyon oluşumu ve ölümle sonuçlanabilir. Bağırsak patlamasının ciddiyetini etkileyen faktörler arasında hastanın yaşı ve genel sağlık durumu yer alır. Ayrıca sorunun teşhis edilmesi ve tedavi edilmesinin ne kadar zaman aldığına da bağlı olabilir. Bu nedenle, bağırsak patlamasına bağlı olarak herhangi bir semptom yaşamanız halinde erken tanı ve tedavi ilkesi ile hareket etmeniz hayati anlamda önemlidir.

Bağırsak Patlaması Kendiliğinden İyileşebilir mi?

Küçük bağırsak patlamaları bazen ameliyat olmadan iyileşebilir. Ancak, tanı konulana kadar bağırsağın kendiliğinden iyileşme sağlayıp sağlamadığı tespit edilemez. Küçük bağırsak patlamaları intravenöz (damar yoluyla verilen) antibiyotiklerle ve takip, kontrol yöntemleri ile iyileştirilmeye çalışılır.

Bağırsak Patlama Riski Nasıl Azaltılabilir?

Bağırsak patlaması tamamen önlenemeyebilir. Ancak alınacak bazı önlemlerle bağırsak patlaması riski azaltılabilir. Sigara kullanımından kaçınmak bağırsak sağlığı için oldukça önemlidir. Kabızlığı önleyebilecek ve sindirimin düzgün çalışmasını sağlayabilecek yeterli lif içeren sağlıklı bir beslenme alışkanlığı edinilmelidir. Kontrol muayenelerinin düzenli bir şekilde yapılması bağırsakta meydana gelebilecek rahatsızlıkları önlemede hayati öneme sahiptir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.