Böbrekler, vücuttaki sıvı ve atıkları temizler. Vücutta çok fazla tuz, mineral, kimyasal varsa ve yeterli idrarın olmaması halinde vücuttaki fazla olan madde dışarı atılamaz.

Bu nedenle fazla olan madde böbreklerde kristaller oluşturabilir.

Böbrek taşları idrar pH'ından büyük ölçüde etkilenir. Kalsiyum fosfat ve strüvit taşları yüksek idrar pH'ı (alkali idrar) ile ilişkilidir.

Sistin ve ürik asit taşları ise düşük idrar pH'ı (asidik idrar) ile ilişkilidir. Kalsiyum oksalat taşları hafif asidik, nötr veya hatta hafif alkali idrarda oluşabilir.

Böbrek Taşı Nedir?

Böbrekteki diğer parçacıklar kristallere yapışarak vücuttan geçmeye çalışabileceği sert bir nesne (taş) oluşturabilir.

Böbrek taşları, taşın yapısına göre sınıflandırılır. En yaygın olanları kalsiyum oksalat, ürik asit ve sistin taşları meydana gelmektedir.

Strüvit taşları oluşumu çoğunlukla idrar yolları enfeksiyonları ile ilişkili olarak meydana gelir. Yapı olarak ise magnezyum amonyum fosfattan oluşur.

Böbrek Taşlarının Belirtileri Nelerdir?

Bazı  bir kum tanesi kadar küçük olabilir. Böbrek taşı nedeniyle ortaya çıkan belirtilerin şiddeti ve etkisi böbrek taşının büyüklüğü ile ilgilidir. 

Böbrek taşları, vücuttan atılım aşamasına gelince yani idrar yoluna girene kadar herhangi bir belirti göstermez.

Taş böbreğin kendisinden, üreterler, mesane ve üretra dahil olmak üzere idrar yolunun herhangi bir kısmından geçerken ağrı oluşturabilir.

Taş üreterde (böbrekten mesaneye giden tüp) sıkışırsa, idrar akışını engelleyebilir, böbreğin şişmesine ve üreterin spazm geçirmesine neden olabilir. 

Böbrek taşının ortaya çıkardığı belirtiler şöyle sıralanabilir;

• Kaburgaların hemen altında yan ve sırtta şiddetli, delici ağrılar oluşabilir
• Alt karın ve kasıklara yayılan ağrı
• İdrar yaparken ağrı veya yanma
• Terleme
• Huzursuzluk


• Karın şişliği
• Mide bulantısı veya kusma


• Aniden ve zorlayıcı idrar yapma isteği
• Enfeksiyon nedeniyle  ve titreme
• İdrarda kötü koku ve bulanıklık

Böbrek taşına bağlı olarak meydana gelen ağrılar, genellikle 20 ila 60 dakika süren dalgalar halinde gelir ve üreterin taşı atmaya çalışırken kasılmalarından kaynaklanır. 

Yüksek idrar pH'ı nedeniyle oluşan kalsiyum fosfat ile struvit böbrek taşları, düşük idrar pH'ı ile ilişkili olanlara kıyasla daha hızlı büyüme eğiliminde ve oldukça büyük olabilir.

Uygun şekilde ve zamanında tedavi edilirse, çoğu böbrek taşı kalıcı bir hasara neden olmaz.

Böbrek taşının boyutunun büyük olması ve gerekli tedavi yapılmaması halinde ciddi komplikasyonlar meydana gelebilir.

Böbrekte kalıcı böbrek yetmezliğine yol açan ciddi yaralanmalar ve septisemi dahil olmak üzere ciddi enfeksiyonlar (kan zehirlenmesi) tedavi edilmeyen böbrek taşlarından dolayı oluşabilir.

Böbrek Taşı Nedenleri Nelerdir?

Böbrek taşları yaygın bir rahatsızlıktır. Çoğunlukla 30 yaş ve üzeri kişilerde sıklıkla görülebilir. Böbrekte oluşan taşların nedenleri şöyle sıralanabilir;

Dehidrasyon: Her türlü böbrek taşının oluşmasına neden olan önemli bir faktördür. Yetersiz sıvı alımı, idrar içindeki bileşiklerin konsantrasyonunu artırır ve bunlardan bazıları kristalleşip sertleşmiş kütleler oluşturabilir. 

Beslenme: Hayvansal proteinler, sodyumun ve şekerlerin yüksek miktarda tüketimi böbrek taşı oluşumuna neden olabilir. Bazı böbrek taşı türleri, böbrekleri doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen altta yatan metabolik bozukluklarla bağlantılıdır.

Genetik nedenler: Ebeveynden çocuğa geçen genetik rahatsızlıklardan kaynaklanan böbrek taşı oluşumları da vardır. 

 Diyabet rahatsızlığı da böbrek taşı oluşumuna neden olan faktörlerden biridir.

 Böbrek taşının oluşma nedenlerinden biri de obezite riski taşımaktır. Uygun ve sağlıklı kiloya ulaşarak böbrek taşının oluşma riski azaltılabilir.

Ayrıca, böbrek taşlarının genellikle tek, tanımlanabilir bir nedeni yoktur. Bazı nedenler kontrol edilebilir, bazı böbrek taşı nedenleri ise kontrol edemeyerek meydana gelebilir.

Böbrek Taşı Karın Şişliği Yapar mı?

Böbrek taşı karın şişliği yapar mı sorusuna, böbrek taşı oluşumunun belirtilerinden biri de karın şişlikleridir şekilde cevaplanabilir.

Enfeksiyon, spazm veya darlık gibi diğer idrar yolu rahatsızlıkları da karın şişliğine neden olabilir.

Böbrek taşı karın şişliği yapar mı sorusuna, böbrek taşları, idrar yolunun bir kısmına takıldığında ortaya ağrı ve eşlik eden karın şişliği olabilir cevabı verilebilir.

Böbrek taşları, mineraller, diğer maddeler birikip birbirine yapıştığında ve kristaller oluşturduğunda oluşur.

Böbrek taşları, idrar kanalının her yerinde bulunabilir. Böbreklerde oluşan taşlar böbrek taşları, mesanede oluşan taşlar mesane taşları, üreterlerde oluşan taşlar ise üreter taşları olarak adlandırılır.

Taşın boyutuna ve konumuna bağlı olarak böbrek taşı karın şişliği yapar mı sorusuna, idrar yolunun tıkanması sonucu şiddetli ağrıyla beraber karın şişlikleri gözlemlenebilir cevabı verilebilir.

Böbrek Taşı Nasıl Düşürülür?

Böbrek taşlarının gelişimi ve doğal yoldan atılması dört aşamadan oluşmaktadır.  sorusuna şu şekilde yanıt verilebilir;

Böbrek Taşı Oluşumu: Vücutta yeterli su olmadığı için idrar yoğunlaşırsa böbrek taşları oluşabilir. Bu, kristallerin oluşmasına ve diğer maddeleri çekmesine neden olur. Böbrek taşı oluşumu ağrılı bir süreç değildir.

Taşın Böbrekten Ayrılması: Böbrek taşının düşürülmesinin ikinci aşaması, taşın böbrekleri mesaneye bağlayan tüpe (üreter) girmesidir. Üreter, taşı geçirmeye çalışırken kasılarak ağrı dalgalar halinde gelebilir. Taş; üreter ve renal pelvisin birleştiği yerde (üreteropelvik birleşme) üreterin kendisinde, üreter ve mesanenin birleştiği yerin yakınında (üreterovezikal birleşme) sıkışabilir.

Mesane Basıncı Artar: Taş mesaneye ulaştığında organda basınç oluşur. Böbrek taşının atılmasının bu aşamasında, sık sık idrara çıkma ihtiyacı hissedilebilir. Genellikle, yoğun ağrının çoğu, taş üreterden çıktıktan sonra iyileşir veya çözülür.

Böbrek Taşı Vücuttan Atılır: İdrar yaparken böbrek taşı mesaneden dışarı itilebilir. Üretra yoluyla vücuttan atılabilir. Son aşamada genellikle çok az ağrı olur veya hiç olmaz. 

Bir böbrek taşının düşmesinin ne kadar süreceği, ne kadar büyük olduğuna bağlıdır. 4 milimetreden küçük bir taş bir veya iki haftada düşebilir. Daha büyük taşların düşmesi dört ila altı hafta sürebilir. 

Çoğu insan böbrek taşı düşürmenin acısını 4. evreyle veya taşın vücuttan çıktığı zamanla ilişkilendirir. Ancak acı en çok 2. evreyle (böbrekten çıktığı zaman) ilişkilendirilir.

Taş yeterince küçükse, siz farkına bile varmadan tüm aşamalardan geçebilir. Diğer durumlarda, böbrek taşı düşürmenin acısı şiddetli olabilir. Bazı hastalar böbrek taşı düşürme esnasında karşılaşılan ağrıların şiddetini doğum yapmaktan daha kötü olarak değerlendirilmektedir. Bu gibi durumlarda  gerekli olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Böbrek Taşları Böbreklerden Şişliğe Neden Olur mu?

Böbrek taşları bazı durumlarda böbreklerin birinde ya da her ikisinde şişlikler oluşturabilir. Böbreklerdeki bu şişliklere hidronefroz denir. Böbreklerde meydana gelen şişme nedeniyle idrar vücuttan tamamen boşalamayabilir. Semptomlar arasında sırtta, yan tarafta ani veya şiddetli ağrı, kusma, ağrılı idrara çıkma, idrarda kan, idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle halsizlik, ateş yer alabilir. Böbrek taşı karın şişliği yapar mı sorusuna, böbreklerde oluşan şişlikler karın çevresini de etkileyerek karında şişliklere neden olabilirler şeklinde cevap verilebilir. Altta yatan nedene bağlı olarak, rahatsızlığı tedavi etmek için çeşitli tedavi seçenekleri uygulanabilir. 

Böbrek Taşları Düştüğünde Nasıl Görünür?

Böbrek taşları, farklı boyutlarda oluşan çakıl taşı benzeri nesnelerdir. Bir kum tanesi kadar küçük olabildiği gibi bir ping pong topu kadar da büyük olabilir. Keskin kenar yapılı ve pürüzsüz yüzeyli görünür. Genellikle sarı veya kahverengidir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.