Modern tıp ve teknolojinin gelişimi birçok faydayı da beraberinde getirir. Uzuv kaybı gibi durumlarda protez kullanılabilir. Protez kullanımı ile kaybedilen uzvun yerine yapay uzuv yapılarak cerrahi işlem yapılır. Bu sayede proteze ihtiyaç duyan kişilerin hayat standardı yükselir. 

El Protezi Nedir?

Çeşitli sebeplerle ellerini kaybetmiş kişilerin hayat standardını artırmak amacıyla yapay uzuvlar yapılarak el protezi uygulanabilir. El protezi kişinin elinin kaybettiği fonksiyonunu geri kazanmasını sağlarken, günlük hayat kalitesini artırır. El protezleri tutma ve kavrama gibi işlevlerin yapılabilmesine olanak sağlar. 

El Protezi Çeşitleri Nelerdir?

El protezi kullanım amacı ve özelliklerine göre farklı çeşitlerde üretilir. El protezi çeşitleri; mekanik el protezleri, biyonik el protezleri ve estetik el protezleri olmak üzere 3 farklı türe ayrılır.

Mekanik el protezleri genel olarak alüminyum, paslanmaz çelik ve karbon fiber gibi hem hafif hem de dayanıklı malzemelerden yapılır. Biyonik el protezlerinde elektronik bileşen ve sensörler kullanılır. Estetik el protezlerinde ise estetik görüntüyü sağlamak amacıyla protez genel olarak silikondan yapılır.

El protezi çeşitleri ve özellikleri şu şekilde sıralanabilir;

• Mekanik El Protezleri: Mekanik el protezleri vücut hareketleriyle kontrol edilebilen, dayanıklı ve uygun maliyetli protezlerdir. Mekanik el protezlerinin tasarımı basittir ve en çok tercih edilen protez çeşididir. Mekanik el protezleri kolun ve omuzun hareket etmesiyle çalışır ve kavrama, tutma gibi işlevlerin yapılabilmesini sağlar. 
• Biyonik El Protezleri: Biyonik el protezleri gelişmiş teknolojiyle yapılmıştır ve sinir uyarılarını algılar. Protezi kullanan kişiden gelen sinyalleri algılayan protezler elin doğal hareketlerini taklit eder. Biyonik protezler hareket kabiliyeti yüksek, fonksiyonel protezlerdir. 
• Estetik El Protezleri: Estetik el protezlerinin ana amacı estetik görüntüyü sağlamaktır. Bu protezler mekanik el protezleri ve biyonik el protezleri gibi fonksiyonel değildir. Estetik protezler dış görünüme uyum sağlarken, dışarıdan protez fark edilmediğinden sosyal rahatlığı beraberinde getirir. 

El Protezi Nedenleri Nelerdir?

El protezinin kullanım amacı elin kaybedilen fonksiyonunun tekrar kazanılmasıdır. Bu nedenle kazalar, enfeksiyonlar, tümörler ve doğuştan gelen anomalilerde oluşabilecek uzuv kaybında el protezi kullanılabilir. El protezi ihtiyacı duruma göre değişkenlik gösterse de, el protezi kullanımını gerektiren temel nedenler bulunur.

El protezi kullanımını gerektiren bazı nedenler şu şekildedir;

• Kazalar: Yaşanan bazı kazalar sonucunda kişinin el kısmı ciddi şekilde yaralanabilir veya tamamen kaybedilebilir. Bu durumda elin işlevini sağlamak amacıyla el protezi kullanımı gerekebilir. 
• Enfeksiyonlar: Şiddetli enfeksiyonlar uzuv kaybına yol açabilir. Enfeksiyon nedeniyle elin bir kısmı ya da tamamı kaybedilebilir. Bu durumda el protezi kullanımı önerilir. 
• Tümörler : Elde oluşan tümörler elin kısmen ya da tamamen kaybedilmesine neden olabilir. Bu durumda yine el protezi kullanılabilir.
• Doğuştan Gelen Anomiler: Bazı durumlarda bebekler dünyaya uzuv eksikliğiyle gelebilir. Elin doğuştan olmaması durumunda el protezi kullanımı ile kişinin hayat kalitesi arttırılabilir.

El protezi kullanımı ihtiyacı olan herkese yaş grubu fark etmeksizin uygulanabilir. Bazı bebekler dünyaya uzuv eksikliğiyle gelebilir. Bu gibi durumlarda da el protezi kullanılabilir. Yaşlılarda protez kullanımı ise daha çok hayat kalitesini artırmaya yöneliktir. Özellikle genç yaşlardaki kişilerde uzuv eksikliği, psikolojik hastalıklara yol açabilir. Dolayısıyla el protezi kullanımı için herhangi bir yaş sınırlaması bulunmayıp, çocuklar, gençler ve yaşlılar tarafından kullanılabilir.  

El Protezi Hangi Durumlarda Takılır?

El protezi takılmasının en doğal nedeni ise kişinin el protezine ihtiyaç duymasıdır. Bazı kişilerin doğuştan eli ya da kolu oluşmamış olabilir. Bu gibi durumlarda kişiler el protezi yaptırır. Fakat bazı kişiler bu şekilde hayatlarına devam etmeyi de seçebilir. Günümüzde protez kullanmayan birçok kişi vardır. Bu nedenle de protezin temeli, kişinin buna ihtiyaç duymasıdır. El kısmen ya da tamamen kaybedilmesiyle birlikte kişiler el protezine ihtiyaç duyulabilir.

El protezinin takılmasını gerektiren bazı durumlar şu şekilde sıralanır;

• Hayat Standardını Artırmak: El protezi takılmasının en önemli nedeni kişinin hayat standardını yükseltmek ve yaşam kalitesini artırmaktır. El en önemli uzuvlarımız arasındadır ve el kaybı hayat kalitesini önemli ölçüde olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle kişinin hayat kalitesini artırmak amacıyla el protezi kullanımı önerilir.
• Sosyal Uyumu Sağlamak: Uzuv kaybı bazı kişilerde olumsuz psikolojik etkiler yaratır. Estetik açıdan  oluşmasına sebep olabilir. Bu nedenle el protezi uygulamasıyla olumsuz etkiler ortadan kaldırılabilir. 
• Mesleki İhtiyaçlar: Bazı meslek grupları ellerini aktif olarak kullanır. Eğer eller mesleki performansın korunmasında önem taşıyorsa el protezi gerekli olabilir. 

Bu gibi durumlarda, hastaya uygulanacak olan protez türüne karar verilir. Diğer doktorların da onayı ile birlikte ameliyat sürecine başlanır. Ameliyat tarihi belirlendikten sonra hastaların, hastaneye yatışı gerçekleştirilir ve  

El Protezi Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler

Elin kısmen ya da tamamen kaybı durumunda el protezi ameliyatı yapılabilir. El protezi ameliyatını etkileyen en temel faktör ameliyatın karmaşıklığıdır. Ameliyat süresi genel olarak 2 ile 4 saat arasında sürmekte olup, ameliyat öncesi ve sonrası hazırlıklar bu süreyi bir iki güne kadar çıkarabilir. El protezi ameliyatının başarılı olması ve iyileşme sürecinin hızla olması için dikkat edilmesi gereken hususlar bulunur.

El protezinin etkili şekilde kullanılması ve vücuda uyum sağlaması için ameliyat sonrası dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir;

• Fizyoterapi: El protezi ameliyatı sonrası fizyoterapi önerilir. Çünkü  kasların güçlendirilmesini sağlar. Kaslar güçlendiğinde protez ekleme daha hızlı uyum sağlar ve protez etkili şekilde kullanılabilir.
• Doktor Kontrolleri: Protez takıldıktan sonra kontrollerin düzenli yapılması önem taşır. Düzenli doktor kontrolüne gitmek protezin uyum sürecini değerlendirmeyi sağlar.
• Protezin Bakımı: Protezin ömrünü uzatmak için bakımlarının düzenli yapılması ve protezin temizliğine dikkat edilmesi önem taşır. Protezin bakımlarının düzenli yapılması protez ömrünün uzatmanın yanı sıra işlevselliğini de korur. 
• Psikolojik Destek: Protez işlemi sonrasında kişinin psikolojik sağlığının korunması açısından psikolojik destek alması önemlidir. Psikolojik destek terapiye uyum sürecinin hızlanmasına da katkı sağlar.

El protezi ameliyatından sonra kişinin günlük hayatına geri dönüş yapması kişiden kişiye göre değişir. Ameliyat sonrası genel olarak geri dönüş birkaç haftayı bulsa da kullanılan protezin türü bu süreci doğrudan etkilemektedir. Ameliyattan sonra birkaç gün boyunca bölgesel ağrı hissi meydana gelebilir. Bu gibi durumlarda, doktorların reçeteli olarak verdiği ağrı kesici ilaçları kullanmak gerekir.

El protezi ameliyatı sonrasında normal hayata dönüşü hızlandırmak için fizik tedavi desteği alınabilir. Fizik tedavi, protezin ekleme uyum sağlamasına yardımcı olur. Ameliyat sonrasında, işlem yapılan bölgenin hijyenine de dikkat etmek gerekir. Ameliyat sonrası enfeksiyon riski göz önüne alınmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

El Protezi Engel Oranı Nedir?

El protezi engel oranı protezin işlevselliğine ve hayat kalitesinde yarattığı etkisine bağlı olarak belirlenir. Protez engel oranı genel olarak kişinin günlük hayatında ne oranda etkili olduğuna göre tespit edilir. Protez kişinin yaşam kalitesini artırır ancak el kısmen ya da tamamen kaybedildiğinden engel durumu daima devam eder. 

El Protezi Fiyatları Neye Göre Değişiyor?

El protezi fiyatlarını etkileyen iki önemli faktör bulunur. El protezi fiyatlarını etkileyen ilk faktör protez yapımında kullanılan malzemedir. Ayrıca protezin sahip olduğu teknolojide fiyatı etkileyen en önemli etkenler arasındadır. Mekanik el protezleri genel olarak biyonik el protezlerine göre daha uygun maliyetli olabilir. 

El Protezi Kaç Yılda Bir Değişir?

El protezi genel olarak 3 ile 5 yıl arasında değiştirilir. Ancak el protezi değişim sürecini etkileyen çeşitli faktörler bulunur. Protez değişim süresini etkileyen en temel faktör protezin kullanım sıklığıdır. Ayrıca protezin bakımı ve özelliğine bağlı olarak değişim süresi farklılık gösterir. Protezin bakım ve temizliğinin düzenli yapılması, ürün kullanımı esnasında dikkatli olunması protez kullanım süresini uzatır. 

El Protezi Bakımı Nasıl Yapılır?

Protezin ömrünü uzatmak için bakımlarının düzenli yapılması önem taşır. Mekanik el protezleri düzenli olarak yağlanmalıdır. Biyonik el protezlerinin ise kontrolleri düzenli olarak yapılması ve temizliğine özen gösterilmelidir. Düzenli bakım yapılmaması halinde ise ameliyat sonrası ödem oluşumu ortaya çıkabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.