Akciğerler, solunum sisteminin önemli bir parçasıdır. Solunum sistemi nefes almayı kolaylaştırır. Üst solonum yolu ve alt solunum yolu olmak üzere iki bölümden oluşur. Üst solunum yolu; burun, ağız, sinüsler ve soluk borusu (trakea) gibi hava yollarını içerir. Alt solunum yolu ise; akciğerler ile bronşlardan oluşur.

Akciğerin görevleri; kana oksijen taşımak ve kandan karbondioksiti uzaklaştırmaktır. Temiz hava, burun veya ağızdan girerek nefes alındığında soluk borusundan bronşiyal tüplere geçer. Bronşiyal tüpler akciğerlere ulaşır ve daha küçük tüplere ayrılır. Oluşan bu küçük tüplere bronşioller denir. Alveol adı verilen küçük hava kesecikleriyle havadan gelen oksijen kana geçer ve karbondioksit kandan alveollere doğru hareket eder.

Akciğer Nedir?

Akciğerler solunum sisteminde önemli bir rol oynar. Başlıca akciğerin görevleri; kana oksijen sağlamak ve kandan karbondioksiti uzaklaştırmaktır. Akciğerler genel sağlığı korumada hayati bir organdır. Sağlıklı akciğerler, enerji ve canlılıkla hayatın tadını çıkarmanız için gereken oksijeni sağlar. 

Akciğerler, plevra ile sarılmış iki katmanlı bir zardır. Katmanlar arasındaki sıvı, nefes alırken sürtünmeyi azaltmaya yardımcı olur. Göğüs boşluğunda sağ ve sol tarafta iki akciğer vardır. Her iki akciğer yapı olarak benzer olsa da asimetriktir. Soldaki akciğer, kalbin bulunduğu konumdan dolayı sağ akciğer yapısından daha küçük boyuttadır. Sağ akciğerin; üst, orta ve alt lob olmak üzere üç lobu vardır. Sol akciğerde ise; üst ve alt lob şeklinde iki akciğer lobu bulunur.

Astım, enfeksiyonlar,  ve kanser gibi çeşitli hastalıklar akciğerleri etkileyebilir. Düzenli egzersiz yapmak, , dengeli ve sağlıklı beslenmek akciğerin sağlıklı çalışması için gereklidir.

Nefes almada zorluk çekiyorsanız veya akciğer hastalığıyla ilgili herhangi bir semptomunuz varsa uzman bir doktora muayene olunması hem akciğer sağlığınız için hem de genel sağlığınız için oldukça önemlidir.

Akciğerin Görevleri Nelerdir?

Akciğerin görevleri; akciğer, vücuda temiz hava getirmekten sorumludur. Nefes alırken diyafram kaslarını sıkarak havanın akciğerlere doğru hareket etmesine yardımcı olur. Temiz hava, ağız ve burun yoluyla akciğerlere girdiğinde (mukus, toz ve kirin havayla birlikte vücuda girmesini engeller), hava trakeadan ve bronşlara doğru hareket ederek alveolleri doldurur.

Hava oradan alveolleri çevreleyen kan damarlarına gider. Karbondioksiti serbest bırakan kırmızı kan hücreleri, oksijenle karbondioksitin değişimini sağlar. Oksijen hemoglobin moleküllerine bağlanır. Oksijenlenmiş kan vücutta dolaşır. Karbondioksit ve vücudun ihtiyaç duymadığı diğer gazlar akciğerler tarafından dışarı atılır. 

Akciğerlerin nefes verme eylemi aynı zamanda konuşmaya da yardımcı olur. Nefes verilen hava trakeadan gırtlağa ve son olarak ses tellerine geri döner. Böylece ses telleri, titreşimlerini ve ses üretimini gerçekleştirir.

Her iki akciğerde de kanı akciğerlere taşıyan ve akciğerlerden atan pulmoner arter, bronşiyal arter ve pulmoner venler bulunur. Akciğerlerin içindeki alveoller, gaz alışverişini sağlayan, oksijeni kana, karbondioksiti ise kandan dışarı taşıyan küçük, ince keseciklerdir.

Akciğerlerin etrafındaki kaslar nefes almaya yardımcı olur. Bu kaslar arasında akciğerlerin altında bulunan disk şeklindeki bir kas olan diyafram ve kaburgalar arasında uzanan interkostal kaslar bulunur. Boyun ve ağızdaki kaslar da nefes almaya yardımcı olur. 

Akciğer Fonksiyon Testleri Nelerdir?

Akciğer fonksiyon testi; akciğerlerin sağlığını ölçmek için yapılan testlerdir. Yapılan bu testler aracılığıyla akciğerin sağlıklı çalışıp çalışmadığı tespit edilebilir. Akciğer fonksiyon testleri şu şekildedir;

• Spirometri: Yaygın olarak kullanılan bir akciğer fonksiyon testidir. Testin işleyişi; solunan ya da verilen hava hacmini kaydeden bir tüpten nefes alarak ve üflemekten oluşur. Test süresince, testi uygulayan sağlık uzmanı sizi yönlendirir ve sizden farklı şekillerde nefes alıp vermenizi isteyebilir.
• Difüzyon kapasitesi testi: Bu test sırasında, alveollerin gazları akciğerlere ve kana ne kadar iyi taşıdığını belirlemek için bir gaz karışımı solunur. Solunan gaz karışımı daha sonra dışarı verilir.
• Gece boyunca nabız oksimetresi (OPO): Gece boyunca nabız oksimetresi, kandaki oksijen miktarını uzun bir süre özellikle geceleri uyku sırasında tespit edebilir. Test sırasında parmak ucuna bir sensör yerleştirilir ve oksijen satürasyon seviyeleri (kandaki oksijen miktarı) kaydedilir. 
• Altı dakikalık yürüme testi: Bu test, egzersiz veya hareket sırasında kalbinizin, akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını ölçebilir. Kalp atış hızı, oksijen seviyeleri ve kan basıncı ölçülürken test sırasında altı dakikalık yürüme aktivitesi yapılmalıdır.

Akciğerleri Etkileyen Solunum Hastalıkları Nelerdir?

Akciğerleri etkileyebilen ve fonksiyonlarını azaltabilen çeşitli solunum yolu hastalıkları vardır. Akciğeri etkileyen hastalıklar şu şekildedir;

• Astım:  hava yollarını tıkayabilir, hırıltıya veya nefes alma zorluğuna neden olabilir. Astımın nedeni tam olarak bilinmese de sigara dumanı ve hava kirliliği gibi bazı kirleticiler bunu daha da kötüleştirebilir.
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH): Nefes darlığından göğüs ağrısına, kronik öksürüğe ve yorgunluğa kadar çeşitli semptomlara neden olabilen bir hastalıktır. KOAH, akciğer dokularına zarar verir.
• : Akciğerlerdeki mukusun yapışkan hale gelmesine ve normal solunum düzeninin bozulmasına neden olan genetik bir rahatsızlıktır.
• Akciğer kanseri: , akciğer yapısının herhangi bir lobunu etkileyerek sağlığı tehdit edebilir. Kanserin neden olduğu ölümlerin başında akciğer kanseri gelir.
• Zatürre: Genellikle enfeksiyondan kaynaklanan bir rahatsızlıktır. Akciğerlerin alveollerinde iltihaplanmaya neden olur ve nefes almada zorluğa yol açabilir. 
• Tüberküloz: Tüberküloz,  olarak da bilinir. Tedavi edilmediği takdirde akciğerlere zarar verebilen son derece bulaşıcı bir bakteriyel enfeksiyondur.

Akciğer Sağlığını Korumak İçin Neler Yapılabilir?

Akciğer sağlığını korumak adına bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir. Akciğerlerin sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir; 

• Düzenli yapılan fiziksel egzersizler akciğer sağlığını koruyarak akciğerin güçlü olmasına katkı sağlayabilir.
• Akciğer rahatsızlığına bağlı herhangi bir belirti göstermese bile düzenli olarak sağlık kontrolleri yapılmalıdır. Erken teşhis ve tedavi akciğer rahatsızlıklarının iyileştirilmesi için oldukça önemlidir.
• Sigara kullanımını bırakmak pek çok akciğer rahatsızlığını önleyebilir. Sigara kullanımı; akciğer kanseri, , KOAH gibi sağlık sorunlarının en büyük nedenidir.
• Enfeksiyonlara maruziyeti en aza indirmek için kişisel sağlık ve hijyene önem gösterilmelidir. Eller sık sık yıkanarak gerekli aşılar yapılmalıdır. Ayrıca, hasta olan kişilerin yanında bulunmaktan kaçınmak da akciğer sorunlarını önlemeye yardımcı olabilir.
• Bulunduğunuz çevrenin hava kalitesine dikkat etmek akciğer rahatsızlıkları için oldukça önemlidir. 
• Akciğer sağlığını korumak adına pasif içicilikten uzak durulmalıdır. 
• Akciğer sağlığını korumak için vücudun ihtiyaç duyduğu gerekli vitaminlerin ve minerallerin doğal besinlerden alınması gerekir. Bu tür hususlara dikkat etmek gerek akciğerlerin gerekse genel sağlığın korunması için hayati öneme sahiptir.

Akciğerin Görevleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Akciğer sorunlarının ilk belirtileri nelerdir?

Akciğer sorunlarının ilk belirtileri arasında; ı, nefes almada zorluk ve yorgunluk gibi semptomlar yer alabilir. Bu tür belirtiler sıklıkla meydana geliyorsa uzman bir doktora muayene olmak gerekir. Erken tanı ve tedavi ilkesi ile hareket ederek akciğerlerde ortaya çıkabilecek bir rahatsızlığın önüne geçilebilir.

Gaz değişimi nerede gerçekleşir?

Gaz değişimi, akciğerlerdeki küçük balon şeklindeki yapılar olan alveollerde gerçekleşir. Oksijenin kan dolaşımında emildiği ve karbondioksitin vücut dışına atıldığı sırada gaz değişimi yapılmış olur.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.