Buz yanığına ne iyi gelir sorusuna verilmesi gereken yanıtlar problemin şiddetine bağlı olarak değişir.

Bir tür yanık türü olan ancak diğer pek çok yanıktan farklı olarak cilde temas eden yüksek sıcaklık sebebiyle değil, soğuk temas nedeniyle gelişen buz yanığı hayati fonksiyonları riske atacak kadar tehlikeli olabilir.

Buz yanığı ya da bilinen ismiyle soğuk ısırması, derinin ve deri altında bulunan dokuların soğuk sebebiyle donması sonucu oluşan bir yaralanma türüdür.

En erken evresinde ciltte kalıcı bir hasar oluşturmasa da ilerleyen seviyelerde kırıcı hissizlik gibi ciddi semptomlara yol açabilir.

Cildin soğuması ile başlayan belirtiler karıncalanma hissi, uyuşukluk, cildin iltihaplanması ve cilt renginin solması ile kendini gösterir.

Buz Yanığı Belirtileri Nelerdir?

Çeşitli tedaviler ve cerrahi müdahaleler buz yanığına ne iyi gelir sorusuna yanıt olarak verilebilir. Buz yanığı diğer yanık türlerinden daha farklı bir etkiye sahiptir.

Tedavisi için hangi yöntemin uygun olduğuna karar verilirken problemin şiddetine ve hangi sebeple geliştiğine dair bilgi sahibi olmak önemlidir.

Dolayısıyla buz yanığının tedavisi için yalnızca bir sağlık personeli sizlere yardımcı olabilir.

Buz yanığının belirtileri şu şekildedir:

• Cilt dokusunda karıncalanma ve bunu takip eden his kaybı,
• Ağrı ve uyuşma,
• Problemli bölgede cildin soluk bir renk alması ve vücudun diğer bölgelerine oranla çok daha soğuk olması. 

Buz yanığı genellikle el ve ayak uçlarında oluşan bir problemdir.

Uzun süre boyunca müdahale edilmezse ve soğuk durumu değişmezse uzuv kaybetme riski meydana gelir. Belirtiler erken, orta ve ileri olmak üzere üç farklı şekilde ele alınabilir. Bunlar:

• Erken aşama buz yanığı belirtileri: Soğuk yanmasından etkilenen bölge karıncalanır. Bölgede uyuşukluk meydana gelir ve cilt rengi beyazlamaya başlar.
• Orta aşama buz yanığı belirtileri: Orta aşamada erken aşamadan farklı olarak etkilenen bölge sertleşmeye başlar. Eğer orta aşamada müdahale yapılırsa iyileşme sürecinde sertleşme olan bölgede su toplaması görülür. Su toplamasına kaşıntı ve ağrı hissi de eşlik edebilir.
• İleri aşama buz yanığı belirtileri: Soğuk ile temas devam ettiğinde ileri aşama belirtiler görülmeye başlanır. Bunların arasında cilt renginin beyaz, mavi ya da lekeli bir görünüm alması, dokunun çok sert ve soğuk olması bulunur. İleri aşama belirtilere mümkün olan en kısa süre içerisinde müdahale edilmesi gerekir. Aksi takdirde kalıcı his kaybı ya da uzuv kaybı gibi problemler ortaya çıkması muhtemeldir.

İleri aşamada da müdahale edilmezse buz yanığı son aşamaya geçer.

Bu aşamada sıcak bir ortama geçildiğinde yanıktan etkilenen bölgede kanla dolu kabarcıklar oluşur. Bu kabarcıklar zamanla siyah kabuklara dönüşür. Siyah kabuklar dokunun öldüğünü işaret eder.

Bazı durumda bahsedilen belirtilere ek olarak yoğun titreme, konuşmada bozukluk ve aksaklık, ateş de görülebilir. 

Buz Yanığı Nedenleri Nelerdir?

Vücut aşırı soğuk karşısında kendini koruma altına almaya çalışır. Buna bağlı olarak damarlar daralır ve damar içerisindeki ısı koruma altına alınır.

Damarların daralması kol ve bacak gibi bölgelerde kan akışının yavaşlamasına yol açar. Bu gibi bölgelere daha az kan gelmesi ise bu bölgelerin soğumasına ve zamanla donmasına neden olur.

Donan bölgede kısa süre içerisinde kan akışı düzelmezse doku kaybı yaşanır, dolayısıyla dokular ölmeye başlar. Buna bağlı olarak gelişen buz yanığının nedenleri arasında şunlar bulunur:

• Çok soğuk hava koşullarında dışarıda uzun süre kalmak,
• Buz etkisi yaratan dondurucu metallerle ya da çok soğuk sıvılarla doğrudan ve uzun süre temas halinde olmak, 
• Soğuk, rüzgârlı ve yağışlı hava koşullarında çok dar veya hava koşullarına uyum sağlamayan kıyafetler tercih etmek, 
• Soğukta ve rüzgârlı havada uzun süre dışarıda vakit geçirmek, 
• Hava sıcaklığı -15 derecenin altına düştüğü durumlarda korunmasız şekilde dışarıda vakit geçirmek.

Buz Yanığı Nasıl Geçer?

Alanında uzman bir sağlık personeli tarafından yapılan ilk müdahale ve sonrasında izlenen tedavi süreci buz yanığına ne iyi gelir sorusuna verilebilecek yanıtlar arasındadır. Buz yanığının giderilmesi için öncelikle soğuk kaynağı ortadan kaldırmak gerekir.

Eğer müdahale ilk aşamada gerçekleşiyorsa etkilenen bölgeyi ısıtmak için sıcak suyla nazikçe yıkamak kan dolaşımını artırmak konusunda etkili olabilir. Bunun ardından doktor gerekli tedaviyi başlatacaktır. 

Orta seviyede buz yanığına müdahale etmek için ılık su ile ıslatılmış bir bezi tampon hareketlerle bölgeye uygulayabilirsiniz. Eğer bölgede iltihap varsa bu bölgeye soğuk kompres uygulaması yapılmalıdır.

Bunun haricinde şiddetli seviyede görülen buz yanığının giderilmesi için sıcak sünger uygulaması gibi tedaviler izlenebilir.

Buz yanığı farklı şiddetlerde gelişebilecek bir problem olduğu için tedavi yöntemi, dikkat edilmesi gerekenler ve kullanılacak ilaçlar ancak bir doktor tarafından belirlenebilir.

Tedavi sürecinizi etkili ve hızlı hale getirmek istiyorsanız doktorunuz tarafından verilen önerilere harfiyen uymaya özen göstermelisiniz.

Buz Yanığı Tedavisi Nasıldır?

Buz yanığına ne iyi gelir sorusuna verilebilecek yanıtlar arasında medikal tedavi yöntemleri bulunur. Tedavi belirtilerin ciddiyetine bağlı olarak değişir. Fakat buz yanığının şiddeti fark etmeksizin bu gibi bir durum yaşandığında mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerektiğini bilmelisiniz.

Buz yanığı tedavisinde öncelikle yanıktan etkilenen bölgeye kan akışı sağlanmalıdır.

Eğer bölgeye kan akışı sağlanırsa hasar daha fazla ilerlemez ve uzuv kaybı gibi daha ciddi hasarlar meydana gelmeden problem giderilebilir. Bunun için donmuş bölgelere sıcak sünger uygulaması yapılabilir.

Cilt ısındıkça sinirlerde ağrılar artacağı için genellikle hastaya ağrı kesici serum veya ilaç verilir. 

Sıcak kompres uygulaması tamamlandıktan sonra ciltteki hasar miktarını tespit etmek için MR çekilir. MR görüntüsü sayesinde ne kadar büyük bir bölgenin hangi miktarda buz yanığından etkilendiği tespit edilir.

Eğer nekroza dönüşen bölgeler bulunuyorsa bu bölgeler kazınarak temizlenmelidir.

Temizleme işlemi yapılmadığı takdirde enfeksiyon gelişebileceği için bu işlem oldukça önemlidir. Tüm bu etkenler buz yanığına ne iyi gelir sorusuna ancak bir doktorun yanıt verebileceğini gösterir.

Sıkça Sorulan Sorular

Buz yanığı sonrası herhangi bir hasar kalır mı?

Buz yanığı iyileşmesi sonrası herhangi bir hasar kalıp kalmayacağı yaşanan problemin şiddetine ve ne zaman müdahale edildiğine bağlı olarak değişir. Eğer erken veya orta aşamada müdahale edildiyse herhangi bir hasar kalmaması yüksek bir ihtimaldir. Ancak ileri aşamada ve özellikle son aşamada yapılan müdahalelere rağmen soğuktan etkilenen bölgenin kurtulamaması ve yoğun doku ölümü sebebiyle uzuv kaybı yaşanabilir. Bunun haricinde soğuğa karşı hassasiyet, etkilenen bölgede periyodik aralıklarla meydana gelen uyuşmalar ve kalıcı ağrı gibi etkiler de buz yanığı sonrası gelişebilecek hasarlar arasındadır.

Buz yanığı için hangi doktora gitmek gerekir?

Acilen müdahale edilmesi gereken buz yanığı doğru müdahale yapılmadığı takdirde hayati risk yaratabilir. Bu durumda size en yakın sağlık kuruluşunun acil bölümüne başvurmanız önerilir. Acilde yapılan ilk yardım sonrası sağlık personelleri sizi ilgili bölümün doktoruna yönlendirecektir.

Buz yanığı hangi krem sürülür?

Buz yanığı yalnızca sağlık personelleri tarafından tedavi edilebilecek bir problemdir. Herhangi bir doktora danışmadan ya da tedavinizi üstlenen doktorun onayı olmadan herhangi bir krem ya da başka bir ürün kullanmamalısınız. Tedavi süreci boyunca yalnızca doktorunuz tarafından reçete edilen krem ve ilaçları kullanmalısınız. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.