Lektin nedir ve lektin nelerde var sorusu, anti besin ile lektin diyetini araştıranların öncelikli olarak öğrenmesi gereken konu başlıklarıdır. Özellikle son dönemlerde sıklıkla araştırmaların konusu olan lektin, anti besin olarak da adlandırılır. Glütensiz beslenme ve laktoz intoleransı gibi konularda hassas olan kişileri, lektinin gerçekten zararlı olup olmadığını merak edebilir. Aynı zamanda lektin içermeyen gıda ürünlerinin tüketilmesinin neden önemli olduğu da sıklıkla araştırılan konular arasında yer alır.

Lektin Nedir?

Lektin, bitki ve hayvanlarda bulunan bir tür protein grubudur. Karbonhidrat bağlayıcı özellikleri bulunan, bitkileri böceklerden ve otçul diğer hayvanlardan koruyan lektin, insanlar üzerin de ise yan etiklere neden olabilen bir protein grubudur. Ancak bu aşamada lektin içeren besin ögelerinin ne kadar ve hangi dozda tüketildiği büyük bir öneme sahiptir. Fazla miktarda lektin içeren gıdaların tüketilmesi, inşaların lektin duyarlılığını geliştirebilir. Bunun yanı sıra vücudun bu protein grubuna karşı farklı reaksiyonlar göstermesine de neden olabilir. Bu nedenle alerjik bünyeye sahip olan kişilerin tüketmeden önce uzman hekime danışması olumlu sonuç verir. 

Lektinler, karbonhidratlara lego parçaları gibi bağlana proteinleredir. Bu nedenle Latince ‘seçmek’ anlamına gelen ‘lego’ kelimesi, bu protein grubunun isminin oluşmasında kaynak olmuştur. Lektin, birçok bitki ve hayvan bazlı gıdanın içerisinde yer alır. Ancak tüketilen gıdaların sadece yüzde otuzu önemli derecede lektin seviyesine sahiptir. Lektinler, antioksidan görevi görerek hücreleri serbest radikallerin neden olduğu zararlara karşı koruyabilir. Ancak bu görevi yerine getirirken kişilerin kan şekerinin artmasına ve insülin seviyelerinin azalmasına da neden olur. Bu da sindirim sisteminin görevini düzgün bir şekilde yerine getirmesini engellerken aynı zamanda glikoz emilimini de yavaşlatır.

Lektin Nelerde Var?

Lektin içeren besinlerin düzenli ve dozunda tüketilmesi genel olarak sağlık sistemi üzerinde belirgin sorunlara neden olmaz. Ancak yine de lektin nelerde var sorusunun yanıtının en iyi şekilde bilinmesi ve kişilerin buna göre bilinçli bir beslenme programına sahip olması son derece önemlidir. Lektin içeriğine sahip olan besinler şu şekilde sıralanabilir;

• Kırmızı Barbunya Fasulyesi

Kırmızı barbunya fasulyesi, bitki bazlı protein kaynakları arasında yer alır. Bunun yanı sıra düşük glisemik indeksine sahip olan iyi bir karbonhidrat kaynağı olarak da ön plana çıkar. Bu özellikleri, şekerin kana daha yavaş karıştığı ve kan şekerinin kademeli bir yükselişe neden olduğu anlamına gelir. Kırmızı barbunya fasulyesi kilo vermeye katkı sağlar ve genel bağırsak sağlığını iyileştirecek lif ile dirençli nişasta içeriğine sahiptir. 

• Soya Fasulyesi

Soya fasulyesi de yine en iyi protein kaynakları arasında yer alır. Bakır, magnezyum, manganez ve riboflavin gibi vitamin ve mineraller bakımından oldukça zengindir. Bunların yanı sıra soya fasulyesi, yüksek seviyelerde lektin içerir. Soya fasulyesinin pişirilmesi ise lektin içeriğinin kaybolmasına yardımcı olur. Bu nedenle soya fasulyesinin yüksek sıcaklıkta ve yeterince uzun süre pişirilmesi gerekir.

• Buğday

Rafine buğday ürünleri, yüksek glisemik indekse sahiptir. Bu durum, kişilerin kan şekeri değerlerinin yükselmesine neden olabilir. Tam buğday ürünleri de yine benzer bir glisemik indeks değerine sahiptir. Bunun yanı sıra tam buğday lif bakımından daha zengin bir içeriğe sahiptir.

• Fıstık

Fıstık, tekli ve çoklu doymamış yağlar açısından oldukça zengin bir besin kaynağıdır. Antioksidan açısından yüksek seviyelere sahip olan fıstık, kalp hastalığı riskinin azalmasına yardımcı olur. Yer fıstığının içerisinde yer alan lektin seviyesi ise insan sağlığına karşı zararlı değildir.

• Domates

Hem çiğ hem de pişmiş olarak tüketilen domates, ülkemizde de fazlası ilet tüketilmektedir. Lektin içreğine sahip olan domatesin şu ana kadar insan sağlığı üzerinde zararlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmemiştir.

• Patates

Potasyum açısından zengin olan patates, folat ile C vitamini de barındırır. Aynı zamanda lektin içeriğine de sahip olan bu lezzetli sebzenin de yine insan sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu kanıtlanmamıştır.

Lektin Neden Önemli?

Lektin özellikle bitkiler için son derece önemlidir. Bitkilerin otçul hayvanlara karşı korunması ve diğer zararlı canlılarda karşı koruma sağlamasına yardımcı olur. Bununla birlikte vücut sağlığı noktasında da oldukça fazla etkisi bulunur. Lektin, günlük olarak tüketilen birçok besin ögesinin içerisinde yer alır. Diğer tüm vitamin ve minerallerde olduğu gibi lektin içeren besin ögelerinin uzun süre ve aşırı şekilde tüketilmesi, insan sağlığına zarar verir. Ancak bu içeriğe sahip olan gıdaların sağlıklı diyet listesine eklenmesi ile genel sağlık sistemi üzerinde olumlu etkiler yaratması sağlanabilir.

Lektinin Faydaları Nelerdir?

Lektin genel olarak zararları ile bilinmektedir. Bu nedenle lektin ‘anti esin’ olarak da adlandırılmıştır. İçerisinde lektin barındıran besinlerin yer aldığı anti besin grubu, lektin diyeti yapan kişiler tarafından tüketilmemektedir. Düzenli bir şekilde ve gerekli miktarda lektin içeren gıdaların tüketilmesi halinde, lektinin vücut için faydalı olması sağlanabilir. Lektinin insan sağlığı üzerindeki olumlu etkileri şu şekilde sıralanabilir;

• Lektin bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar
• Anti tümör etkiye sahip olabilir
• Kan şekeriregülasyonunu iyileştirir
• Antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Bu da vücudun mikroplara karşı koruma sağlamasına destek olur. Vücuttaki patojenler ile savaşılmasına yardımcı olarak bağırsak florasını kontrol altına alınmasına ve optimal durumda tutulmasına da yardımcı olur
• Lektin, sindirim sisteminde meydana gelen sorunların iyileşmesini sağlar. Bitki lektinleri, sindirim sisteminde, pankreas enzimlerinin salgılanmasını artırarak kolesistokinin oluşumunu uyarır. Bu sayede besinleri parçalayıp, besinlerin sindirilmesine yardımcı olur.

Lektin Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Lektinin Zararları Nelerdir?

Lektinin birçok farklı türü vardır. Ancak bitkilerde yer alan lektinlerin insan sağlığına net bir şekilde zarar verdiği henüz kesinleşmemiştir. Aşırı derecede lektin içeren besinlerin uzun süre tüketilmesi ise şu semptomların görülmesine neden olabilir;

• Aşırı lektin tüketimi yetersiz beslenmeye neden olabilir. Bazı lektin türleri, vücudun besin değeri olan diğer maddelerin emilimini engelleyebilir. Bu da kişinin yetersiz beslenmesine yol açar
• Bazı lektin türleri son derece zehirli olarak kabul edilir. Örneğin; Hint fasulyesi, ‘risin’ adı verilen ve zehirli olduğu bilinen lektin türüne sahiptir
• Sindirim sisteminde hasarın meydana gelmesine neden olabilir
• Otoimmün hastalıklarortaya çıkmasına neden olabilir

Lektin Hassasiyeti Nasıl Anlaşılır?

Kişilerin lektine karşı bir hassasiyetinin olup olmadığı, tüketilen lektin içerikli gıdalardan sora ortaya çıkar. Genel olarak lektin hassasiyeti, gıda alerjilerinde meydana gelen semptomlara benzer semptomlar gösterir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;

• Yorgunluk
• Otoimmün hastalıklar
• Kaşıntı
• Eklem ağrıları
• Bulantı ve kusma
• Uyku düzensizlikleri
• Şişkinlik ya da hazımsızlık
• Kilo problemleri
• Baş ağrısı
• Migren

Lektin Miktarı Az Olan Besinler Hangileri?

Lektin seviyesi yüksek olan besin ögeleri yerine, daha düşük seviyelerde lektin içeren gıda ögelerini tüketmeyi tercih edenler, günlük tüketimlerine ve beslenme programlarına dahil etmek için şu besinler arasında seçim yapabilir;

• Brokoli
• Soğan
• Maydanoz
• Brüksel lahanası
• Tatlı patates
• Yeşil muz
• Avokado
• Zeytin
• Sızma zeytinyağı
• Sorgum
• Beyaz pirinç
• Darı
• Sarımsak
• Mantar
• Lahana turşusu
• Organik et ürünleri
• Organik yumurta
• Ispanak
• Marul (diğer yeşil yapraklı sebzeler)
• Mevsim meyveleri
• Badem sütü (şekersiz ve organik)

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.