Vitamin, insanın sağlıklı gelişimi için ihtiyaç duyduğu organik bileşiklerin genel adıdır. Doğal besin maddeleri tüketilerek, gerekli olan vitamin miktarları vücuda alınabilir. Genel sağlık durumunun korunabilmesi için günlük olarak belli miktarda vitamin almak gereklidir.

Bu vitaminlerden biri de B vitamininin alt türü olan B1 vitaminidir. B1 vitamini olarak da bilinen tiamin, vücudun yiyecekleri enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur. B1 vitamini, vücudun tüm organlarının düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu temel bir vitamindir.

B1 Vitamini Nedir?

B1 vitamini, B grubunun alt bir vitaminidir. Suda çözünebilen vitamin grupları içerisinde yer alır. Bu nedenle, vücutta fazla olan B1 vitamini depolanamayarak ter ya da idrar yoluyla vücut dışına atılır. B1 vitamini, bilim insanlarının keşfettiği ilk B vitamini olarak bilinir. Bu nedenle adı B1 vitamini olarak tanımlanmıştır. Diğer B vitaminleri gibi tiamin de suda çözünür ve vücudun gıdayı enerjiye dönüştürmesini sağlar. 

B1 vitamini nelerde var sorusunun yanıtı, çeşitli yiyecekleri, gıda takviyelerini ve multivitamin desteklerini işaret eder. Günlük yeterli miktarlarda alınan B1 vitamini, vücut genel sağlığını korumak için önemlidir. Doğal yiyeceklerde oldukça fazla miktarda B1 vitamini bulunur. Yiyeceklerden alınamayan B1 vitamini gıda takviyelerinden karşılanabilir.

B1 Vitamini Nelerde Var?

B1 vitamini nelerde var sorusuna geniş yanıt verilebilir. Pek çok besin maddesinde doğal halde bulunur. Bu ürünler tüketildiğinde içerisindeki B1 vitamin miktarları vücut içerisine alınır. B1 vitamini açından zengin olan besin maddelerini şu şekilde sıralamak mümkündür: 

Kuru baklagiller

Kuru fasulye, soya fasulyesi, mercimek, nohut gibi kuru baklagil türleri içerisinde bulunan B1 vitamin miktarı açısından oldukça zengindir. Bu ürünlerin haftada en az bir kez tüketilmesi halinde gerekli olan B1 vitamini vücuda alınır.

Tahıl ürünleri

B1 vitamini nelerde var sorusuna en geniş şeklinde tahıllar denilebilir. Bulgur, kabuğu tam ayrılmamış pirinç, mısır, erişte, tam buğday, çavdar, ekmek gibi besin maddelerinde B1 vitamini bulunur. Bu ürünler B1 vitamin içeriği bakımından oldukça zengindir.

Kuru yemiş çeşitleri

Fındık, ceviz, fıstık, ay çekirdeği gibi yağlı kuru yemiş türlerinde B1 vitamini bulunur. Bu tür kuru yemiş türlerinin günlük belirli miktarlarda tüketilmesi gerekir.

Et çeşitleri

Kırmızı et, tavuk eti, balık çeşitleri B1 vitamini deposudur. Özellikle karaciğer, böbrek gibi sakatat çeşitleri zengin B1 vitamin kaynağıdır.

Süt ve süt ürünleri

Süt, ayran, yoğurt, kefir, tereyağı, peynir çeşitleri B1 vitamini içerir. Bu tarz süt ve süt ürünleri vücudun ihtiyacı olan B1 vitaminin bir kısmını karşılar.

Yumurta

Yumurtanın içerisinde yoğun miktarda B1 vitamini bulunur. Yumurta sarısı özellikle B1 vitamin deposudur.

Yeşillik ürünleri

Brüksel lahanası, marul, roka, dereotu, semizotu, maydanoz gibi yeşillik ürünleri B1 vitamini açısından zengindir. Bu tür yeşillik ürünlerini hem salata olarak hem de yemek içerisinde tüketerek gerekli B1 vitamini vücuda alınabilir.

B1 Vitamini Neden Önemli?

B1 vitamin; sinir sistemi, kalp ve beyin dahil olmak üzere vücuttaki birçok işlevi destekler. Böylece vücudun, normal çalışma düzeninin korunmasına yardımcı olur. Tiamin, adenozin trifosfat (ATP) üretimi için önemlidir. ATP, hücreler içinde enerji taşıyan bir moleküldür.

B1 vitamini; kas kasılmalarını önleyerek, beyinden gelen sinyallerin diğer vücut fonksiyonlarına iletilmesine yardımcı olur. B1 vitamin eksikliği, vücutta pek çok farklı işlevin çalışmasını etkileyebilir.

B1 vitamin eksikliğinden kaynaklanan belirtiler şu şekilde sıralanabilir: 

• Kas güçsüzlüğünün oluşması
• İstemsiz ve kontrol edilemeyen kilo kayıplarının olması.
• Bilinç bulanıklığının oluşmasına bağlı olarak konfüzyon durumu.
• Kısa süreli hafıza kaybının yaşanması gibi belirtiler B1 vitamin eksikliğinden kaynaklanan belirtiler olabilir. Bu tür belirtilerin önüne geçmek için günlük B1 vitamin miktarlarının vücuda alınması gerekir.
• Ayrıca, B1 vitamini eksikliğinde beriberi ve Wernicke-Korsakoff sendromu olarak bilinen iki temel rahatsızlık ortaya çıkabilir.

Beriberi Hastalığı: B1 vitamin eksikliğinden kaynaklanan bir hastalıktır. B1 vitamin eksikliğinden dolayı oldukça sık görülür. Beriberi hastalığının; kuru beriberi ve yaş beriberi hastalığı olmak üzere iki tipi vardır. Hastalığın tipine göre görülen belirtiler değişiklik gösterir. Vücutta ödemin oluşması, kalp kasında gevşeme meydana gelmesi gibi semptomlar yaş beriberi hastalığına bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Kuru beriberi hastalığında ise; kontrol edilemeyen göz hareketleri, el ve ayaklarda uyuşma, organlara giden sinirlerde hasar oluşumu ve yürüme bozuklukları gibi belirtiler ortaya çıkar. Ayrıca; vücut yiyecekleri enerjiye dönüştüremediği zaman kan dolaşımında pirüvik asit birikimi meydana gelir.

Wernicke-Korsakoff Sendromu: Wernicke hastalığından dolayı vücut sinir sistemi olumsuz olarak etkilenir. Böylece, görme bozuklukları, kas koordinasyonunda eksiklik ve zihinsek karmaşıklık ortaya çıkabilir. Wernicke rahatszılığı tedavi edilmesi gerekir. Eğer tedavi edilmezse Korsakoff sendromuna dönüşerek farklı rahatsızlıklara neden olabilir. Korsakoff sendromu beyindeki hafıza işlevlerinde kalıcı bir hasar oluşturur.

Beriberi hastalığı ve Wernicke-Korsakoff sendromu; B1 vitamininin vücuda alınması ya da gıda takviyeleri kullanılarak tedavi edilebilir. Tedavi edildiğinde görme ve kas problemleri iyileşebilir. Fakat; Korsakoff sendromu oluştuğunda kalıcı beyin hasarı meydana gelebilir. B1 vitamini, bu durumda oluşan hasarın onarılmasında etkili olmayabilir. Bu nedenle Korsakoff sendromunun oluşmasına neden olan Wernicke hastalığın tedavi edilmesi gerekir.

B1 vitamininin faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılır; Alzheimer hastalığı (hafıza, düşünme ve davranış sorunlarına neden olan ilerleyici bir durum) olan kişilerde B1 vitamini kullanımı hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. B1 vitamini alan kişilerde daha az zihinsel gerileme meydana geldiği yapılan araştırmalarda tespit edilmiştir. Bu nedenle B1 vitamin kullanımı Alzheimer hastalığının tedavi sürecinde oldukça etkili bir vitamindir.
• Katarakt rahatsızlığının tedavisinde ve önlenmesinde kullanılır; B1 vitamini günlük yeterli miktarlarda alınmasıyla katarakt oluşumunu engelleyerek geciktirebilir.
• Diyabet (şeker) rahatsızlıklarında kullanılır; yeteri miktarlarda alınan B1 vitamini diyabet riskini azaltmaktadır. Bundan dolayı böbrek hasarı (nefropati) gelişmeye başlayan diyabetli kişiler için B1 vitamini alınması tavsiye edilir. Tiamin ayrıca diyabetle ilişkili kardiyovasküler komplikasyonların önlenmesine de yardımcı olabilir.
• Kalp yetmezliğine bağlı gelişen rahatsızlıkların önlenmesinde ve tedavisinde kullanılır; kalp yetmezliği (kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamaması) olan kişilerde B1 vitamin seviyelerinin daha düşük olduğu görülmektedir. B1 vitamini kalp fonksiyonuna yardımcı olarak tedavi sürecinde kullanılabilir.
• Ruh sağlığının korunmasında ve depresyon tedavisinde kullanılır; B1 vitamini kullanımı, depresyon tedavisinin uygulama aşamasında kullanılır. B1 vitamini, günlük yeterli miktarlarda alınması halinde kişinin ruh halini düzenleyerek kişinin kendisini daha iyi hissetmesini sağlayabilir.

B1 Vitamini Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Günlük Olarak Alınması Gereken B1 Vitamin Miktarı Ne Kadar Olmalıdır?

Günlük olarak; erkeklerde 1,2 mikrogram, 18 yaş üstü kadınlar için günlük 1,1 mikrogram olarak B1 vitamini alınabilir. Hamile ve emzirenlerde 1,4 mikrogram B1 vitamini alınması yeterli olacaktır. Ancak bu rakamların kesinliği yoktur. Bünye ve kişinin vücut yapısı da ihtiyaç duyulan B1 vitamini konusunda belirleyicidir.

Vücutta B1 Vitamin Eksikliğine Neden Olan Belirtiler Nelerdir?

Sağlıklı insanlarda B1 vitamin eksikliği nadir görülür. Fakat kronik olarak bazı hastalıkları bulunan kişilerin kullandıkları ilaçlar B1 vitamin eksikliğine yol açar. Crohn hastalığı, alkol kullanım bozukluğu, HIV ve AIDS, diyalize girme, digoksin ve fenitoin döngü diüretikleri gibi rahatsızlıklar B1 vitamin eksikliğine neden olabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.