İyot, insan sağlığı için temel bir mineraldir. Birçok gıdada ve çeşitli takviyelerde iyot bulunur. Metabolizmanın sağlıklı çalışmasında iyot önemli bir etkendir. Büyümeyi ve gelişmeyi sağlayan  bezinin sağlıklı olması için de ihtiyaç bir mineraldir.

Esasen kimyasal bir element olan iyotun, insan sağlığına etkisi çok büyüktür. İnsan bedenindeki iyot miktarı, kişiden kişiye ve bünyeden bünyeye değişiklik gösterir. İyot eksikliği ya da iyot fazlalığı çeşitli sağlık problemlerine yol açabilir. Bu durumda sağlık değerlerinizi kontrol ettirmek ve uzman hekimlerden yardım almanız tavsiye edilir. 

İyot Nedir?

, insan bedeninin çeşitli önemli işlevleri gerçekleştirebilmesi için ihtiyaç duyduğu önemli bir mineraldir. İyot, aynı zamanda dünyanın yer kabuğunda da az miktarda bulunan ve doğal olarak oluşan bir elementtir. İnsan vücudunun genel sağlığını korumak için yalnızca küçük miktarlarda bedende bulunmasına ihtiyaç vardır.

İyot ilk olarak tiroid bezinde yoğunlaşır ve burada metabolizmanın, vücut ısısının ve enerji seviyelerinin düzenlenmesinden sorumlu olan tiroid hormonlarının üretilmesinde rol alır. İyodun, tiroid fonksiyonundaki kullanımının yanı sıra, özellikle hamilelik ve erken çocukluk döneminde beyin gelişimi için de önemlidir. Yeterli iyot alımı, beyin ve sinir sisteminin düzgün oluşumu ve işleyişi için çok gereklidir.

İyot Nelerde Var?

İnsan vücudunda bulunan iyodun asıl kaynağı diyettir. İyotun besin kaynakları arasında deniz ürünleri, süt ürünleri ve iyotlu tuz dahil olmak üzere çeşitli doğal kaynaklar bulunabilir. Tahıllar, patates ve bazı ilaçlarda iyot bulunur.

İyot nelerde var, sorusunun yanıtı aşağıdaki gibi çeşitli besinlerle listelemek mümkündür:

Yosun

Özellikle deniz yosunu, doğal ve zengin bir iyot kaynağıdır ve iyot alımını artırmak için takviye olarak alınabilir.

Deniz Ürünleri

Balık, , diğer kabuklu deniz ürünleri, deniz yosunu gibi mükemmel iyot kaynaklarıdır. Deniz ürünlerindeki iyot içeriği, türüne ve yakalandığı yere göre değişiklik gösterebilmektedir. Deniz ortamındaki iyot seviyesi, deniz ürünlerindekine iyot seviyesine bağlıdır.

Süt Ürünleri

Süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri de iyi bir iyot kaynağıdır. Süt ürünlerindeki iyot içeriği, süt ürünleri üreten hayvanların diyetine ve takviyesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Yani süt ürünlerindeki iyot içeriği, hayvan yeminin iyot içeriğinden etkilenebilir.

Özel Topraklarda Yetiştirilmiş Tahıllar

İyotun doğada temel olarak bulunduğu yerlerden biri de topraktır. Bu yüzden iyot açısından zengin, özel topraklarda yetiştirilen tahıllarda da normal tahıl ürünlerine göre iyot oranı yüksek olabilir. 

İyotlu tuz

İyotlu sofra tuzu, yaygın ve kolay erişilebilen bir iyot kaynağıdır. İyotlu  birçok yerde yaygın bir şekilde kullanılır. Birçok ülke, toplumdaki iyot eksikliğinin önlenmesine yardımcı olmak için sofra tuzunu iyotla zenginleştirir. İyot, üretim işlemi sırasında tuza eklenir, bu da gerekli miktarda iyot elde etmenin kolay ve kullanışlı bir yolunu sağlar.

Multivitaminler

Birçok multivitamin takviyesi, bu temel mineralin yeterli miktarda alınmasını sağlamak için uygun bir miktar iyot içermeye çalışır.

Takviyeler

Hamile kadınlar veya tiroid bozukluğu olanlar gibi ilave iyota ihtiyaç duyan kişiler için özel iyot takviyeleri de mevcuttur. Diyetlerinden yeterince iyot alamayan kişiler için iyot takviyeleri, yeterli alımı sağlamanın uygun bir yolu olabilir. Bu takviyeler hap, kapsül veya sıvı damla şeklinde olabilir. Fakat takviyeler konusunda dikkatli olmak çok önemli bir husustur. Çünkü aşırı iyot alımı sağlık üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Herhangi bir takviye diyetine başlamadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışmanız gerekir.

İyotun Önemi Nedir?

İyot insan sağlığı için çok önemli bir mineraldir. Metabolizmayı, büyümeyi ve gelişmeyi düzenleyen hormonlar üreten tiroid bezinin düzgün çalışması için gereklidir. İyot, özellikle bebeklerde ve çocuklarda beyin gelişimi için de önemlidir. Guatr, hipotiroidi, zihinsel engellilik gibi ciddi sonuçlar doğurabilen  durumunun önüne geçilebilmesi için yeterli iyot alımı gereklidir. İyot nelerde var, öğrenildiğinde iyot tüketimini doğal yollarla sağlayıp arttırabilirsiniz. 

Günlük Ne Kadar İyot Alınmalıdır?

Normal tiroit fonksiyonlarının karşılanması için tavsiye edilen günlük iyot alımı; bebeklerde günlük 90 µg yani 0.09 miligramdır. 6-12 yaş çocuklarda ise günlük 120 µg yani 0.12 miligramdır. Yetişkinlerde günlük iyot alımı ise 150 µg yani 0.15 miligramdır. 

Gebelik ve süt verme durumunda ise bu miktar 250 µg yani 0.25 miligramdır. Fakat birçok ülkede sofra tuzuna iyot eklenmesi ile günlük alınan miktar 500 µg’a yani 0.5 miligrama kadar çıkmıştır. Diyetle alınan iyot miktarı son derece önemlidir. Az miktardaki bir iyot eksikliği bile tiroit bezinin büyümesine sebep olur.

İyot Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

İyot eksikliğini anlamak için bazı belirtileri kendi kendinize de gözlemleyebilirsiniz. Buna rağmen en doğru ve sağlıklı sonucu, bir sağlık kurumuna başvurarak ve uzmanlara danışarak edinebilirsiniz. Çünkü yaygın belirtileri gösteren başka hastalıklar ya da eksiklikler olması da olasıdır.

Yine de iyot eksikliğinden şüpheleniyorsanız, aşağıdaki belirtilere göz atabilirsiniz:

• : Tiroid bezinin büyümesi, boyunda gözle görülür bir yumru veya şişmeye neden olur.
• : Tiroid bezi olması gerektiği gibi çalışmadığında yeterli sayıda tiroid hormonu üretemez ve bu da hipotiroidizme yol açar. Tiroid bezinin doğru çalışmaması ise yorgunluğa, kilo alımına ve  neden olur.
• Kognitif bozukluk: Çoğunlukla çok kısa sürede ortaya çıkan dikkat dağınıklıkları, hiperaktivite, algısal bozukluklar (halüsinasyon ve yanılsamalar), , aşırı heyecan, aşırı kaygı hali, huzursuzluk, konuşma güçlükleri (kekelemek vb.) uyku düzeninin bozulması (insomnia), hafıza sorunları, bilinçte bulanıklık (çevre algısının bozulması vb.) gibi semptomlar.
• Özellikle bebeklerde ve çocuklarda bozulmuş beyin gelişimi ve işlevi.
• Üreme Sorunları
• Düşük, ölü doğum ve konjenital anormallik riskinde artış.

İyot Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

İyot Eksikliği ve Fazlalığı Nedir?

İyot eksikliği, özellikle iyotlu tuz ve diğer iyot açısından zengin besinlere erişimin sınırlı olabileceği gelişmekte olan ülkelerde, yaygın bir halk sağlığı sorunudur. İyot eksikliği, özellikle bebeklerde ve çocuklarda guatr (tiroid bezinin büyümesi), hipotiroidizm ve beyin gelişiminde bozulma gibi birçok sağlık problemine sebep olabilir.

Bunun aksine, aşırı iyot alımı da hipertiroidizm,  ve nadir durumlarda da iyot toksisitesi (iyot zehirlenmesi) gibi problemlere yol açabilir. Yeterli sağlığı insan bedenine sağlamak için dengeli iyot alımını sürdürmek önemlidir. Sağlık uzmanları, bireysel ihtiyaçlara ve tıbbi geçmişe göre uygun iyot takviyesini önerebilir.

İyotla Tiroid Bezlerinin Ne İlgisi Var?

İyot, tiroid bezinin düzgün çalışmasını sağlar. Sağlıklı bir tiroidi korumak için iyot kullanımı önem arz eder. Hipotiroidizm ve de hipertiroidizm gibi tiroidle ilişkili bozuklukları ve hastalıkları önlemek için yeterli iyot kullanımı önemlidir.

Hamilelerde İyot Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Gebelik sırasında vücutta meydana gelen değişiklikler gebelikte iyot gereksiniminin artmasına yol açar. Buna bağlı olarak da hamileler iyot yetersizliği hastalıkları açısından riskli bir grup olarak görülmektedir. 

Azıcık bir iyot yetersizliğinin bile çocuğun zeka düzeyi ve işitsel fonksiyonunda bozukluklara yol açabilme olasılığı görülmüştür. Dolayısıyla hamilelikte vücuttaki iyot seviyesini takip etmek ve uzman hekiminizin bilgisi dahilinde iyot kullanımına dikkat etmek yararınıza olacaktır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.