Beyin sapı beynin en alt kısmındadır (boynun hemen üstünde) ve çeşitli bölümlerden oluşur. Nefes alma, kalp atış hızı ve kan basıncı gibi birçok hayati işlevin gerçekleştirilmesine yardımcı olur.

Görme, duyma, yürüme, konuşma ve yemede kullanılan sinirleri ve kasları kontrol eder.

Beyin Sapı Nedir?

Bitki dünyasında, çoğu çiçek bir sap veya kökle ağaca ya da toprağa bağlıdır. Benzer şekilde insanlar için de, beyin dokusunun büyük çoğunluğu beyin sapı aracılığıyla vücudun geri kalanına bağlıdır. 

Beyin sapı nedir sorusu kısaca, serebrumun tabanından kaudal (kuyruğa, kuyruk sokumuna veya vücudun arka kısmına doğru yönelmiş veya yakınında bulunan yer) olarak uzanan sap benzeri bir çıkıntıdır; şeklinde yanıtlanabilir. Serebrum, beyincik ve omurilik arasındaki iletişimi kolaylaştırır.

Beyin Sapı Bölümleri Nelerden Oluşur?

Beyin sapı serebrum, beyincik ve omurilik arasındaki iletişimi köprülemek için görev yapar ve üç bölümden oluşur: 

• Orta beyin: En geniş ve en üstteki bölümdür.
• Pons: Beyin sapının ön kısmında ve orta segmentinde yer alır.
• Medulla oblongata (soğancık): En dar ve en uzak kısımdır.

Beyin sapı, beyin aksonlarının bulunduğu beyaz ve gri maddeyi içerir (beyaz cevher ve gri cevher olarak da bilinir).

• Gri madde sinir hücresi gövdelerinden oluşur ve önemli beyin sapı çekirdeklerini içerir.
• Beyin sapının beyaz madde yolları ise serebrum, beyincik ve omurilik arasında seyahat eden nöron aksonlarından oluşur. Afferent yollar beyne bilgi taşır ve efferent yollar beyinden bilgi taşır.

Beyin sapı bölümleri, vücudun işlevlerini düzenlemede büyük ve önemli bir rol oynar.

• Orta beyin, genel olarak görsel işleme ve göz hareketlerinde ön plana çıkar. Aynı zamanda işitsel işlemede de etkindir. Dopamin nöronları açısından zengin bir bölüme sahiptir. 
• Pons, yuvarlak şekli ve "köprüleri" ile dikkat çeker (pons, Latince'de köprü anlamına gelir). Hassas hareket koordinasyonuna yardımcı olur, sinir sistemini kontrol eder.
• Medulla, dil, yutak ve gırtlak kaslarını kontrol eder. Motor liflerinin taşınmasında rol oynar. İnce motor kontrolünü ve hareket koordinasyonunu düzenlemek için omurilik ve beyincik arasındaki bilgileri koordine eder. Ağrı ve sıcaklık duyumları hakkında bilgi taşır.

Beyin Sapı Görevleri Nelerdir?

Beyin sapı, nefes alma, bilinç, kan basıncı, kalp hızı ve uyku gibi yaşamın birçok hayati işlevinden sorumludur. Beyin sapınız beyniniz ile vücudunuzun diğer kısımları arasında mesajlar gönderir. Birçok istemsiz eylemi düzenler (vücudunuzun otomatik olarak gerçekleştirdiği işlevler). Örneğin:

• Denge


• Nefes alma
• Göz hareketleri
• Yüz hareketleri ve duyumlar
• İşitme
• Kalp atış hızı
• Uyku ve uyanıklık
• Yutma
• Tat alma

Beyin Sapını Oluşturan Yapıların Özellikleri

Beyin sapınız retiküler aktive edici sisteminizi (RAS) içerir. RAS, nöronların (beyninizden elektrik sinyalleri ve kimyasallar taşıyan sinir hücreleri) bir ağıdır. Retiküler Aktivasyon Sistemi (RAS), beyni omuriliğe, beyinciğe ve serebruma bağlayan sinir ağına verilen bilimsel isimdir.

Talamus (beynin iki bölgesinde de yer alan ve görme, duyma, işitme, dokunma ve tat almayı sağlayan duyuları yönetir) ile birlikte çalışarak şunları yönetir:

• Uyanıklık (tetikte olma durumu).
• Çevrenizin farkında olma.
• Uyku ve uyanıklık döngüleri.

Beyin sapınız, 12 kranial sinirden 10'unu içerir. Hareketlerinize, hislerinize, tat almanıza ve işitmenize yardımcı olurlar.

Ayrıca beyin sapı refleksleri, hayatta kalmanıza ve çevrenizdeki değişikliklere uyum sağlamanıza yardımcı olan vücudunuzun ani ve istemsiz motor tepkileridir. Bu eylemleri gerçekleştirmeyi bilinçli olarak düşünmezsiniz. Bunun yerine, beyin sapınız vücudunuza bunları yapmasını otomatik olarak söyler.

Beyin Sapı Tümörü Nedir?

Beyin sapı tümörü, merkezi orta beyin, pons ya da medulla oblongatada bulunan lezyonlar olarak tanımlanır.

Beyin Sapı Tümörü Belirtileri Nelerdir?

Beyin sapı tümörü belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Ayrıca görülen belirtiler aynı zamanda bir başka hastalığın göstergesi ya da belirtisi de olabileceğinden karıştırılabilir. En doğru ve sağlıklı sonucu alabilmek için en yakın sağlık kuruluşuna ve hekiminize başvurmanız tavsiye edilir. Çocuklarda olası semptomlar şunlardır:

• Göz hareketlerinde zorluklar, örneğin gözlerin içe dönmesi


• Sabah baş ağrıları
• Kusma sonrası geçen baş ağrıları
•  ve kusma
• Alışılmadık şekilde uykulu olma 
• Vücudun veya yüzün bir tarafını hareket ettirememe
• Denge kaybı
• Yürüme zorlukları
• Normalden daha fazla veya daha az enerjik olma
• Davranışsal değişiklikler
• Okulda 

, yetişkinlerde en yaygın beyin sapı tümörü belirtileri arasındadır. Fakat baş ağrısı birçok başka hastalığın da göstergesi olabilir, kesin bir sonuç için hekiminize danışınız.

İşitsel Beyin Sapı İmplantı Nedir?

İşitsel beyin sapı implantı, sesi elektrik sinyaline dönüştürerek beyin sapına gönderir, böylece beyniniz ses işlevini yaratabilir. İşitsel beyin sapı implantı (ABI), sensörinöral  olan bazı kişiler için bir tedavi seçeneğidir. İşitme siniri olması gerektiği gibi çalışmayan kişiler için bir seçenek olabilir. İşlem genellikle işitme sinirlerinde kanserli olmayan tümörleri olan nörofibromatozis tip 2 (NF2) olan kişiler için önerilir. Bazen iç kulakta yapısal farklılıkları olan kişiler için de önerilir.

Beyin Sapı Hasarı Belirtileri Nelerdir?

Beyin sapı hasarı olan kişiler nefes almada zorluk, anormal uyku döngüsü, uykusuzluk, , hareketleri kontrol etmede sorunları yaşayabilir. Ayrıca, azalmış motor fonksiyonlar, değişen , tekrarlayan göz refleksleri ve koku, duyu veya refleks kaybı da görülebilir. 

Beyin Sapı Hasarı Tedavisi

Herhangi bir tür travmatik kafa yaralanmasına neden olan herhangi bir olay veya kaza beyin sapınıza zarar verebilir. Beyin sapı yaralanmalarının uzun vadeli etkilerini ve nedenlerini hafifletmenin pratik yolu, bir kazadan sonra herhangi bir gecikme olmaksızın gerekli tıbbi tedaviyi almaktır.

Beyin sapı yaralanmalarında, tedaviler yaralanmanın şiddetine ve türüne bağlıdır. Beyin sapı yaralanması geçirdikten sonra kapsamlı bir terapi veya rehabilitasyon programına girmeniz gerekebilir. Kişilerin fiziksel ve mesleki yeteneklerini tam olarak geri kazanamadığı bazı durumlar da vardır.

Genellikle her şey, kişinin hastanede kalmasıyla başlar. Bundan sonra, bir uzman hekim, devam eden yaralanmayı onarmak için gerekli bir ameliyatı önerebilir. Ancak, bir hastanın terapi için bakım tesisinin tedavisini almadan önce stabil bir durumda olması gerekir. Diğer hastaların aksine bazı hastaların sadece kişisel bir hemşirenin yardımıyla evde tedaviye ihtiyacı olabilir. Yine de, bir beyin sapı yaralanmasından iyileşmek aylar hatta yıllar alabilir.

Beyin Sapı Hasarının Nedenleri Nelerdir?

Beyin sapı hasarının birçok farklı nedeni olabilir. Sonradan oluşan hasarlar için en yaygın beyin sapı hasarı sebepleri arasında şunlar sıralanabilir:

• Kayma ve düşmeler
• İş yeri kazaları
• Araba kazaları
• Yaya kazaları
• Kasıtlı şiddet
• Eğlence ve spor kazaları 
• İnşaat ve şantiyeyle ilgili kazalar
• Bisiklet kazaları
• Motosiklet kazaları
• Kamyon kazaları

Sıkça Sorulan Sorular

Beyin sapı hasarı düzelir mi?

Vücuttaki diğer dokuların aksine, sinir dokusu veya beyin sapını oluşturan doku, sınırlı bir iyileşme yeteneğine sahiptir. Bir miktar rejenerasyon veya onarım gerçekleşebilse de, özellikle ciddi yaralanma durumlarında, işlevi tam olarak geri getiremeyebilir.

Beyin sapı hastalıkları ile hangi bölüm ilgileniyor?

Vücudun sinir sistemiyle ilgili hastalıkların tanı ve tedavisini inceleyen bilim dalı olan nöroloji, beyin, beyin sapı, omurilik, sinir sistemi ve kasların işleyişiyle ilgili sorunlarla ilgilenen bilim dalıdır. Dolayısıyla beyin sapı hastalıkları ile ilgilenen bölüm nörolojidir.

Beyin sapı zarar görürse ne olur?

Beyin sapındaki hasar, ciddi sonuçlara yol açabilir: Solunum sorunları, nefes almada zorluk, düzensiz solunum kalıpları veya solunum yetmezliği gibi. Anormal kalp ritimleri, kan basıncında dalgalanmalar veya hatta kardiyovasküler çöküşe de neden olabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.