Karaciğer vücudun atıklarını temizleyen ve kan üretimini sağlayan bir iç organdır. Organın çalışması bozulursa kan üretiminde problemler yaşanabilir ve organda kan birikimi görülebilir. Bu rahatsızlık karaciğer büyümesi olarak ifade edilirken tıbben hepatomegali olarak da adlandırılır. Bu doğrultuda karaciğer büyümesinin zararları farklı hastalıkların habercisi olarak ortaya çıkabilir ve organın eski boyutlarına dönmesi uzun zaman alabilir. Bu problemin negatif etkileri arasında hormon ve protein sentezinde yetersizlikler, sindirim problemleri, dengesiz karbonhidrat metabolizması ve kan hücreleri üretiminde bozuklukları yer alabilir.

Karaciğer Büyümesinin Zararları İle İlişkili Hastalıklar

Vücutta detoksifikasyonu sağlayan organın büyüklüğü bireyin vücut indeksine, cinsiyetine ve genetik faktörüne göre değişiklik gösterebilir. Bu doğrultuda kadınların ve erkeklerin organ ağırlıkları ortalama olarak sırasıyla 1.3 gram ve 1.5 gram olarak ifade edilir. Bununla birlikte görüntüleme tekniklerinde organın boyutları belirli bir üst sınır değerine göre değerlendirilir. Tüm bu kriterde anormallikler söz konusu ise karaciğer büyümesinin zararları görülmeye başlanabilir. Tüm bu bilgilerden sonra karaciğer büyümesinin zararları ile ilişkili hastalıklar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Alkolizm: Kişi alkol tüketimini aşırı düzeyde gerçekleştiriyorsa hücreleri hasar alabilir. Vücutta arıtma görevi yapan organın alkolü uzaklaştırmak için gereğinden fazla çalışır. Sürekli organın bu şekilde zorlanması ve toksik maddelerin birikimi kronik bir hastalığı ortaya çıkarabilir, devamında ise organın fonksiyonları bozulabilir.
• Virüs kaynaklı hepatit hastalığı: Hepatit B ve C virüsleri vücuda girdikten sonra organın hücrelerinin hasar almasına neden olabilir. Bu durum, kronik hepatit hastalığını oluşturarak organın büyük boyutlara ulaşmasına neden olabilir.
• Karaciğer Yağlanması: Yağların parçalanmasında ve depolanmasında görev alması nedeniyle fazla yağ alımında organın kütlesi artabilir. 
• Genetik Etkenler: Hemokromatozis gibi bazı genetik hastalıklar organda demir birikimini arttırabilir, bu durum da organın kütlesini fazlalaştırabilir. 
• Kist oluşumları: Malign özellik taşıyan tümörlerde organın büyümesi tetiklenebilir ve hayati risk yaratabilir. 
• Otoimmün hastalıklar: Otoimmun hepatit gibi bazı bağışıklık sistemi bozukluğu ile ilgili rahatsızlıklar organın kütlesini arttırabilir.
• Diğer faktörler: Özellikle dolaşım sisteminin olumsuz etkilendiği hastalıklar organ performansını zayıflatabilir. Bu kapsamda kalp hastalıklarından kalp yetmezliği örnek olarak verilebilir.

Karaciğer Büyümesinin Zararları Hangi Yollarla Belirlenebilir?

Organın hasarından kaynaklı semptomların iyi değerlendirilmesi ön teşhis için önemlidir. Bu süreçte doktorun fiziki muayenesinde hastanın geçmiş durumu dinlenerek vücudun belirtileri karşılaştırılır. Devamında ise biyokimyasal kan testleri yapılarak bazı değerler ölçülebilir. Özellikle kan değerlerinde GGT, AST ve ALT enzimlerinin test sonuçları hastalığın durumu hakkında yol gösterici olabilir. Bununla birlikte organ performansını etkileyen hasarın teşhisi için genel olarak aşağıdaki görüntüleme tekniklerine başvurulabilir:

• Bilgisayarlı tomografi 
• MRI (Manyetik Rezonans görüntüleme)
• Ultrasonografi ( Üst karın şişkinlikleri varlığında pratik bir şekilde kullanılarak hastalık teşhisi yapılabilir)

gibi tekniklerle tam teşhis konulabilir. Hastalığın teşhisi yapıldıktan sonra tedavi aşamasında mutlaka beslenme programının çıkarılması iyileşmede doğrudan etkilidir.

Karaciğer Büyümesinin Zararlarının Kolesterol İle İlişkisi

Vücutta lipit (yağ) ve karbonhidrat metabolizmasını yöneten organlardan biri karaciğerdir. Bu doğrultuda organın görevleri arasında büyük bir molekül olan glikojen ve trigliseritleri parçalayarak sırasıyla glikoz ve yağ monomerlerine dönüştürmesi vardır. Aynı zamanda HDL, VLDL ve LDL gibi kolesterol moleküllerinin kana geçişini sağlar ve organ düzeyinde birikmesini engeller. Vücuda yağ alımı arttıkça organın çalışma performansı düşerek işlevleri bozulabilir. Bu durum öncelikle alkol dışı karaciğer yağlanmasına neden olabilir. Devam eden süreçte ise sindirim enzimlerinin sentezi, üre dönüşüm çemberi ya da diğer önemli fonksiyonlar da bozulabilir. Böylece kişi kolesterol hastalığı ya da obezite problemi ile karşı karşıya kalabilir. Kolesterol hastalığı kişide ilerlerse organın yetersizliğinden dolayı büyük boyutlara ulaşmasına sebebiyet verebilir. 

Karaciğer Büyümesinin Zararları Nasıl Ortaya Çıkar?

Organ hasarına bağlı sorunlar kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Eğer negatif etkiler belirgin hale gelmişse hastalığın ciddi boyutlara ulaştığının da bir kanıtıdır. Bu nedenle kişi bu semptomların bir ya da bir kaçını yaşıyorsa mutlaka bir dahiliye uzmanına başvurması tavsiye edilir. Buna karşın birçok hastada bu belirtiler gözlenmeden hastalık sinsice ilerleyebilir. Tüm bu süreçte hastada ortaya çıkabilecek belirtiler aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Kişide ciddi bir yorgunluk hali görülebilir, günlük rutin işlerini dahi yapmada zorlanabilir. 
• Yoğun bir şekilde iştah kaybı görülebilir beraberinde ise mide bulantısı, kusma ve kilo kaybı belirginleşebilir.
• Mide asidi yükselerek karın şişkinliği belirgin hale gelebilir. 
• Bağırsak hareketlerinde dengesizlikler görülebilir, bu süreçte açık renkli gayta dikkat çekebilir. 
• Üre miktarı artmasına neden olurken koyu renkli idrar rengi öne çıkabilir. 
• Gözün beyaz tabakasında ve deride sararma görülebilir, böylece sarılık semptomları dikkat çeker. 
• Genel olarak vücutta su toplanması görülebilir, el, bacak ve bilek bölümünde şişkinlikler ön plana çıkabilir. 
• Sağ üst karın bölgesinde belirgin kitle benzeri bir şişkinlik ele gelebilir. Bu durum da karın ağrısının nedenini açıklayabilir. 
• Cildin belirli yerlerinde morluklar dikkat çekebilir ve uzun süre geçmeden morarma devam edebilir. 
• Kas ve eklem ağrıları kişinin hayat kalitesini ciddi bir şekilde düşürebilir. 
• Geçmeyen bir kaşıntı da dikkat çeken belirtileri arasındadır.

Karaciğer Büyümesinin Zararları Nasıl Azaltılabilir?

Organ hasarının sonuçlarından korunmak için için öncelikle fiziksel aktivite ile sağlıklı beslenmenin birlikte yürütülmesi kritiktir. Bunun yanında alkol ve sigara gibi kötü alışkanlıkların bırakılması uzmanlar tarafından önerilir. Beslenme programında dikkat edilebilecek detaylar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Günlük alınan kalori normal bireylere göre daha fazla tutulmalı, enerji seviyesinin azalmamasına özen gösterilmesi önemlidir. Çünkü hızlı kilo kaybı da organın yağlanmasını tetikleyecek hasarı arttırabilir. 
• Beslenme düzeninde alınan kalorinin yüzde ellisi karbonhidrattan, yüzde otuzu yağdan ve geriye kalan kısmı da proteinden alınması önerilir.  
• Karın bölgesinde şişme durumunun ana sebebi su-tuz birikimidir. Bu nedenle idrar oranını arttıracak yeşil çay ve C vitamini gibi ürünlerin kullanımı avantaj sağlayabilir. Bunun yanında tuz alımının da sınırlandırılması önemlidir. 
• Karaciğer detoksu olarak bilinen deve dikeni yağı, enginar ya da karahindiba gibi gıda takviyeleri doktor kontrolünde alınabilir.  
• Disakkarit ya da polisakkarit yapısında bulunan baklagiller, sütlü tatlılar, chia tohumu, keten tohumu, bulgur gibi ham maddeler öğünlere farklı şekilde eklenebilir. 
• Magnezyum ve sodyum gibi idrarla atılan ve bir kısmı geri emilen mineral ve vitamin içerikli multivitamin kompleksleri kullanılabilir. 
• Sindirimi kolaylaştıracak ve toksinleri arındıracak antioksidan ürünlerinin kullanımı da sürece katkı sağlayabilir. Bu açıdan lif içerikli sebze ve meyve tüketimi öne çıkar. Bu doğrultuda spirulina gibi deniz yosunları, karnıyarık otu, probiyotik/prebiyotik içerikli gıda takviyelerinin doktor kontrolünde kullanımı sağlanabilir. 

Karaciğer Büyümesinin Zararları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Karaciğer büyümesinin zararları ne kadar sürede ortaya çıkar?

Hastalık haline de dönüşebilen akut problemin vücuda verdiği hasar değişkenlik gösterebilir. Ayrıca hastalığın semptomları hızlı bir şekilde ortaya çıkarsa kolay teşhis konulabilir. Bu sürecin aksine yıllarca hastalık semptom vermeden de ilerleyebilir.

Karaciğer büyümesinin zararları kanser riski yapar mı?

Organ performansı hasarın derecesine bağlı olarak tehlikeye girebilir. Rahatsızlığın psikolojik etkilerinin de olumsuz olması hastayı en kötü tabloyu düşünmeye sürükleyebilir. Eğer hastalık erken tanıyla tedavi altına alınırsa kolaylıkla iyileşme sürecine geçilebilir. Hastalık belirti vermesine rağmen kişi ihmal ediyorsa kitle oluşumu da tetiklenebilir. Böylece oluşan kitleler iyi huylu ya da kanserleşme eğiliminde olabilir. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.