Turpgiller familyasının üyelerinden olan şalgamın faydaları bileşiğinde bulunan önemli besin ögelerinden gelir. Bu nedenle “şalgamın faydaları nelerdir?” sorusuna içeriğinde bulunan önemli besin maddeleri sayesinde kan şekerini düzenlemekten yüksek kan basıncını düşürmeye yardımcı olmaya kadar sağlığa önemli katkılar sunar cevabını vermek mümkündür.

Şalgam Nedir?

Brassicaceae familyasına (turpgiller) ait olan şalgam, botanik bilimindeki adıyla Brassica rapa, Türkiye’nin de içerisinde bulunduğu Akdeniz ülkeleri başta olmak üzere ılıman iklime sahip bölgelerde doğal olarak yetişen ve yetiştiriciliği yapılan bir kök sebze çeşididir.

Bir diğer ifadeyle bitkinin toprak altında bulunan yumru kısmı gıda olarak kullanılabilirken bitkinin yapraklarından ve tohumlarından da faydalanılabilir.

Bunun yanı sıra bitkinin yumru kısmından şalgam suyu elde edilmesi de mümkündür.

Şalgamın bileşiğinde sağlıklı bir yaşam için elzem olan birbirinden önemli besin ögeleri bulunur.

Yaklaşık 100 gram şalgamın içeriğinde bulunan başlıca besin ögeleri şu şekilde sıralanabilir:

• 26 kcal enerji,
• 92,04 gr su,
• 1,91 gr lif,
• Demir, potasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum ve çinko gibi mineraller,
• A, B1, B2 B3, B6, C ve K vitamini gibi vitaminler.

Araştırmalar şalgamın bileşiğinde bulunan C vitaminin günlük C vitamini ihtiyacının yaklaşık %30’unu karşılamaya yetebileceğini göstermektedir. Bu nedenle şalgam suyunun faydaları denildiğinde ilk akla gelen bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna destek olmasıdır.

Şalgamın Faydaları Nelerdir?

Kırmızı, mor veya beyaz renkte olmak üzere farklı çeşitleri olan şalgam pek çok kırmızı ve mor renkli sebze gibi antioksidanlar bakımından zengindir.

Başlıca şalgam faydaları aşağıdaki gibidir:

• Sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olabilir: Şalgam, bileşiğinde bulunan sağlıklı diyet lifleri sayesinde sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olabilir. Yapılan çeşitli araştırmalar lif bakımından zengin gıdalarla beslenmenin divertikülit gibi bağırsaklarda inflamasyon (iltihaplanma) ile karakterize sağlık sorunlarının tedavisinde destekleyici olabileceğini gösterir. Ek olarak, lif bakımından zengin gıdalar bağırsak mikrobiyota dengesinin yani bağırsaklardaki faydalı ve zararlı bakteriler arasındaki dengenin korunmasına da yardımcı olabilir. Çeşitli çalışmalara göre şalgam mide ülserine (yara) neden olabilen Helicobacter pylori bakterisi ile de savaşmaya yardımcı olabilir.
• Kanser riskini azaltmaya ve kanserle savaşmaya yardımcı olabilir: Şalgamın bileşiğinde doğal olarak bulunan glukosinolatlar ve izotiyosiyanatların kanserden korunmaya yardımcı olabileceğini gösteren çeşitli çalışmalar vardır. İçeriğinde bulunan önemli bileşenler sayesinde şalgam başta yumurtalık, kolon, mesane, akciğer, prostat ve meme kanserleri olmak üzere çeşitli kanserlerin önlenmesinde etkili olabilir.
• Kardiyovasküler hastalık riskini azaltabilir: Şalgam, bileşiğinde bulunan sağlıklı yağ asitleri sayesinde kalp-damar sağlığını olumlu yönde destekleyebilir. Şalgamın faydaları üzerine yapılan çeşitli araştırmalara göre bu değerli bitki kan ve karaciğerdeki yağ asidi, kolesterol ve trigliserid seviyelerini düşürerek ateroskleroz (damar sertliği) gibi diğer kardiyovasküler hastalıkların gelişimini önleyebilir.
• Karaciğer ve böbrek sağlığını koruyabilir: Şalgamda bulunan antioksidanlar ve anti-inflamatuar bileşenler karaciğer ve böbrekteki toksinlerin atılmasına yardımcı olarak karaciğer ve böbrek sağlığını destekleyebilir.
• Kan şekerini düzenlemeye yardımcı olabilir: Şalgamın faydaları ile ilgili yapılan çeşitli çalışmalar şalgamın insülin salınımı teşvik ederek diyabet hastalarında kan şekerini düzenlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
• Zayıflamaya yardımcı olabilir: Şalgam vücuttaki lipit metabolizmasına destek olarak hücrelerde yağ birikmesini önlemeye yardımcı olabilir. Günümüzde şalgamdan fermantasyon gibi yöntemlerle acılı/acısız olmak üzere çeşitli formlarda şalgam suyu da elde edilmektedir. Acılı gıdalar metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olabilir. Bu nedenle özellikle acılı şalgam faydaları denildiğinde ilk akla gelen zayıflamaya olan katkısıdır. Ancak sindirim sistemi ile ilgili herhangi bir sağlık sorunu bulunan insanların acılı şalgam suyu tüketirken dikkatli olmaları önemlidir.
• Saç ve cilt sağlığını destekler: Şalgamın faydaları kozmetik sektöründe de kendisini gösterir. Şalgamın bileşiğinde A ve C vitaminleri başta olmak üzere vücudun normal fonksiyonlarını yerine getirmesinde aktif rol oynayan önemli vitamin ve mineraller bulunur. Bu vitaminlerden A vitamini normal cildin korunmasına katkıda bulunur. Çeşitli araştırmalar şalgamda bulunan A vitamininin ciltte sebum (yağ) dengesinin korunmasını sağlayarak sivilce oluşumu ile de mücadele edebileceğini göstermektedir. Cilt sağlığının yanı sıra bileşiğinde bulunan demir, çinko gibi mineraller sayesinde mor, kırmızı ve beyaz şalgam faydaları arasında saç sağlığına olan katkılar da bulunur.
• Kansızlık (anemi) ile mücadeleye yardımcı olabilir: Kansızlık olarak da bilinen anemi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Aneminin başlıca nedenlerinden bir tanesi demir eksikliğidir. Şalgamın içeriğinde bulunan demir kırmızı kan hücrelerinin ve hemoglobinin normal oluşumuna katkıda bulunur. Bu sayede şalgam anemi gibi sağlık sorunları ile mücadele etmeye yardımcı olabilir.
• Kemik sağlığını destekler: Şalgam normal kemiklerin korunmasına katkıda bulunan kalsiyum, magnezyum, fosfor gibi minerallerin yanı sıra K vitamini gibi vitaminler bakımından zengin sebzelerden bir tanesidir. Bu sayede mor, kırmızı ve beyaz şalgam faydaları içerisinde kemik sağlığını desteklemek ve kemik erimesi (osteoporoz) gibi sağlık sorunları ile mücadele etmek sayılabilir.
• Anti-inflamatuar (iltihap karşıtı) etkiler gösterebilir: Vücuttaki inflamasyon (bağışıklık sisteminin verdiği bir çeşit tepki) romatizma, damar sertleşmesi, hipertansiyon gibi çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Şalgamda bulunan glukosinolatlar her ikisi de anti-inflamatuar etkiler gösteren indol ve izotiyosiyanatlar adı verilen iki biyoaktif yan ürüne parçalanır. Bu sayede şalgam vücuttaki inflamasyonla mücadeleye yardımcı olabilir.
• Antibakteriyel özelliklere sahiptir: Yapılan çeşitli araştırmalara göre şalgamdaki izotiyosiyanatlar E. coli ve S. aureus gibi yaygın rastlanan ve idrar yolu enfeksiyonu başta olmak üzere çeşitli enfeksiyon hastalıklarına neden olabilen bakterilerle savaşmaya yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra son yıllarda bilinçsiz antibiyotik kullanımının da yaygınlaşması ile birlikte antibiyotiklere karşı direncin artması yeni araştırmaları da beraberinde getirmektedir. Bu amaçla yapılan bazı araştırmalara göre bakteriyel enfeksiyon tedavisinde antibiyotik ilaçlarla birlikte şalgam tüketmek ilaçların etkisinin artırılmasına yardımcı olabilir. Ancak bu konuda daha fazla bilimsel çalışma yapılması gerekmektedir.
• Beyin sağlığını destekleyebilir: Bazı bilimsel çalışmalara göre şalgam beyin sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
• Serbest radikallerin verdiği hasarla mücadele etmeye yardımcı olur: Kırmızı ve mor renkli sebzeler güçlü antioksidan bileşenlere sahiptir. Antioksidanlar serbest radikallerle (vücutta çeşitli kimyasal tepkimeler sonucunda ortaya çıkan kararsız moleküllerle) mücadele etmeye yardımcı olur. Şalgam içerisindeki antioksidan bileşenler sayesinde serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresi de önlemeye yardımcı olabilir.

Sağlığa sayısız faydası bulunan şalgam tüketmeden önce özellikle herhangi bir sağlık sorunu bulunan kişilerin alanında uzman bir doktora danışmasında fayda vardır.

Acılı Şalgamın Faydaları Nelerdir?

Acılı şalgam, fermente bir içecek olduğu için probiyotik özellikler taşır ve bağırsak sağlığını destekler. İçeriğindeki biber sayesinde metabolizmayı hızlandırabilir, vücut ısısını artırarak yağ yakımına yardımcı olur.

C vitamini açısından zengin olması bağışıklık sistemini güçlendirirken, antioksidan içeriği hücre yenilenmesini destekler ve vücudu serbest radikallere karşı korur.

Kan dolaşımını hızlandırarak tansiyon dengesini sağlayabilir ancak fazla tüketildiğinde tuz içeriği nedeniyle dikkatli olunmalıdır.

Sindirimi kolaylaştıran etkisi sayesinde yemeklerin yanında tüketildiğinde mideyi rahatlatarak hazmı kolaylaştırabilir.

Beyaz Şalgamın Faydaları Nelerdir?

Beyaz şalgam, vitamin ve mineraller açısından zengin bir sebzedir ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur.

Özellikle A, C ve K vitaminleri içererek cilt sağlığını destekler ve vücudun enfeksiyonlara karşı direncini artırır. Lif bakımından yüksek olması sindirim sistemini düzenler, bağırsak sağlığını korur ve kabızlığı önleyebilir.

Düşük kalorili yapısıyla diyet programlarına uygun bir besindir. İçeriğindeki kalsiyum ve magnezyum kemik sağlığını desteklerken, potasyum oranı ise kan basıncını dengelemeye yardımcı olabilir.

Antioksidan özellikleri sayesinde vücutta detoks etkisi yaratarak toksinlerin atılmasını kolaylaştırabilir.

Şalgam Nasıl Tüketilir?

Şalgam eski zamanlardan bu yana sofralarda çiğ veya pişmiş olarak kendisine yer bulan sebzelerden bir tanesidir. Bunun yanı sıra şalgam suyunun faydaları ve lezzeti, özellikle bazı bölgelerde insanların severek tükettiği fermente içeceklerden biri olmasını sağlar. Ek olarak şalgamın yumru kısmı kadar yaprakları da salatalara eklenerek kullanılabilir.

Şalgamın Zararları Nelerdir?

Şalgam sağlığa faydalı sebzelerden olmakla birlikte bazı sağlık sorunları bulunan kişilerde çeşitli komplikasyonlara neden olabilir. Şalgamın bileşiğinde bulunan K vitamini normal kan pıhtılaşmasına katkıda bulunur. Bu nedenle kan pıhtılaşma bozukluğu yaşayanların veya herhangi bir sebepler kan sulandırıcı özelliği bulunan ilaç kullananların şalgam tüketmeden önce doktorlarına danışmasında fayda vardır.

Yapılan bazı araştırmalar şalgamdaki glukozinolatlar ve izotiyosiyanatların guatr hastalığını tetikleyebileceğini göstermektedir. Bu nedenle tiroid bezi ile ilgili sağlık sorunu bulunan kişilerin de şalgam tüketimi konusunda dikkatli olmasında fayda vardır.

Sıkça Sorulan Sorular

Şalgam ile Hangi Yemekleri Yapabilirim?

Şalgam toprak altındaki kısmı yenilebilen kök sebzelerden birisidir.Toprak altındaki etli, yumru kısmı kullanılabilen şalgamın yaprakları ve tohumu da mutfaklarda kendisine yer bulur. Şalgam ile çorba, turşu, salata başta olmak üzere pek çok yemek yapılabilir. Ek olarak, genellikle fermantasyon (mayalanma) işlemi uygulanarak elde edilen şalgam suyu da mutfakların sevilen lezzetlerindendir.

Şalgamın Cilde ve Yüze Faydaları Nelerdir?

Şalgam bileşiğindeki antioksidanlar sayesinde cildi serbest radikallerin neden olduğu hasardan koruyabilir. Bunun yanı sıra şalgamda bulunan A, B2 ve C vitamini gibi vitaminler ile çinko gibi mineraller normal cildin korunmasına katkıda bulunabilir. İlave olarak şalgam ciltteki sebum (yağ) dengesini koruyarak sivilce oluşumu ile mücadele edebilir.

Şalgamın Kadınlara Faydaları Nelerdir?

Demir eksikliğine bağlı anemi her yaş grubundan kadın ve erkeği etkilemekle birlikte özellikle üreme çağındaki kadınlarda daha sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Şalgam, içeriğinde bulunan demir sayesinde özellikle kadınlarda kansızlıkla mücadele etmeye yardımcı olabilir.

Sağlığa sayısız faydaları olan şalgam çeşitli ilaçlarla etkileşime girerek ilaçların etkinliğini azaltabilir veya bazı sağlık sorularının ilerlemesine neden olabilir. Bu nedenle şalgam dahil herhangi bir bitkisel ürünü tüketmeden önce alanında uzman bir doktora danışılması önemlidir.

Şalgam Suyunu Kimler İçmemeli?

Şalgam suyu yüksek tuz içeriğine sahip olduğu için hipertansiyon (yüksek tansiyon) hastaları tarafından dikkatli tüketilmelidir. Böbrek hastaları ve ödem sorunu yaşayan kişiler de aşırı tuz yüklenmesi nedeniyle şalgam suyunu sınırlı miktarda tüketmelidir. Mide hassasiyeti olan bireylerde, özellikle reflü veya gastrit hastalarında, acılı şalgam mideyi tahriş edebilir ve şikâyetleri artırabilir. Ayrıca, sodyum açısından kısıtlı diyet uygulayanlar için de uygun olmayabilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan bireylerin de doktorlarına danışarak tüketmeleri önerilir.

Şalgam Suyu Günde Kaç Bardak İçilmelidir?

Şalgam suyu, yüksek tuz içeriği nedeniyle ölçülü tüketilmelidir. Günlük 1-2 bardak (yaklaşık 200-400 ml) tüketmek genellikle güvenlidir. Ancak tansiyon veya böbrek hastalıkları gibi sağlık sorunları olan kişiler, aşırı tuz alımından kaçınmak için miktarı daha da sınırlamalıdır. Fazla tüketildiğinde vücutta su tutulumuna (ödem) ve tansiyon yükselmesine neden olabilir. Dengeli bir tüketim için yemeklerin yanında bir bardak içmek yeterli olacaktır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.