Siyah dutun faydaları için çeşitli kullanımları mevcuttur. Tıbbi preparatlar olarak kullanılabileceği gibi pekmez, şerbet, reçel gibi ev yapımı tarifler de tercih edilebilir. Bitkinin olgun meyvelerinin yanında dal ve kabuklarının da kullanıldığı çeşitli yöntemler vardır. Meyveler herhangi bir işlem olmaksızın taze halde de tüketilebilir.
Siyah dutun faydaları nedeniyle tıp alanında ve gündelik hayatta kullanımı bulunan Latince adı Morus nigra olan bitkidir. Daha çok karadut olarak bilinir. Halk arasında kabızlık, menopoz belirtileri gibi pek çok hastalığın tedavisi için kullanımı bulunur.
Ancak bu kullanımların bazıları bilimsel olarak kanıtlanmamıştır. Bitkinin içerdiği vitamin, mineral, antioksidan gibi etkin maddeler sayesinde meyve ve dalları ilaç hazırlanmasında kullanılmaktadır. Kan şekerinin kontrol altına alınması, göz ve kalp sağlığı gibi pek çok alanda takviye ürün olarak tercih edilebilir.
Siyah dutun faydaları içeriğinde bolca bulunan antioksidanlar, fenolik bileşikler, vitamin ve mineraller sayesinde ortaya çıkar.
Siyah dut tüketiminin sağladığı faydalardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Siyah dutun faydaları için meyvenin direkt olarak tüketilmesinin yanında farklı tarifler ile kullanımı mümkündür. Yulaf, granola, meyve salatası gibi gıdaları lezzetlendirmek için eklenebilir. Siyah dut taze olarak toplandıktan sonra saklanma süresini artırabilmek ve farklı amaçlarla kullanmak için pekmez, reçel, marmelat gibi ürünler şeklinde hazırlanması mümkündür.
Hazırlanan bu ürünler ekmek üzerine sürülerek, direkt kaşıkla içilerek veya bazı tariflerin hazırlanması sırasında kullanılabilir. Dutlar temiz bir bez içerisinde kurutularak saklanıp tüketilebilir. Krep, kek, kurabiye gibi tatlı hamur işleri hazırlanırken içerisine kuru dut veya kuru dut öğütülerek hazırlanan dut şekeri eklenebilir. Dutların şekerle veya bir miktar su ile kaynatılmasıyla şurup veya şerbet şeklinde hazırlanması tercih edilebilir.
Siyah dutun faydaları için kullanılması sırasında yanlış miktar ve şekilde kullanımı istenmeyen etkilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Siyah dut kullanımı nedeniyle yaşanabilecek yan etkilerden bazıları şunlardır:
Siyah dut ve beyaz dut aynı cinse ait iki farklı tür bitkidir. Benzer özellikler gösterseler de yaprak yapısı, meyvelerin rengi ve tadı gibi farklılıklar bulunur. Örneğin beyaz dutların yaprakları tüysüz ve parlak olarak görülürken siyah dutlarda yapraklar görünür şekilde tüylüdür. Sağladığı faydalar benzer olduğu için kişinin damak tadına uygun şekilde istediği dut türünü tüketmesi mümkündür. Ancak genellikle renkli meyveler antioksidan açısından daha zengin kabul edilir. Bu sebeple siyah dutların daha fazla miktarda antioksidan içerdiği düşünülebilir.
Siyah dutun meyveleri kan şekerinin ve kolesterolün düşürülmesi, vitamin ve mineral alımının artırılması, kan hücrelerinin üretiminin artırılması gibi alanlarda fayda sağlayabilir. Lifli yapısıyla sindirim sisteminin çalışmasını kolaylaştırırken vücuttaki fazla inflamasyonun azaltılmasında da etkilidir. A, E vitamini ve karotenoid açısından zengin olması ile cilt hücrelerinin beslenmesi, yenilenmesi gibi amaçlarla kullanılabilir. İçerdiği yüksek şeker miktarı ile işlenmiş şeker tüketmek istemeyen kişiler tarafından bazı tariflerde tatlandırıcı etmen olarak tercih edilebilir.
Siyah dutun antienflamatuar, analjezik ve antioksidatif özellikleri bulunur. Bunların yanında ağız ve ağız içindeki yaraların iyileşme sürecini hızlandıran etkin maddeler içerir. Özellikle kanser hastalarında ilaç tedavisine alternatif olarak ağız yaralarına yapılan uygulamalarda siyah dutun kullanımı olumlu sonuçlar göstermiştir. Yapılan çalışmalarda ağız içi enfeksiyon riskini azalttığı ve koruyucu etki gösterdiği de görülmüştür. Yaraların iyileşme sürecini de hızlandırır.
Karadut özü; içerdiği C ve K vitamini, folat gibi vitaminlere ek olarak magnezyum, potasyum gibi mineraller de bulundurur. Bu sayede oldukça besleyicidir ve vücudun hastalıklara karşı korunmasına yardımcı olur. Kas ve kemik sağlığını korur, kan basıncının dengelenmesini sağlar. Hazımsızlık ve kabızlık gibi sindirim sorunlarının giderilmesine fayda sağlarken inflamatuar hastalıkların semptomlarının hafifletilmesinde rol oynar. Yüksek antioksidan içeriği ile hücrelerin serbest radikallerin yıkıcı etkilere karşı korunmasını sağlar.
Siyah dut, A, C ve E vitamini açısından zengindir. Cilt hücrelerinin yenilenmesini ve beslenmesini sağlar. Cilt lekelerinin görünümünün iyileşmesi ve daha aydınlık bir cilt için etkilidir. Antioksidan içerikle cilt bariyerinin koruyuculuğunu artırır. Antibakteriyel ve antienflamatuar özellikleri ile bakteriyel kaynaklı sivilcelerin tedavisinde kullanılabilir. Cilt yenilenmesini artırarak ciltteki akne çukurlarının görünümünü iyileştirebilir.
Dut pekmezi, taze toplanmış meyvelerin iyice yıkanması ardından içerisine az miktarda su eklenerek yoğunlaşana dek kaynatılması ile elde edilir. Damak tadına göre hazırlama aşamasında şeker kullanılabilir. Dut özü, yoğunlaştırılmış dut suyu olarak düşünülebilir. Bu ürün hazır olarak satışı bulunduğu gibi evde de hazırlanabilir. Kullanılmak istendiğinde belirli oranda su ile seyreltilerek tüketilir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.