Gestasyonel diyabet, hamilelik sırasında ilk kez teşhis edilen bir diyabet türüdür. Bu durum, plasentadan salgılanan hormonların etkisiyle annenin vücudunda insülin direnci gelişmesi sonucu kan şekeri seviyelerinin yükselmesiyle ortaya çıkar. Gestasyonel diyabet, doğumdan sonra genellikle ortadan kalkar, ancak hamilelik sırasında hem anne hem de bebek için bazı riskler taşır.
Hamilelikte gestasyonel diyabetin belirgin bir belirtisi olmayabilir. Bu nedenle, düzenli doktor kontrolleri çok önemlidir. Ancak bazı kadınlarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
Her kadın gestasyonel diyabet geliştirme riski taşısa da, bazı faktörler bu riski artırır:
Gestasyonel diyabet genellikle gebeliğin 24-28. haftaları arasında yapılan bir glikoz tolerans testi (OGTT) ile teşhis edilir. Bu test, anne adayının şekerli bir içecek tükettikten sonra kan şekeri seviyelerinin nasıl tepki verdiğini ölçer. Eğer test sonuçları normalin üzerinde çıkarsa, gestasyonel diyabet tanısı konabilir.
Gestasyonel diyabet kontrol altına alınmadığında, bebek için bazı sağlık riskleri ortaya çıkabilir:
Gestasyonel diyabet, anne adayları için çeşitli riskler taşıyabilir. Bu durum, sezaryen doğum ihtimalini artırabilir ve preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) gelişme riskine yol açabilir. Ayrıca doğum sonrasında kanama riski de yükselir. Bunun yanı sıra, gestasyonel diyabet geçiren kadınlar, ileriki dönemlerde tip 2 diyabet geliştirme riskiyle karşı karşıya kalabilirler.
Gestasyonel diyabet tedavi edilmezse hem anne hem de bebek için ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, gestasyonel diyabet tanısı konduğunda tedaviye hemen başlanmalıdır. Tedavi ve yönetim yöntemleri şunlardır:
Sağlıklı Beslenme: Diyetisyen yardımıyla karbonhidrat protein veya yağ tüketiminin dengeli bir şekilde ve yeterli beslenmenin sağlandığı bir program oluşturulmalıdır.
Fiziksel Aktivite: Düzenli hafif egzersizler, kan şekeri seviyelerinin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Kan Şekeri Takibi: Kan şekerini düzenli olarak ölçmek, diyabetin yönetiminde büyük önem taşır.
İnsülin Tedavisi: Eğer diyet ve egzersiz yeterli gelmezse, doktor insülin tedavisi önerebilir. Hamilelik sırasında bazı kadınlar insüline ihtiyaç duyabilir.
Gestasyonel diyabet genellikle doğumdan sonra ortadan kalkar, ancak bu durum gelecekte tip 2 diyabet riskini artırır. Doğumdan sonra annenin kan şekeri seviyeleri izlenmeli ve doktorun önerilerine göre sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmelidir.
Gestasyonel diyabet tamamen önlenemese de, bazı sağlıklı yaşam alışkanlıkları bu riski azaltabilir. Hamilelik öncesinde sağlıklı bir kiloya sahip olmak, dengeli ve sağlıklı beslenmek, düzenli fiziksel aktivite yapmak ve doktor kontrolünde olarak risk faktörlerini en aza indirmek, gestasyonel diyabetin gelişme riskini düşürebilir.
Gestasyonel diyabet geçiren kadınların tip 2 diyabet geliştirme riski, hamilelik sırasında diyabet geçirmeyenlere göre daha yüksektir. Bu nedenle, doğumdan sonra düzenli sağlık kontrolleri ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek çok önemlidir. Ayrıca, sonraki hamileliklerde gestasyonel diyabet tekrar edebilir, bu yüzden hamilelik planlandığında doktorla görüşmek önemlidir.