İçindekiler

• Detoks nedir?
• Detoks sadece zayıflamak için mi yapılır, detoks neden yapılmalıdır?
• Detoks nasıl yapılır?
• Kimler detoks yapabilir, kimler yapmamalıdır?

Detoks nedir?

Detoks; 

• Vücuttaki toksinleri ortadan kaldırmak,
• Vücudu arındırmak,
• Sağlığı korumak için gerçekleşen metabolik bir olaydır.

Detoksifikasyon; idrar, dışkı, sebum ve ter bezi yoluyla bedenin kimyasal maddeleri ve metabolitlerini attığı süreç olarak da tanımlanabilir.

Ana detoksifikasyon organları karaciğer ve böbreklerdir. Deri (ter yoluyla) ve akciğerler (solunum/CO2'yi dışarı atma yoluyla) de detoksifikasyon organları olarak kabul edilir. Bağırsaklar ve idrar yolu ise atıkların atıldığı organların uzantılarıdır. Kısaca, vücudumuz kendi detoks mekanizmasını oluşturmuştur.

Detoks sadece zayıflamak için mi yapılır, detoks neden yapılmalıdır?

Günümüzde detoksifikasyon işlemini destekleyici olduğunu öne süren birçok yöntemin geliştirildiğini görüyoruz. Özellikle sosyal medya etkisi ile geniş çapta kitlelere ulaştığını söyleyebiliriz. Yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre yetişkinlerin yaklaşık yüzde 60’ının internetten sağlık bilgisi araştırması yapmakta olduğu bildirilmiştir. İnternetteki çeşitli diyetler, vitaminler ve besin destekleriyle ilgili bilgiler, insanların interneti kullanmasının en yaygın nedenlerinden biri olarak gösterilmektedir.

Obezitenin küresel boyuta ulaşmasıyla ve kilo kaybı hedefiyle farklı popüler diyetlere yönelimin arttığı görülmektedir. Bu sebeple dünyadaki birçok kişi vücut ağırlığını azaltmak için kanıta dayalı bilimsel diyetler yerine, hızlı zayıflama yöntemlerine dayalı popüler diyetlerle daha yakından ilgilenmektedir.

Detoks diyetleri, glutensiz diyet, ketojenik diyet ve aralıklı açlık diyetleri zayıflama amacıyla kullanılan popüler diyetlerden bazılarıdır. Ancak ağırlık kaybı ve ağırlığın korunması için bu popüler diyetlerin yapılmasının gerekliliği tartışmalıdır.

Detoks nasıl yapılır?

Çalışmalar, 48 saat-10 gün arasında kontrollü yapılan limonlu detoks diyeti, karaciğer temizleme diyeti, sebze suyu diyetleri gibi detoks diyetlerinde;

• Toksinlerin atılması,
• Ağırlık kaybı,
• Parlak cilt,
• Parlak saçlar,
• Güçlü tırnaklar,
• Geliştirilmiş karaciğer fonksiyonu,
• Enerji artışı,
• İnflamasyon ve dejeneratif hastalıkların azaltılması,
• Daha iyi bağışıklık fonksiyonu,
• Etkin yağ metabolizması,
• Baş ağrısı ve eklem ağrılarında azalma gibi belirtilerin olabileceğini öne sürmektedir.

Ancak detoksun, uzun süreli ve kontrolsüz yapıldığında sağlık üzerindeki olumsuz etkilerinin olabileceği de vurgulanmaktadır. Detoks diyetler ulaşılabilirliği kolay ve yapılması için teşvik edici gösterilse de vücudunuz toksinler ve diğer istenmeyen maddelerle başa çıkmak için tam donanıma sahiptir. Kısa veya uzun vadede detoks diyetlerine başvurulmamalıdır.

Toksinlerden arınmak için detoksifikasyon işlemini desteklemede yeterli ve dengeli beslenme ana prensip olmalıdır. Sebze ve meyvelerin ağırlıklı olduğu ana öğünler, tam tahıllı besinler, kuru baklagiller, sağlıklı yağlar, yağlı tohumlar ve probiyotik içeren besinlerden oluşan beslenme düzeni evinizde kolaylıkla uygulanabilecek bir detoks şeklidir.

Bunun yanı sıra;

• Alkolü sınırlandırmak,
• Düzenli uykuya odaklanmak,
• Vücudunuz içi yeterli su tüketimine özen göstermek,
• Şekerli ve işlenmiş besin tüketimini azaltmak,
• Antioksidan kapasitesi yüksek besinleri tüketmeye özen göstermek,
• Tuz alımın azaltmak,
• Gün içerisinde aktif olmaya özen göstermek vücudun, organ sağlığını ve detoksifikasyon işlemini destekleyecektir.

Kimler detoks yapabilir, kimler yapmamalıdır?

Detoks diyetlerinin başlıca sağlık riskleri, yoğun enerji kısıtlaması ve beslenme yetersizliği ile ilgilidir. Yoğun enerji kısıtlaması özellikle;

• Protein ve vitamin eksikliklerine,
• Elektrolit dengesizliğine,
• Laktik asidoza ve hatta ölüme yol açabilir.

Ayrıca yoğun sebze ve meyve içeriğiyle hazırlanan detoks sularının böbreklerde elektrolit yükünün artışıyla akut veya kronik böbrek rahatsızlıklarına neden olduğunu gösteren vaka olguları bulunmaktadır.

• Gebelik, emzirme, yaşlılık, çocukluk ve ergenlik dönemindeki bireyler,
• Kronik rahatsızlığı bulunan ve ilaç kullanan kişiler,
• Organ yetmezliği olan hastalar detoks diyetlerine yönelmesi oldukça risklidir.

Klinik olarak değerlendirilen verilerle, kısa ve uzun vadede potansiyel risklerinin olduğu gösterilmektedir. Bu nedenle detoksun uzmana başvurmadan yapılması önerilmemektedir.

Detoks diyetlerinin genel sonuçlarında ağırlık kaybının olabileceğini öne süren çalışmalar mevcut olsa da yağ kaybının olmadığı vücut sıvı kaybının olduğu görülmektedir.