Kolit, kalın bağırsağın iltihabi hastalığıdır. Mikroplara veya diğer zararlı uyaranlara bir yanıt olarak bağırsağın mukozal yani iç tabakasının iltihaplanması anlamına gelir ve bağırsakta ülserlere yol açar. Akut veya kronik olabilir. En çok bilineni “ülseratif kolit” hastalığıdır.
Kolit nedenlerine bağlı olarak her yaşta görülebilir. Ancak ülseratif kolit daha çok 15-30 yaşları arasında görülür. Kadınlarda ve erkeklerde görülme oranı eşittir. Genetik geçiş gösterebilir. Yakın akrabalarda ve hastaların çocuklarında görülebilir.
Bulaşıcı olan ve olmayan kolit çeşitleri vardır. Ülseratif kolit, crohn hastalığı bulaşıcı değildir. Kişiden yakınlarına ve çocuklarına bulaşmaz.
Kolit çeşidine göre nedenleri de farklılık gösterse de birçok kolit çeşidinin nedeni bağırsakların yani kolonun virüs, zararlı bakteri veya parazitler tarafından iltihaplanmasıdır. Bazı bağırsak hastalıkları da kolite neden olmaktadır. Kalın bağırsakta azalan kan akımı veya alerjik reaksiyonlar da kolite yol açabilir.
Kolitin başlıca belirtileri; karın ağrısı, kanlı mukuslu ishal, kabızlık, iştahsızlık, kilo kaybı, makattan kanama, bulantı, kusma, ateş ve şişkinlik olarak sıralanabilir.
Gastroenteroloji uzmanı; hastanın şikayetlerini dinlendikten, hastanın öyküsünü öğrendikten sonra fizik muayenesini yapar. Kan, gayta testlerine ve iltihabi testlere bakar. Sonuca ulaşabilmek için genellikle kolonoskopi yapılır. Kalın bağırsak; kolonoskopi sayesinde kontrol edilir ve ihtiyaç halinde bağırsaktan parça alınarak biyopsi yapılır ve tanı konur.
Kolitin çeşidine göre hastaya özel tedavi planı oluşturulur. Tıbbi tedaviler uygulanır.
Kolit hastalarının beslenme planları, kolitin şekline ve sebebine göre değişiklik gösterebilir. Beslenme, bağırsak hastalıklarının nedeni değildir ancak bazı yiyecekler alevlenmeyi tetikleyebilir veya belirtileri kötüleştirebilir. Bu tetikleyiciler kişiden kişiye değişir ve ülseratif koliti veya Crohn hastalığı olan herkes için belirtileri azdıran tek bir yiyecek veya içecek türü yoktur.