İçindekiler

• Anjiyo Neden Yapılır?
• Anjiyo Nasıl Yapılır?
• Anjiyo Öncesi Yapılması Gerekenler Nelerdir?
• Anjiyo Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
• Anjiyonun Riskleri Var Mıdır?
• Anjiyo Zararları Nelerdir?
• Anjiyo Sonrası Evde Bakım Nasıl Olmalıdır?

Anjiyo Neden Yapılır?

Anjiyo genellikle koroner arter hastalığı (KAH) gibi kalp rahatsızlıklarının tanısında kullanılır. KAH, kalp kasına yeterli kan akışını sağlamak için gerekli olan koroner arter içerisinde, daralma ya da tıkanmalar sonucu gelişir. Bu durum göğüs ağrısı, nefes darlığı ve diğer kalp sorunlarına neden olabilir. Anjiyo vasıtasıyla mevcut daralmalar görüntülenerek, doğru tanı ile birlikte uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesi sağlanır.

Kalp krizi geçiren hastaların durumunu değerlendirerek, acil müdahale gerekip gerekmediğini belirlemek için de anjiyo yapılır. Çünkü kriz sırasında kalp kası yeterli kan akışı sağlamayacağı ve dokulara beklenilen düzeyde kan ulaşamayacağı için ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Mevcut durumun daha da kötüye gitmemesi açısından, anjiyo uygulaması yapılarak gerekli tedavi planı hayata geçirilir. Eş zamanlı damar tıkanıklığının giderilmesine de olanak sağlar.

Anjiyo sadece koroner damarların değil, aynı zamanda beyin, bacak veya diğer büyük damarların değerlendirilmesi sürecinde de tercih edilir. Örneğin, beyin damarlarında meydana gelen daralmalar inme riskini artırır. Bu tür olguları erken aşamada tespit etmek, tedavi yöntemlerini hızla devreye sokup yaşam kalitesini korumak açısından önem arz eder.

Anjiyo Nasıl Yapılır?

Kardiyoloji uzmanı tarafından yürütülen anjiyo işleminde, lokal anestezi yönteminden faydalanılır. İşlem aşamaları şu şekildedir:

1. Hazırlık Aşaması: İşlem öncesinde, hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir ve prosedür hakkında detaylar aktarılır. Ayrıca hastanın mevcut sağlık durumu veya kullandığı ilaçlar hakkında bilgiler alınır. Prosedür sırasında karşılaşılabilecek olası riskleri azaltmak için bilgi toplama aşaması özenle yürütülür. 

1. İşlem Alanının Hazırlanması: Anjiyo ünitesinde gerçekleştirilen işlem öncesinde, bölge sterilize edilir. Çoğu durumda, uygulama kasık bölgesinden (femoral arter) ya da el bileğinden (radial ater) başlatılır. Lokal anestezi yapıldığından dolayı, hasta herhangi bir rahatsızlık hissetmez.
   
   
2. Kateterin Yerleştirilmesi: Lokal anestezinin etkisinden faydalanılarak damarın içine ince kateter (tüp) yerleştirilir. İğne yardımıyla damarın içine sokulan kateteri, doktorlar damar boyunca yönlendirir ve damarın iç yapısını daha iyi görüntülemek açısından doğru pozisyonda konumlandırır.

1. Kontrast Madde Uygulaması: Kateter aracılığıyla damar içine, röntgen ışınlarıyla birlikte görünürlük sağlayan kontrast madde enjekte edilir. Kontrast madde, damarların iç yapısını ve kan akışını net bir şekilde ortaya çıkarmaya yardımcı olur. Enjeksiyon sırasında hastalar kısa süreli sıcaklık hissi yaşayabilir.

1. Görüntüleme: Kontrast madde enjekte edildikten sonra, röntgen cihazı (floroskopi) yardımıyla damarlar görüntülenerek daralmalar, tıkanmalar veya diğer anormallikler doktorlar tarafından değerlendirilir.

1. Kateterin Çekilmesi ve İşlem Sonrası: Görüntüleme tamamlandığında kateter dikkatlice çıkarılır. Ardından kanamanın durdurulması açısından işlem yapılan bölgeye baskı uygulanır. Bazı özel kapama yöntemlerinden ve dikişlerden faydalanılarak da bölgede meydana gelen invaziv kapatılabilir.

Anjiyo Öncesi Yapılması Gerekenler Nelerdir?

İlk olarak hastalar, anjiyo öncesi hazırlıklar hakkında detaylı bilgiler edinir. Verilen bilgiler hem prosedürün güvenliği hem de hastanın konforu açısından kritik düzeyde önem taşır. Kontrast madde uygulaması sırasında, olası komplikasyonların önlenmesini sağlamak için de 6 ila 8 saat arasında değişen süre boyunca hastaların aç karnına olmaları sağlanır.

Hastanın genel sağlık durumunun yanı sıra, geçmiş sağlık bilgileri de anjiyo öncesinde göz önünde bulundurulur. Çünkü doktorlar, sağlık sorunlarını ya da kullandığı ilaçları gerekçe göstererek özel hazırlık süreci önerebilir. Özellikle kan sulandırıcı ilaç kullanımı varsa, anjiyo öncesinde dozaj ayarlaması yapmak gerekebilir. Hastaların ilgili doktorlara sağlık durumları hakkında eksiksiz biçimde aktardığı bilgiler, anjiyo uygulamasının güvenirliğini büyük ölçüde artırır.

İşlem öncesinde hastalar anjiyo hazırlık talimatı alır. Örneğin anjiyo yapılacak bölge sterilize edileceği için, bölgelere yönelik özel talimatlara uymak gerekebilir. Çünkü cilt temizliği ve bölgenin hazırlığı çerçevesinde önerilen tüm yönlendirmeler, işlem sırasında enfeksiyon riskini azaltma amacı taşır.

Prosedürden önce hastaların rahatlayarak endişelerini azaltmaları da önem arz eden konular arasında yer alır. Çünkü stres ve kaygı, işlem sırasında beklenmedik ek sorunlara yol açabilir. Dolayısıyla hem doktorlar hem de hemşireler, yapılacak uygulamalar hakkında hastaları bilgilendirip sorularını yanıtlayarak, mevcut endişenin minimum seviyeye inmesine yardımcı olur.

Anjiyodan sonra hasta kendini yorgun hissedebilir ve araç kullanma yeteneği geçici olarak etkilenebilir. Dolayısıyla refakatçi ihtiyacı söz konusu olabilir. Ayrıca hasta yanında bir yakınının bulunması, moral düzeyinin yükselmesine de yardım eder. 

Anjiyo Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Anjiyo sonrası  kontrol randevularına düzenli gitmek, iyileşme sürecinin izlenmesini kolaylaştırır. Ayrıca doktor kontrolleri, olası komplikasyonları erken aşamada tespit etmeye de yardımcı olur. Böylece olumsuz olguların yaşanma riski minimum seviyeye indirilir ve hasta güvenliği desteklenir.

Yaşam tarzında bazı değişiklikler yapmak, anjiyonun olumlu etkisini artırabilir. Örneğin sigara içmek, damar sağlığını bozabildiği için iyileşme sürecini de doğal olarak yavaşlatır. Bu nedenle doktorların önerileri çerçevesinde sigarayı bırakmak atılabilecek önemli adımlar arasında gösterilebilir. Ayrıca alkol tüketiminin sonlandırılması da önerilir. Çünkü alkol, kanama riskini artırarak bazı komplikasyonların gelişmesine ortam hazırlayabilir.

Anjiyonun Riskleri Var Mıdır?

Güvenli bir prosedür olmasına rağmen zaman zaman karşılaşılabilen bazı anjiyo riskleri:

• Kanama: İşlem yapılan bölgede kanama riski bulunur. Bu risk, genellikle küçük bir kesik nedeniyle oluşan yerel kanamalarla sınırlıdır ancak, nadir durumlarda daha büyük kanamalar yaşanabilir.

• Enfeksiyon: Her cerrahi müdahale gibi, anjiyo işlemi sonrasında da enfeksiyon yaşanabilir. Sterilizasyon kurallarına uyulduğunda mevcut risk minimum seviyeye indirilir.

• Alerjik Reaksiyonlar: Enjekte edilen kontrast maddeye karşı birtakım alerjik reaksiyonlar oluşabilir. Anjiyo öncesinde hasta hikayesinin detaylı biçimde incelenmesi, alerjik durumları büyük ölçüde engeller.

• Damar Hasarı: Damar içerisine yerleştirilen kateter, bazen damar duvarına zarar verebilir. Hasar genelde minimal düzeyde seyreder ancak bazı durumlarda damar içindeki küçük hasarlar daha büyük problemlere yol açabilir.

• Kalp Krizi veya İnme: Son derece nadir görülmekle birlikte, hastaların sağlık sorunları veya anjiyo sırasında yaşanan komplikasyonlar sebebiyle kalp krizi ve inme durumlarıyla karşılaşılabilir.

Anjiyo Zararları Nelerdir?

Anjiyo sırasında kullanılan röntgen teknolojisi, radyasyon maruziyeti taşır. Ancak modern anjiyo cihazları radyasyon riskini minimize edecek şekilde tasarlandığı için, hastalar yalnızca gerekli doza maruz kalır. Radyasyonun uzun vadeli etkileri düşük düzeyde seyretmesine rağmen yine de doktorlarla radyasyon riski hakkında konuşmak fayda sağlayabilir. Anjiyo sırasında verilen kontrast (boya maddesi) madde böbreklere zarar verebilir. Bu açıdan doktorunuz sizi takip eder ve gerekli önlemleri alır.

Anjiyo Sonrası Evde Bakım Nasıl Olmalıdır?

Anjiyo sonrası en önemli bakım adımlarından biri, işlem yapılan bölgenin temizliğidir. Kateterin yerleştirildiği alan üzerinde bulunan bandaj ya da sargının, hem temiz hem de kuru kalması sağlanmalıdır. Eğer bölge üzerinde herhangi bir şişlik, kızarıklık ve akıntı fark edilirse, derhal doktorla iletişime geçilmelidir. Genellikle bandaj ertesi gün çıkarılabilir.

Hafif ağrı veya rahatsızlık hissi, anjiyodan sonra normal kabul edilir. Ancak bu tür rahatsızlıkları yönetme noktasında doktorlar tarafından önerilen ağrı kesiciler kullanılabilir. Ayrıca meydana gelen ağrı, soğuk kompres uygulamasıyla da rahatlatılabilir.

İyileşme sürecini desteklemek için dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir. Örneğin yeterli sıvı alımı, vücudun iyileşmesine yardımcı olur ve dehidrasyonu engeller. Alkol ya da kafein tüketimin anjiyo işleminin ardından sonlandırılması önerilir, çünkü bu maddeler vücudu dehidrasyona uğratarak iyileşme sürecinin yavaşlamasına zemin hazırlayabilir.

Anjiyo sonrası süreç, duygusal olarak da zorluklar yaşatabilir. Hastalar, rahatlama teknikleri uygulayıp sevdiklerinden destek alarak iyileşme aşamasını daha iyi yönetebilir. Stres ya da endişeyi azalma kapsamında vücudu zorlamadan gevşeme egzersizleri, derin nefes alma teknikleri ve hafif yürüyüşler önerilebilir.