Kompartman sendromu nedir?

Kompartman sendromu, önkol, el ve bacak, ayak gibi iki veya daha fazla kemiğin olduğu, genişleyebilme kapasitesi düşük uzuvlarda ortaya çıkar. Kompartman Sendromu uyluk ve kolda daha az olsa da görülebilmektedir. Yaralanma seviyesi aşağısındaki bölgelerde kendini gösterir.

Kompartman Sendromu nedenleri nelerdir?

Kompartman Sendromu nedenleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Bir kemiğin kırılması ya da yumuşak doku içine kanama, kas dokusunda ciddi ezilme yaralanmaları kompartman sendromuna neden olur
• Ciddi fiziksel efor da kompartman sendromuna neden olabilmektedir.

Yaralanma şiddetinin daha az ve klinik olarak şikayetlerin olduğu durumlar Subakut ve Kronik Kompartman sendromu olarak 2 farklı alt grup da mevcuttur.

Dokuların yapısına göre oksijensizliğe en az dayanan dokular kaslardır. Kaslarda meydana gelen yaralanmalarda ilk 4-8 saat arası bazı kasları kurtarmak mümkün olabilmektedir. Ancak meydana gelen yaralanmaların şiddetine göre ilk 8 saatten sonra kaslar tamamıyla nekroza girerek ölmektedir. Kaslarda yaşanan bu sorun sinirlerde de oluşabilmekte ve ilk 8 saatten sonra sinirlerde geri dönüşümü olmayan hasara yol açabilmektedir.

Kompartman Sendromu belirtileri nelerdir?

Kompartman sendromunda klinik şikayetler ve muayene bulguları tedavide yol gösterici olabilmektedir.  

Kompartman sendromunun belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Tutulan uzuvda ağrı. En önemli bulgu yaralanma sonrası beklenen ağrının şiddetinin çok daha fazla olmasıdır. Özellikle kırık bir ekstremitenin düzeltilmesi ve alçı yapılmasına rağmen çok şiddetli ağrı şikayetinin olmasıdır.
• Solukluk
• Uzuvda hareketsizlik,
• Nabızların alınamaması
• Ciltte sinirlere olan baskı nedeniyle his kaybı gelişir. 
• Pasif ekstremite hareketinde şiddetli ağrı duyulması.
• Parmaklarda veya yaralanmanın daha alt seviyelerinde his kaybı, nabız yokluğu bizi acil olarak hastaneye yönlendiren belirtilerdir.

Bazen bu belirtilerin bazıları olsa da hastada kompartman sendromu olmayabilir. 

Kompartman Sendromu türleri nelerdir?

Akut kompartman sendromu:

Akut kompartman sendromu genellikle bir kırık veya ciddi yaralanmadan sonra gelişir. Tıbbi olarak acil durumdur ve tedavi gerektirmektedir. Hızlı bir şekilde tedavi edilmezse kalıcı kas hasarına yol açabilir.

Subakut Kompartman sendromu yaralanma sonucu olayların daha yaş seyrederek devam ettiği klinik durumlardır.

Kronik kompartman Sendromu:

Genellikle koşma, bisiklete binme gibi tekrarlayan egzersizler sırasında kademeli olarak gerçekleşir. Efor gerektiren aktivitenin sonlandırılmasından birkaç dakika sonra genellikle geçmektedir. Tıbbi olarak acil bir durum değildir ve kaslarda kalıcı bir hasar bırakmamaktadır.

Kompartman Sendromu tedavisi nasıl yapılır?

• Kompartman sendromu şüphesi olduğunu düşünülen hastalarda kişi hastaneye ulaştırılana kadar sıkan alçı veya pansumanı gevşetilmelidir.
• Önkol ve bacak, kalp seviyesi üzerine kadar kaldırılmalıdır.
• Hastaya ne kadar erken tanı konur ve tedaviye başlanırsa o kadar iyi sonuç alınır. 
• Hastanede gerekirse cerrahi işlemler yapılmaktadır.

Kompartman Sendromu önlenebilir mi?

Bir kaza veya yaralanmanın neden olduğu akut kompartman sendromu önlenememekle beraber hiperbarik oksijen tedavisi ile yaralanmanın ilerlemesi engellenebilir. Bu da şikayetleri hafifletip oluşmasını engeller. Kompartman sendromu komplikasyonlarını önlemek için erken teşhis ve tedavi önemlidir.

• Kaslarda sertlik ve deformite yaşanabilir.
• 24 saat içinde kaslarda ve sinirlerde kalıcı hasar oluşabilir.
• Kalıcı sakatlık görülebilir.
• Ampütasyon(uzuv kaybı)

Subakut ve kronik kompartman sendromlarında hiperbarik oksijen tedavisi yüz güldürücüdür. Ancak kronik kompartman sendromu genellikle acil müdahale gerektiren bir durum değildir.