Günümüzde Alzheimer hastalığı, beynin yıllar içinde birçok etkene bağlı gelişen bir hastalığı olarak kabul edilmektedir. Alzheimer hastalarının yüzde 60-90’ında beyin damarları da hasta olmaktadır. Yaş ve eğitim süresi hastalığın en önemli risk faktörü olarak karşımıza çıkmasına karşın, toplumda rastlanan hastalık yükünün yüzde 50’sinin beyin “kılcal” yani küçük damarlarını hasarlayan risk faktörlerinin etkisiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Demansın gizli nedeni: “Sessiz felç”

Felcin kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kolesterol, sigara içme ve hareketsiz yaşamla ilintili olduğu gayet iyi bilinmektedir. İyi bilinmeyen ama çok yaygın olan durumlardan biri ise “sessiz felçlerdir. Sessiz felç, yaşantımız süresince damarı zedeleyen yüksek tansiyon, şeker hastalığı gibi risk faktörleri nedeniyle gelişen sessiz beyin hasarı olarak tanımlanabilir. İyi bilinmeyen gerçeklerden bir diğeri de yaşlılıkta ortaya çıkan Alzheimer hastalığının en önemli tetikleyicilerinden birinin sessiz geçirilen felçler olduğu gerçeğidir.

Hastalar unutuyorum diyor

Hastalarda küçük sessiz felçlere bağlı yıllar içinde gelişen ve biriken beyin hasarı bunama riskini de arttırıyor, burada yapılması gereken şey kişilerin risk faktörlerinin belirlenerek ve bunların şiddetinin ölçülerek beyni de koruyacak uygun tedaviyi yaşam boyu sürdürmektir.

Aşırı kilo Alzheimer riskini arttırıyor

Türkiye’de ilk kez Sağlık Destek Sitesi Şişli Hastanesi’nde hayata geçirilen “Beyin Sağlığı Koruma Programı” da toplumu bu konuda bilinçlendirmek ve kişide beyin sağlığını etkileyen hastalıklar varsa tedavi etmek amacını gütmektedir. Merkeze başvuran hastalardan Dünya Sağlık Örgütü’nün öngördüğü yaşam tarzlarına yönelik çok detaylı öykü alınmaktadır. Sigaradan diyete, egzersiz alışkanlıklarından yaşam alışkanlıklarına dek birçok bilgi elde edilmektedir. Bu bilgiler alındıktan sonra kişilerin değişik vücut ölçümleri kaydedilmektedir. Alzheimer hastalığına yakalanma riski ile vücut kitle indeksi (VKİ) arasında kesin bir ilişki vardır. Dolayısıyla kişinin bedensel ölçüleri bizim için önem taşımaktadır.

Beynin rezerv kapasitesini korumak için 7 öneri

1. Egzersiz yapın: Gün içinde mümkün olduğunca aktif olmak, arabayı az kullanmak, evde her gün kullanılan elektrikli aletlerle yapılan işleri zaman zaman kas gücüyle gerçekleştirmek de yeterli olabilmektedir. Bu tür değişiklikler kullanılmayan kasları aktif hale getirmenin yanı sıra işi organize eden beynin de çalışmasını sağlamaktadır.
2. Öğrenmeye devam edin ve sosyal yönden aktif olun: Uzmanlar, kişinin entelektüel seviyesi yükseldikçe, demans yaşının ileri gittiğini belirtmektedir.
3. Stresten uzak durun: Kişinin kendine stres yaratan durumları tespit ederek, bunları hayatından çıkarması çok önemlidir.
4. Kaliteli uyku uyuyun: Geceleri iyi uyunmaması halinde beynin küçülmesi çok hızlanmaktadır. Öte yandan beyinde her gün milyonlarca toksik madde üretilirken uykuda bunlar temizlenmektedir.
5. Akdeniz tipi beslenin: Kalp dostu her şey, beyne de dosttur. Damar yapısını koruyup, damar sertliğini önlemeye yardımcı olan Akdeniz tipi beslenme de bu noktada öne çıkmaktadır.
6. İşitme kapasitenizi kontrol edin: Yaşlanmaya bağlı olarak işitme kapasitesinde azalma olmaktadır. Bu nedenle ileri yaş grubunda periyodik işitme testi yapılması önem taşımaktadır.
7. Östrojen seviyenizi yüksek tutun: Tiroit hormonları ve östrojen seviyelerinin düşmesi, özellikle kadınlarda menopozla birlikte arttırmaktadır. Bu da beyin yaşlanması ve Alzheimer’a yatkınlık riskini yükseltir. Özellikle menopoz sonrası hormon replasman tedavilerinin ihmal edilmemesi gerekmektedir.