Antibiyotik Nedir?

Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonlarla savaşarak, bakteriyel enfeksiyonları ve bunlara bağlı gelişen hastalıkları tedavi eden antimikrobiyal ilaç grubudur. Antibiyotikler bakterileri öldürür veya çoğalmalarını durdururlar. Özellikle bakterilerin çoğalmak için ihtiyaç duydukları proteinleri üretmelerini engellemeleri antibiyotiğin ne işe yaradığının cevabıdır. 

Antibiyotikler boğaz ağrısı ve idrar yolu enfeksiyonları başta olmak üzere enfeksiyona bağlı birçok hastalıkta devreye girer. Ancak antibiyotikler yalnızca bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların önlenmesinde etkilidir. Virüslerin neden olduğu enfeksiyonlar için doğru bir tedavi değildir.

Antibiyotik Formları Nelerdir?

Bakterilerle savaşma konusunda etkili bir ilaç grubu olan antibiyotikler hap, enjeksiyon veya topikal şekilde kullanılır. Bunlar şu şekilde açıklanabilir:

Antibiyotik hapları

Tablet veya kapsül şeklinde olan antibiyotik hapları, mevcut hastalığın şiddetine göre tedavi amaçlı kullanılır.

Antibiyotik enjeksiyonları

Ciddi ve tehlike arz eden enfeksiyonlarda damar yoluyla antibiyotik enjeksiyonları tercih edilebilir.

Antibiyotikli krem

Özellikle ciltte meydana gelen enfeksiyonlar için antibiyotikli krem, losyon, sprey veya damla kullanılır.

Antibiyotik İsimleri Nelerdir?

Doktorun reçete edebileceği ve sıklıkla kullanılan belli başlı antibiyotik isimleri vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Amoksisilin
• Amoksisilin/klavulanat
• Azitromisin
• Eritromisin
• Sefdinir
• Seftazidim/avibaktam
• Sefaleksin
• Siprofloksasin
• Klindamisin
• Doksisiklin
• Levofloksasin
• Nitrofurantoin
• Penisilin
• Tetrasiklin
• Trimetoprim-sülfametoksazol

Bunların dışında doktor tarafından ilgili hastalığa göre reçete edilebilecek ve kullanılması önerilen antibiyotikler de söz konusu olabilir. Bunlar enfeksiyon varlığına bakılarak değerlendirilir.

Antibiyotik Ne İşe Yarar?

Antibiyotik, bakterilerin çoğalmasını durdurmak veya öldürmek içn bakterilerin hücre duvarları veya DNA'ları gibi hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları parçalara saldıran ve bakteriyel enfeksiyonları tedavi eden en önemli antibakteriyel madde türüdür. Antibiyotikler bakterilerin çoğalmak için ihtiyaç duydukları belirli proteinleri üretmelerini önler ve büyümelerinin önüne geçerek bakteriyel enfeksiyonları tedavi eder.

Antibiyotiklerin kullanıldığı alanların başında idrar yolu enfeksiyonları, bakteriyel pnömoni, lyme hastalığı ve bakteriyel enfeksiyona bağlı sepsis gelir. Bunlar bakteri kaynaklı enfeksiyonlardır ve tedavi sürecinde antibiyotik tercih edilir.

Antibiyotiğin reçete edildiği bakteriyel enfeksiyonlar şu şekildedir:

• Enfeksiyon kaynaklı boğaz ağrısı
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
• Bakteriyel pnömoni
• Boğmaca öksürüğü
• Menenjit
• Lyme hastalığı
• Bakteriye bağlı sepsis
• Cilt enfeksiyonları
• Diş enfeksiyonları
• Konjonktivit
• Endokardit

Yukarıda yer alan bakteriyel enfeksiyon kaynaklı hastalıkların tedavisinde doktor tarafından antibiyotik reçete edilir. Antibiyotikler mevcut bakterileri yok etme ve yeni bakteri ortaya çıkışını engelleme konusunda güçlü bir silah olarak devreye girer.

Antibiyotik Faydaları Nelerdir?

Antibiyotik kullanımı vücuttaki bakterileri temizler, hastalığın belirtileri azaltır, iyileşme sürecini hızlandırır, enfeksiyonun başkalarına yayılmasını engeller ve daha sonrasında ortaya çıkabilecek ciddi hastalıklara karşı koruyucu görevi üstlenir.

Antibiyotik Hangi Durumlarda Kullanılmaz?

Antibiyotikler bakteriyel kaynaklı enfeksiyonların tedavisinde kullanıldığı için virüs kaynaklı hastalık veya enfeksiyonlar için yarar sağlamaz. Grip, nezle, soğuk algınlığı, bronşit, virüs kaynaklı sinüs enfeksiyonu, bazı kulak enfeksiyonları, mide gribi ve koronavirüs bunlara örnek olarak verilebilir.

Antibiyotiğin kullanılmadığı virüs kaynaklı enfeksiyonlar şöyledir:

• Grip
• Soğuk algınlığı
• Bronşit
• Virüs kaynaklı sinüs enfeksiyonu
• Bazı kulak enfeksiyonları
• Mide gribi
• Koronavirüs

Antibiyotik Yan Etkileri Nelerdir?

Antibiyotiklerin neden olabileceği yan etkiler mide ağrısı, ishal, hazımsızlık, iştah kaybı, mide bulantısı ve kusma, döküntü, kaşıntı, nefes alma sorunları, baş dönmesi ve alerjik reaksiyonlardır.

Antibiyotiğin yaygın görülebilen yan etkileri şunlardır:

• Alerjik reaksiyonlar
• Mide bulantısı
• Kusma
• İshal
• Hazımsızlık ve mide şişkinliği
• İştahsızlık
• Karın ağrısı

Yaygın olmasa da antibiyotik kullanımı sonrası ortaya çıkabilen şiddetli belirtiler ise şöyledir:

• Kurdeşen
• Hırıltılı öksürük
• Nefes almada zorluk
• Baş dönmesi
• Ani tansiyon düşüklüğü
• Kalp atışında hızlanma

Antibiyotik Hakkında Sık Sorulan Sorular

Antibiyotik ne demek?

Antibiyotik, sadece bakterilerin neden olduğu belirli enfeksiyonları tedavi eden, bakterileri öldüren veya büyümelerini yavaşlatan bir dizi güçlü antimikrobiyal ilaç grubudur. Antibiyotik ilaçlar bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlarla savaşmak için kullanılan ilaçlardır.

Antibiyotik ishal yapar mı?

Antibiyotiğin yan etkilerinden biri de ishaldir. Bu süreçte ishale rastlanırsa doktorla iletişime geçilmeli ve gerekirse antibiyotik kullanımı bırakılmalıdır.

Antibiyotik tam 12 saatte bir alınmazsa ne olur?

Antibiyotik, enfeksiyona bağlı olarak hem 12 saatte bir hem de 24 saatte bir olacak şekilde kullanılır. Bunun kararını doktor verir ve iki şekilde de tüketimi söz konusudur. 12 saatte bir alınmayan antibiyotiğin sonuçları konusunda net cevap verilemez.

Antibiyotik aç karnına içilir mi?

Bazı antibiyotikler aç karnına içilirken bazı antibiyotikler için ise doğru kullanım tok karnınadır. Ancak antibiyotikler genellikle tok karnına içilen ilaçlardır ve aç karna içildiği takdirde mide rahatsızlıklarına yol açabilir.

Kimler antibiyotik kullanamaz?

Antibiyotik kullanımı özel bir risk grubu yoktur ancak daha önce kullanılan herhangi bir antibiyotiğe karşı alerjik reaksiyon göstermiş kişiler için antibiyotik bir risk teşkil edebilir ancak bu durum söz konusu olsa ilgili kişiler için de uygun antibiyotikler reçete edilebilir.

Antibiyotik kaç günde etki eder?

Antibiyotikler, kullanımı sonrasındaki birkaç saat içerisinde etkisini gösterir. Enfeksiyonun ortaya çıkardığı belirtiler ise genellikle birkaç gün içinde kaybolur ve iyileşme süreci başlar.

Bilinçsiz antibiyotik kullanımının tehlikeleri nelerdir?

Bilinçsiz bir şekilde kullanılan antibiyotikler karaciğer ve böbreklerde hasar oluşmasına, antibiyotiklere karşı direnç gelişimine, mantar enfeksiyonlarının oluşumuna ve bağırsaktaki probiyotiklerin kaybedilmesine yol açabilir.

Doğru antibiyotik kullanımı nasıl olur?

Doğru antibiyotik kullanımının kriterleri arasında antibiyotiğe doktor kontrolünde başlanılması, sadece bakteriyel hastalıklarda kullanılması, direnç gelişmemesi amacıyla saatlerine dikkat edilerek alınması ve zamanından önce bırakılmaması yer alır.

Antibiyotik boğaz ağrısına iyi gelir mi?

Boğaz ağrısı eğer bakteri kaynaklı bir enfeksiyon sonucu meydana geldiyse antibiyotikler işe yarar. Bu süreçte antibiyotik kullanımının kesinleşmesi için boğaz ağrısının kaynağı bulunmalı ve doktor kontrolünde gerekiyorsa antibiyotik kullanımına başlanmalıdır.

Hamilelikte antibiyotik kullanılır mı?

Hamilelikte kullanılması güvenli bazı antibiyotikler vardır. Bunun kararı doktor tarafından verilir ve anne adayı için uygun bulunan antibiyotikler kullanılabilir.

Sağlık Destek Sitesi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.