Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu (ÜSYE) Nedir?

Üst solunum yolu enfeksiyonu, boğaz ağrısı, öksürük, hapşırma ve burun akıntısı şeklinde ortaya çıkan boğazı ve sinüsleri etkileyen enfeksiyon içeren hastalıktır. Genellikle rinovirüs nedeniyle oluşan üst solunum yolu enfeksiyonu, nezle, soğuk algınlığı, larenjit, boğaz ağrısı ve sinüzit gibi durumlara neden olur. Üst solunum yolu enfeksiyonu, her zaman ortaya çıkabilir fakat en sık sonbahar ve kış aylarında görülür. Büyük çoğunluğu virüslerden kaynaklı olarak meydana gelir. Düşünülenin aksine havanın soğuması ve çocuğun üşümesi ile ilgisi yoktur.

• Çocukların okula gitmesi virüsler ile karşılaşmayı arttırır.
• İnsanlar hava soğuk olduğu için iç ortamlarda birbirlerine yakın temasta kalırlar.
• Düşük nem, burun mukozasını kurutur bu durumda kişi soğuk algınlığına yol açan virüslere karşı daha hassastır.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri, burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, boğazda yanma, öksürük, baş ağrısı, vücut ağrısı ve ateş şeklinde belirtilerle ortaya çıkar. Bunların yanında gözlerde sulanma ve yanma da üst solunum yolu enfeksiyonu belirtisi olabilir. Çocuklar vücuda virüs aldıklarında 1-3 gün sonra belirtileri göstermeye başlar. Bu durum bağışık sistemine göre farklılık gösterebilir.

Üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Öksürük
• Mukus (balgam)
• Boğazda yanma ve ağrı
• Hapşırma
• Burun akıntısı ya da tıkanıklığı
• Baş ağrısı
• Kas ağrıları
• Nefes darlığı, göğüste sıkışma ya da hırıltı
• Ateş
• Halsizlik ve yorgunluk hissi

Bebeklerde, huzursuzluk, hafif ateş, burun tıkanıklığı, uyku sorunları, bazen kusma, ishal gibi belirtiler görülebilir. Daha büyük çocuklarda burun akıntısı, burun tıkanıklığı, boğazda kaşıntı, boğaz ağrısı, halsizlik, hapşırık, geniz akıntısının yol açtığı hafif öksürük vardır.

Yetişkinlerde Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Baş ağrısı, ateş yüksekliği, kaslarda ağrı ve üşeme gibi belirtiler yetişkinlerde üst solunum enfeksiyonu olduğunun göstergesidir. Buna bağlı olarak ateş yüksekliği 3 gün görülebilir. Kusma, ishal, bulantı da görülebilecek diğer üst solunum yolu belirtileri arasında yer alır.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Neden Olur?

Virüs ya da bir bakterinin solunum sistemine girmesi durumunda üst solunum yolu enfeksiyonu gelişebilir. Enfekte yüzeye dokunulduğunda ya da hasta olan bir kişiyle el sıkışıldığı durumda da bu hastalık meydana gelir. Ellerin ağız, burun ve gözlere dokunulmasıyla mikroplar vücuda girer ve enfeksiyon oluşturur.

Yetişkinlerde ve çocuklarda rinovirüsler vücuda girdiğinde üst solunum yolu enfeksiyonuna sebebiyet verir. Bunların yanında koronavirüs, influenza ve adenovirüs ve hmpv gibi virüs çeşitleri de üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olur.

Üst Solunum Yolu Hastalıkları Nelerdir?

Üst solunum yolu hastalıklarının belirtilerine bağlı olarak türleri de bulunur. Boğaz, burun, sinüs gibi bölgelerde gelişim gösteren üst solunum yolu enfeksiyonunun tedavisi de buna yönelik olarak gerçekleşir. Üst solunum yolu enfeksiyonu hastalıkları şöyle sıralanabilir:

Grip

İnfluenza virüsünün neden olduğu grip, kişiye öksürük ya da hapşırık yoluyla bulaşabilir. Virüsün çeşidine bağlı olarak oluşan gribin belirtileri de kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bağışıklık sistemine de saldıran bu durum bazı kişilerde ağır seyrederken bazılarında ise hafif şekilde geçer.

Sinüzit

Üst solunum yolu hastalıkları arasında sayılan sinüzit enfeksiyonun en yaygın görülen sonuçları arasında yer alır. Vücuda virüsün alınmasıyla beraber iltihaplanan sinüslerde ağrı meydana gelir. Burundan yeşil mukus gelmesi, baş ağrısı, ağız kokusu, burun tıkanıklığı sinüzit belirtileri arasında yer alır.

Larenjit

Gırtlak bölgesinin iltihaplanması durumunda larenjit meydana gelebilir. Virüs, üst solunum yollarını enfekte ederek larenjite sebep olur. Ses değişikliği belirtisi olarak ortaya çıkan larenjit ilaçla tedavi edilebilir.

Farenjit

Boğazda ağrı ve yanma olarak da bilinen farenjit, virüs nedeniyle oluşur. Bazı durumlarda streptococcus adı verilen bakteriler, strep boğaz adı verilen bir tür boğaz ağrısına neden olabilir. Boğaz ağrısı, yutma zorluğu, kulak ağrısı, şiş kırmızı bademcikler belirtilerini içerir.

Bronşit

Bronşların iltihaplanması nedeniyle oluşan bronşit, üst solunum yolu enfeksiyonları arasında yer alır. Üst solunum yolunun ilerlemesiyle beraber vücut hastalığı bronşite çevirebilir.

Çocuklarda Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

Çocukluk döneminde görülen hastalıkların bir kısmını üst solunum yolu enfeksiyonları oluşturur. Çocuklarda kusma, ishal, mide bulantısı ve burun akıntısı gibi belirtilerle ortaya çıkan üst solunum yolun enfeksiyonu hastalıkları şöyle sıralanabilir:

Nazofarenjit

Ateş, öksürük, burun akıntısı ve baş ağrısı şeklinde ortaya çıkan nazofarenjit, çocuklarda görülen üst solunum yolu enfeksiyonları arasında yer alır. Özellike 6 yaş altındaki çocuklarda sıklıkla görülebilir.

Akut Rinosinüzit

Akut rinosinüzit hastalığı çocukluk döneminde görülen üst solunum yolu enfeksiyonları arasında yer alır. Virüs nedeniyle ortaya çıkan akut rinosinüzit, burunda tıkanıklık, öksürük, bağ ağrısı gibi belirtilerle görülür. Dinlenme ve sıvı alımıyla kendiliğinden geçebilir.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonuna Ne İyi Gelir?

Üst solunum yolu enfeksiyonu hastalığı ortaya çıkan belirtilere göre tedavi edilir. Uzman doktor kişideki semptomlara bakarak çeşitli ağrı kesici, ateş düşürücü ya şurup yazabilir. Evde üst solunum yolları enfeksiyonuna karşı dinlenme, rahatlatıcı bitki çayları tüketmek, boğaza gargara yapma gibi durumlardan yararlanılabilir. Bunların yanında üst solunum yolu enfeksiyonuna şu durumlar iyi gelebilir:

• Tuzlu su ile gargara
• Buhar inhalasyonu
• Çeşitli bitki çayları
• Boğaz pastilleri
• Tuzlu burun spreyi
• Bol sıvı tüketimi

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Önlemenin Yolları Nelerdir?

Enfekte yüzeylerden uzak durmak, maske kullanmak, elleri sık sık yıkamak üst solunum yolu enfeksiyonunu önlemenin yolları arasında yer alır. Üst solunum yolu enfeksiyonunu önlemek için şu yöntemlerden de yararlanabilirsiniz:

• Yemek yapmadan önce besinlere teması önlemek için ellerinizi yıkayın
• Öksürme esnasında kolunuza ya da mendile hapşırın
• Hasta kişilerle temastan kaçının
• Vücuda bol miktarda sıvı alın
• Uykunuzu almaya çalışın
• Sigara içmeyi bırakın
• Rutin sağlık kontrollerinizi ihmal etmeyin

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Nasıl Geçer? Tedavisi Nasıl Olur?

Viral üst solunum yolu enfeksiyonlarının kesin bir tedavisi yoktur. Kullanılan bazı ilaçlarla semptomları azaltabilir; fakat çocukların daha kısa surede iyileşmesini sağlamaz. Uzman doktor belirtilere ve oluşan hastalığa yönelik olarak kişiye ağrı kesici, ateş düşürücü, burun spreyi ya da boğaz spreyi verebilir. Tedavide asıl önemli olan tedaviyi destekleyici yöntemlerdir. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Çocukların sıvı alımının arttırılmalıdır
• Sigaraya maruziyet önlenmelidir
• Serum fizyolojik ile burnun temizlenmesi ve aspire edilmesi önemlidir
• Hafif ateş, huzursuzluk var ise analjezik verilebilir.
• Burun akıntısı ve tıkanıklığını azaltmaya yönelik tedavilerin etkinliği çok sınırlıdır sadece hekime danışılarak verilmelidir.
• Aspirin kesinlikle kullanılmamalıdır
• Antibiyotik bakterileri öldürür ama üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açan virüsleri öldürmez. Viral enfeksiyonlarda gereksiz antibiyotik kullanılması bakterilerde direnç gelişimine yol açar, gerçekten bu ilaçlara ihtiyacımız olduğunda işe yaramazlar. AB sadece doktor önerisi ile kullanılmalıdır.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Hakkında Sık Sorulan Sorular

Akut üst solunum enfeksiyonu nedir?

Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, boğaz başta olmak üzere burun ve sinüsleri etkileyen, üst solunum yollarının kapsayan hastalıklardır. Bakteriler ve virüsler nedeniyle ortaya çıkarak kişide grip, sinüzit ve bademcik iltihabı gibi durumlara neden olur.

Soğuk algınlığının gripten farkı nedir?

Soğuk algınlığının gripten ayırımı önemlidir.

• Soğuk algınlığında ateş yoktur ya da hafiftir, gripte yüksek ateş vardır.
• Üst solunum yolu enfeksiyonlarında baş ağrısı bazen vardır, gripte ise hemen her zaman vardır.
• Üst solunum yolu enfeksiyonlarında hapşırık sıklıkla vardır, Gripte ise daha az sıklıkla rastlanır
• Üst solunum yolu enfeksiyonlarında hafif öksürük, gripte ise daha şiddetli öksürük vardır
• Üst solunum yolu enfeksiyonlarında hafif halsizlik vardır, çocukların enerji düzeyi çok etkilenmemiştir. Gripte ise halsizlik daha belirgindir ve haftalar sürebilir.
• Üst solunum yolu enfeksiyonlarında boğaz ağrısı genellikle vardır, gripte boğaz ağrısı daha nadiren rastlanır.
• Üst solunum yolu enfeksiyonları tedavisinde ya da üst solunum yolu enfeksiyonlarından korunmada C Vitamin kullanımı faydalı mıdır?
• Vitamin C kullanımı Üst solunum yolu enfeksiyonları sıklığını önlemez, semptomları azaltmaz. Uzun süre yüksek doz kullanımının ishal gibi bazı yan etkileri olabilir.

Çocuklarımızı sık üst solunum yolu enfeksiyonlarından koruyabilir miyiz?

• Hasta kişilerden uzak tutulması Ne yazık ki bu her zaman mümkün değil
• Çocukların elleri ile ağızlarına, gözlerine dokunmaları da enfeksiyon alımını arttırabilir. Sık el yıkama çok önemli çocuklara bu alışkanlığın öğretilmesi gerekli
• Özellikle birçok çocuğun bir arada bulunduğu ortamlarda oyun alanlarının ve oyuncakların uygun şekilde temizlenmesi önemli

Üst solunum yolu enfeksiyonları komplikasyonları nelerdir?

Kulak enfeksiyonları (orta kulak iltihabı), sinüs enfeksiyonları, pnömoni (zatürre) oluşabilir.

Üst solunum yolu enfeksiyonu nasıl bulaşır?

Üst solunum yolu enfeksiyonları olan bir kişi hapşırık ya da öksürük ile hastalığa yol açan virüsü yayar. Virüs havadan damlacık yolu ile bir kişiden diğerine yayılabileceği gibi direkt temas yolu ile yada oyuncak gibi ortak kullanılan objeler ile bulaşabilir.

Üst solunum yolu enfeksiyonları hangi mevsimlerde daha sık olur neden?

Üst solunum yolu enfeksiyonları genellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde ortaya çıkar. Düşünülenin aksine havanın soğuması ve çocuğun üşümesi ile ilgisi yoktur.

Sağlık Destek Sitesi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.