Sağlık Destek Sitesi Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Yalın Dirik, ‘Yanlış ayakkabı seçiminin getirdiği rahatsızlıklar ve dikkat edilmesi gerekenler’ hakkında bilgi verdi.

Ayak problemlerinin önemli bölümü, yanlış ayakkabı seçiminden ortaya çıkar. Bilinçli ayakkabı seçimi ise yaşam süreci içinde oluşabilecek bazı sağlık problemlerini engelleyebilir. Ayak sağlığı için, öncelikle ayağın şekline uygun ayakkabılar seçmeye özen göstermek gerekir. Rastgele, "Sonradan genişler" düşüncesiyle alınan ayakkabılar ayak sağlığını olumsuz etkiler. Bu tür  ayakkabılar parmaklarda şekil bozukluğu, basma bozukluğu, tırnak batması, ayak mantarı, nasır,  yorulma, bilek burkulması, ayak, bacak ve bel ağrısına neden olabilir.

Model ve Renkten Önce Rahatlığına Bakın

Ayakkabı seçerken model ve renkten önce ayakkabının rahatlığına, doğal malzemelerden imal edilmiş olmasına özen gösterilmelidir. Dar kalıplı, üstü basık, sivri burunlu, yüksek topuklu ayakkabılar birçok sağlık problemlerine davetiye çıkartmaktadır ayrıca  ayakkabı seçerken kişinin çalışma koşullarını da göz önünde bulundurması gerekmektedir.

Yüksek Topuklu ve Sivri Burunlu Ayakkabılardaki Tehlike

Özellikle yüksek topuk ve sivri burunlu ayakkabı tercih eden bayanların ayak başparmağı dışa doğru yönelir, ayağın iç yan kenarında da kemik çıkıntısı oluşur. Halluk Valgus denilen bu sorun ayakkabı tercihleri nedeniyle kadınlarda erkeklere oranla 5 kat fazla görülmektedir.

Hastalar hekime ağrılı iç ayak çıkıntısı, ikinci parmağın ayakkabının tavanına sürtmesi, ayak tabanında ağrılı nasır bulunması, ayakkabı sorunları, bazen de tamamen kozmetik nedenlerle gelirler. İlerleyen durumlarda başparmak ekleminde kireçlenme görülür. Yürüme çok olumsuz etkilenir. Bir çok tedavi seçeneğinin söz konusu olduğu bu sorunun çözümünde hasta-hekim iletişimi çok önemlidir. Hastalığın derecesine göre parmak arası makara, gece atelleri, metatarsal petler, uygun ayakkabılar ve çeşitli ameliyatlar (yumuşak doku-kemik) söz konusudur.

Ayakların hava almaması ameliyata dahi neden olabilir

Uygun olmayan ayakkabılar, ayağın yeterli şekilde havalandırılmasını engelleyen sentetik çorap ve ayakkabılarla, yanlış tırnak kesimi özellikle baş parmakta etin tırnağa batmasına neden olmaktadır. Böyle bir durumda kişi şiddetli bir ağrı duyar. Bu arada eklenen enfeksiyonlarla ağrı duyarlılık, akıntı, batan tırnak çevresinde şişlik gelişir. İlerleyen vakalarda kemik iltihabı gelişmesine yol açabilir.

Tırnak batmasını önlemek için, uygun ayakkabı giymek, tırnakların uzun eksenlerine dik bir açı ile ve belirgin köşeler bırakacak şekilde kesmek ve ayak temizliğine özen göstermek gerekmektedir. Özellikle ilerlemiş vakalarda ameliyat kaçınılmazdır. Tırnak çekimi bir yöntemse de, nüks oranı yüksek olduğundan kalıcı çözüm sağlayamamaktadır. Diğer bir  yöntem, batan tırnağın kısmi çıkarılmasıyla birlikte, ilgili tırnak yatağının çıkarılması ameliyatıdır. Bu ameliyat, soruna kalıcı çözüm sağlamakla birlikte, parmak ve tırnak estetiği de zarar görmemektedir.

Yanlış Ayakkabı Seçiminin Getirdikleri

Çekiç parmak: Parmaklar, ayakkabının ucuna doğru itildiğinde, biçimsiz olarak kıvrılır ve parmağın orta eklemi bükülerek oluşan şekil bozukluğu, ayakkabının üst kısmına baskı sonucu ağrıya neden olur.

Nasır oluşumu: Ayakkabı ile ayağınız arasındaki sürtünme sonucu derinin sertleşip kalınlaşmasıyla nasır oluşur. Daha çok parmak altında veya parmak aralarında görülür.

Ayak bileği incinmeleri: Yüksek topuklu ayakkabı giyenlerde vücudun ağırlık merkezi öne kayar ve insan parmak ucunda yürüyormuş gibi olur. Ağırlığı destekleme alanı daraldığı için de dengenin çabuk bozulması sonucu düşme, ayak burkulması ve ayak bileğinde incinmeler meydana gelebilir.

Bacak ağrısı: Yüksek topuklu ayakkabı zamanla, baldır kaslarında kısalmalara neden olur. İlaveten vücut ağırlık merkezinin öne kayması nedeniyle bacak kaslarında aşırı zorlanma ve ağrılar görülebilir.
Diz ağrısı: Yüksek topuklu ayakkabı giymek vücudun ağırlık merkezini öne kaydırarak dize ilave yük bindirir. Bu da dizlerde ağrı ve ileri yaşlarda kireçlenmelere neden olur.
Bel ağrısı: Vücudun ağırlık merkezinin öne kayması belde kavis artışına neden olur. Bu da bel kaslarında aşırı gerginlik ve ağrı yapar. Fazla kilolar, bu ağrıyı daha da çoğaltır.

Ayakkabı Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Ayakkabılarınızı akşama doğru alın. Gün boyu ayaklarınıza yük bindiği için akşama doğru ayaklar şişer ve genişler. Böylece akşam alınan ayakkabı rahat ise, gün boyu giydiğinizde rahatsız etmez.
• Ayakkabının uzunluğu ve genişliği ayağınızla orantılı olmalıdır. Yaş ilerledikçe ayak tabanında çökme sonucu ayaklar uzar ya da genişler, bu nedenle ayak numaranızı aralıklı olarak kontrol edin.
• Ayakkabı ayakta üzerine basarak denenmelidir. Çünkü yük bindiğinde ayak genişler ve uzar.
• Ayakkabı alırken her iki ayakkabı da denenmeli, çoğu kişide, iki ayağın boy ve genişliği aynı değildir.
• Ayak bileği burkulmalarını önlemek için daha geniş ve daha kısa topuklu olanları tercih edin. Ayakkabının topuk yüksekliği 2,5 cm’yi aşmamalı.
• Parmaklarınızın normal şeklini korumak için, sivri burunlu ayakkabılardan kaçının.
• Ayakkabı seçerken altının “şok alıcı” özelliği olmasına dikkat edin. Tahta veya benzeri çok kalın ve esnek olmayan ya da çok ince olan ayakkabılar, ayak bağ ve eklemlerine aşırı yük bindirerek ağrıya neden olur.
• Ayakkabının iç kısmı çok kaygan ve sert olmamalı ve ayağın doğal yapısına yani ayak kavislerine destek verecek biçimde olmalı.
• Ayakkabının parmak ucundaki yüksekliği, ayakkabının içinde parmaklarınızı kıvıracak kadar yüksek ya da esnek olmalı.
• Kesinlikle satıcının, ayakkabının açılıp ayağınıza uyacağı sözlerine kanmayın. Düzgün ayakkabıda böyle şey olmaz.
• Ayağınızın hava almasına izin veren materyalleri, örneğin köseleyi tercih edin, naylon ve benzeri ayakkabılardan kaçının.
• Ayağınıza tam uyum gösteren numarayı alın. Ayağınızın anatomik yapısına uymayan ve büyük yada sıkan ayakkabıyı giymek hem sakıncalıdır, hem de ayakkabıyı deforme eder. En uzun parmağınız ile ayakkabının ucu arasında yarım santim boşluk olmalıdır.