Sağlık Destek Sitesi Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Uz. Dr. Rıza Nejat, yüksek topuklu ayakkabıların vücuda verdiği zararlar hakkında bilgi verdi.

Kaç santimin üzerindeki ayakkabılar vücut için tehlike oluşturmaktadır?

5 cm yüksekliğindeki topukta normal yürüyüş bozulur. 7.5 cm’lik topuk yüksekliği ayaktaki yük ve basınç miktarını 7 kat artırır. Normal günlük aktivitelerde yüksek topuklu ayakkabı giyenler, gün içinde 6 km’den fazladan yürüyüş yapmış kadar ayaklarına ilave yük bindirirler. Yüksek topuklu ayakkabı, ayaktaki ağrı ve şekil bozukluklarının yanı sıra diz ve bele de zarar verir. Denge çabuk bozulduğu için ayakta burkulma riski artar ve ayak bileğindeki bağ ve eklemlerde zedelenmelere yol açar. İlave olarak bacak arkasındaki kas ve bağların kısalması, bacak ön ve yan bağlar ile kasların gerilmesi ve zorlanmasına neden olur.

Yüksek topuklu ayakkabılarla ayakta oluşan ağrı ve şekil bozuklukları

Eğer sıklıkla yüksek topuklu ayakkabı giyiyorsanız veya ayakkabı dar ve ayağınıza göre küçük ise yani çoğunlukla moda olan sivri burunlu ayakkabı giyiyorsanız siz kendinizi aşağıdaki ayak problemlerinden birine hazırlıyorsunuz demektir. Unutmayınız ki bu problemler bir gecede oluşmayabilir ancak zamanla gelişecektir.

Kallus ve Nasır oluşumu

Ayakkabı ile ayağınız arasındaki sürtünme sonucu derinin sertleşip kalınlaşmasıyla kallus ya da nasır oluşur. Nasır daha çok parmak altında veya parmak aralarında görülür. Yüksek topuklu ayakkabı giymekle ayağın öne doğru kayması veya dar ayakkabının belirli noktalara basınç uygulanması sonucu gelişir.

Tırnak problemleri

Yüksek topuklu ayakkabı giymekle ayağın öne doğru kayması sonucu, ayak parmakları ayakkabının ucuna doğru itilerek parmaklar ve tırnak yataklarına sürekli basınç uygulanarak tırnaklarda şekil bozukluğu, tırnak batması ve mantar oluşumuna neden olur.

Çekiç parmak

Parmaklarınız ayakkabının ucuna doğru itildiğinde parmaklarınız biçimsiz olarak kıvrılır ve parmağın orta eklemi bükülerek oluşan deformite ayakkabının üst kısmına baskı sonucu ağrıya neden olur.

Yüksek topuklu ayakkabılarla oluşan diğer sağlık problemleri

Yüksek topuklu ayakkabı giymekle sadece ayağınız bozulmaz, ayrıca bacak kaslarında zorlanma, dizlerde kireçlenme ve bel ağrılarına neden olur. Yüksek topuk ayrıca dengenizin çabuk bozulması sonucu düşme, ayak burkulması ve ayak bileğinde incinmelere de neden olur.

Aşil tendon kısalığı

Sürekli yüksek topuklu ayakkabı giymekle bacağın arka tarafındaki kasların yeterince açılıp esnemesini önleyerek, kasları topuğa bağlayan tendonun zamanla kısalmasına neden olursunuz.

Aşil tendonu normalde topuğun yerden kaldırmaya yarar. Ancak sürekli yüksek topuklu ayakkabı giymekle kullanılmaz hale gelir ve kısalır. Düz ayakkabı giyildiğinde ise gerilir ve ağrıya neden olur.

Ayak bileği incinmeleri

Yüksek topuklu ayakkabı giyenlerde vücudun ağırlık merkezi öne kayar ve insan parmak ucunda yürüyormuş gibi olur. Ağırlığı destekleme alanı daraldığı için de dengenin çabuk bozulması sonucu düşme, ayak burkulması ve ayak bileğinde incinmeler meydana gelebilir.

Bacak ağrısı

Yüksek topuklu ayakkabı zamanla baldır kaslarında kısalmalara neden olur. İlaveten vücut ağırlık merkezinin öne kayması nedeniyle bacak kaslarında aşırı zorlanma ve ağrılar görülebilir.

Diz ağrısı

Yüksek topuklu ayakkabı giymek vücudun ağırlık merkezini öne kaydırarak dize ilave yük bindirir. Bu da dizlerde ağrı ve ileri yaşlarda kireçlenmelere neden olur.

Bel ağrısı

Vücudun ağırlık merkezinin öne kayması belde kavis artışına neden olur. Bu da bel kaslarında aşırı gerginlik ve ağrı yapar.

Yüksek topuklu ayakkabı giyenlerde ağrı ve şekil bozukluğunu azaltmak için yapılması gerekenler

• Yüksek topuklu ayakkabıyı mümkün mertebe az giymeye çalışın.
• Eğer işe giderken giymek zorundaysanız ya da giymek istiyorsanız, yanınızda topuksuz bir ayakkabı götürüp oturduğunuz zaman değiştirin.
• Eğer iş yerinde giymek zorundaysanız o zaman iş yerine gidiş-gelişlerde topuksuz ayakkabı kullanmaya çalışın.
• İş yerindeki molalar esnasında bacak kaslarınızı esnetin.
• Akşamları ayaklarınızı ılık suda 5-10 dakika dinlendirin ve yapabiliyorsanız masaj uygulayın. Bu ayağınızdaki dolaşımın düzenlenmesine yardımcı olacaktır.
• Ayak ,bacak, uyluk ve bel kaslarınıza yönelik esnetme ve germe egzersizleri yapın.

Ayakkabı alırken dikkat edilmesi gereken hususlar:

• Ayakkabılarınızı akşama doğru alın. Gün boyu ayaklarınıza yük bindiği için akşama doğru ayaklar şişer ve genişler. Böylece akşam alınan ayakkabı rahat ise gün boyu giydiğinizde rahatsız etmez.
• Ayakkabının uzunluğu ve genişliği sizin ayağınızla orantılı olmalıdır. Yaş ilerledikçe ayak tabanında çökme sonucu ayaklar uzar ya da genişler, bu nedenle ayak numaranızı aralıklı olarak kontrol ediniz.
• Ayak numaranıza göre ayakkabı almaktan kaçının. Değişik model ve üreticilerdeki kalıp ve numaralandırma aynı olmayabilir.
• Ayakkabı aynı zamanda ayakta üzerine basarak denenmelidir. Nedeni yük bindiğinde ayak genişler ve uzar.
• Ayakkabı alırken her iki ayakkabı denenmeli, çoğu kişilerde iki ayağın boy ve genişliği aynı olmayabilir.
• Ayak bileği burkulmalarını önlemek için daha geniş ve daha kısa topuklu olanları tercih ediniz. Geniş topuklu olanlar dengeyi daha iyi korurlar. Tercihen ayakkabının topuk yüksekliği 2.5 cm’yi aşmamalıdır.
• Parmaklarınızda şekil bozukluğu olmasın diye sivri burunlu ayakkabılardan kaçının ve ön kısmı geniş olan ayakkabıları tercih edin.
• Ayakkabı seçerken altının şok alıcı ( esneme ) özelliği olmasına dikkat ediniz. Tahta veya benzeri çok kalın ve esnek olmayan ya da çok ince olan ayakkabılar ayak bağ ve eklemlerine aşırı yük bindirerek ağrıya neden olur.
• Ayakkabının iç kısmı çok kaygan ve sert olmamalı ve ayağın doğal yapısına yani ayak kavislerine destek verecek biçimde olmalıdır.
• Ayakkabının üst kısmı ayakkabının içinde parmaklarınızı kıvıracak kadar yüksek ya da esnek olmalıdır.
• Kesinlikle satıcının, ayakkabının açılıp ayağınıza uyacağı sözlerine kanmayın. Düzgün ayakkabıda böyle şey olamaz.
• Ayağınızın hava almasına izin veren materyalleri, örneğin köseleyi tercih edin, naylon vb. ayakkabılardan kaçının.

Sağlık Destek Sitesi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.