Modern tıp yaşama yıllar, rehabilitasyon da bu yıllara yaşam katar. Aynı felsefe, kardiyak hastaların rehabilitasyonu içinde geçerlidir. Bunun ötesinde, kardiyak rehabilitasyon hastanın yaşamına da yıllar katar. Kardiyak rehabilitasyon, kalp ve damar hastalığı olan kişilerin maksimal fiziksel, psikolojik ve fonksiyonel kapasiteye ulaştırılması amacıyla uygulanan işlemlerin tümüdür.

Kardiyak rehabilitasyon nedir, kaç aşamada gerçekleştirilir?

Kardiyak rehabilitasyon, kalp hastasının en kısa sürede iyileşmesini ve normal yaşantısına geri dönmesini sağlar. Hastalık, kalbin durumu ve özel ihtiyaçlar göz önüne alınarak kişiye uyan bir kalp rehabilitasyon programı tasarlanır. Bu program iki safhada gerçekleştirilir:

Egzersiz: Doktor kontrolü altında güvenle yapılacak egzersizlerle, kaslar ve kalp güçlendirilir.

Eğitim ve danışmanlık: Kişi, hastalığının ve kalbinin durumuna göre sağlıklı alışkanlıklar edinebilir.

Kardiyak rehabilitasyon kişiye neler sağlar?

Göğüs ağrısı, nefes kesilmesi gibi şikayetler azalır; hastanın iyileşme süreci hızlanır. Hasta en kısa sürede normal yaşantısına geri döner ve kuvvet kazanır. Bunun yanı sıra kişinin gelecekte kalp sorunu yaşama ve kalp nedeniyle hastaneye başvurma riski ve stres azalır. Hasta bu şekilde daha uzun ve kaliteli bir yaşam sürer.

Kardiyak rehabilitasyondan kimler faydalanabilir?

Kalp hastaları (göğüs ağrısı, angina pektoris), kalp ameliyatı olanlar, kalp krizi geçirenler, balon anjiyoplasti, stent takılması gibi kardiyak girişim yapılan hastalar, kalp yetmezliği olan hastalar, hipertansiyon hastaları.

Kardiyak rehabilitasyon ile hasta için neler hedeflenmektedir?

Bunları kalp, akciğer ve kasları güçlendirmek, kondisyonu artırmak, kan yağları ve kolesterolü düşürmek, sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak, hastayı ideal kiloya ulaştırmak ve bu kiloyu korumasını sağlamak, yüksek tansiyonu düşürmek, stresle başa çıkma yollarını öğretmek, sigarayı bıraktırmak, şeker hastalığını (diyabet) kontrol altında tutmak, hastanın ihtiyacı olan ilaçları kullanmasını sağlamak, kişinin hastalığı öncesindeki yaşantısına geri dönmesini sağlamak ve hayattan zevk almasına yardımcı olmak şeklinde sıralayabiliriz.

Kardiyak rehabilitasyon programının içeriği hakkında bilgi verir misiniz?

• Egzersiz programına başlamadan önce kardiyolog kontrolünde özel bir "efor testi" yapılır.
• Efor testinden elde edilen bilgiler ışığında kişiye özel, etkili ve güven içerisinde yapabileceği bir egzersiz programı çıkarılır.
• Kişinin, haftanın üç günü güvenli bir ortamda EKG, nabız ve tansiyonunun sürekli takip edildiği egzersizlerle, kalbi ve kasları kuvvetlendirilir.
• Hastanın, hastalığı ile ilgili olarak yaşamını ne şekilde düzenlemesi gerektiği hususunda eğitim seminerleri alması sağlanır.
• Hastaların, beslenme alışkanlığı, cinsel yaşam, stresle başa çıkma gibi merak ettikleri konularda danışmanlık hizmeti almaları sağlanır.
• Hastanın vücudundaki yağ miktarı ölçülerek ulaşması gerekli ideal kilo ve vücut yağı oranı belirlenir.
• Yapılan özel bir test ile (indirekt kalorimetri) bazal metabolizma hızı ölçülerek kişiye özel günlük kalori ihtiyacı hesaplanır.
• Diyetisyen, bazal metabolizma hızı ve hastalığı göz önünde bulundurarak, kişinin beğenisine hitap eden bol seçenekli bir diyet programı hazırlar.
• Kullanılan ilaçlar ve egzersiz programı, kişinin değişen ihtiyaçlarına göre yeniden ayarlanır.
• Program sonunda kardiyolog tekrar efor testi yaparak elde edilen gelişmelerin korunması ve kişinin neler yapması gerektiği konusunda önerilerde bulunur.

Ameliyat ettiği hastalarını kardiyak rehabilitasyona yönlendiren Sağlık Destek Sitesi Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez de, kardiyak rehabilitasyonun kalp sağlığına olumlu etkileri hakkında bilgi verdi.

Hastalarınızı ameliyat sonrası hayata hazırlamak için ne gibi önerilerde bulunuyorsunuz?

Biz kalp cerrahları, yıllarca hastalarımıza kalp sağlıkları için neler yemeleri gerektiğine ilişkin telkinlerde bulunduk. Bugün artık böyle önerilerde bulunmuyoruz. Hasta ne yemesi gerektiğini sorduğunda onu bir diyetisyene yönlendiriyoruz. Diyetisyen hastanın boyunu, kilosunu, vücut yağını ölçüyor yaşına ve cinsiyetine göre diyet veriyor. Enfarktüs geçirmiş olan hastalarımıza nasıl egzersiz yapacaklarını da söylemiyoruz. Egzersiz programı, kalp rehabilitasyon uzmanı ile birlikte belirlenerek hastanın yaşına, kilosuna, sağlık durumuna göre hazırlanıyor. Biz de hastalarımızı ameliyattan sonra neler yapmaları gerektiği konusunda kardiyak rehabilitasyon uzmanına yönlendiriyoruz.

Hastalarınızı ameliyattan ne kadar sonra böyle bir programa yönlendiriyorsunuz?

Ameliyat ettiğim hastaları bir ay sonra kardiyak rehabilitasyon uzmanına gönderiyorum. Kardiyak rehabilitasyon, üç aylık programlar halinde yapılıyor. Hasta üç ay sonra neler yapması gerektiğini öğreniyor. Hastanın bu programları uyguladıktan sonra doktorundan yılda bir kez bu konuda yardım alması yeterli oluyor.

Kardiyak rehabilitasyonun kalp sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir?

Kardiyak rehabilitasyon, hastaların normal yaşantılarına hızla geri dönmelerini ve sosyalleşmelerini sağlıyor. Psikolojik sorunlarını çözdüğü gibi, fiziksel performanslarının da bir ay içinde açılmasını sağlıyor. İyi bir kardiyak rehabilitasyon, hastanın ameliyat sonrasında kan yağlarının düşmesine yardımcı oluyor, nabzını ve iştahını düzene sokuyor.

Sağlık Destek Sitesi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.