Ampiyem Nedir?

Ampiyem, genellikle akciğerde gelişip, tedavisi başlatılmayan zatürre gibi bakteriyel enfeksiyonların sonucunda plevra boşluğunda irin gibi biriken sıvıların akciğerlere baskı yapmasıdır.

Plevra boşluğu vücutta akciğer ile göğüs duvarının iç yüzeyi arasında bulunur. İrin, vücudun enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olması için ürettiği kalın, renksiz bir sıvıdır. İrin, beyaz kan hücreleri, ölü doku ve bakterilerden oluşur. Plevral boşluğu ise akciğerler ile göğüs duvarının iç yüzeyi arasında kalan içi boş bir alandır. Genellikle zatürreye bağlı olarak bu boşlukta irin oluşumu görülür. Aynı zamanda iltihaplanma olan bu irinler ampiyeme yol açar.

Zatürre dışında yaşlı bireyleri, şeker ve KOAH hastalarında da yaygın olarak görülen ampiyem, göğüs ağrısı, nefes darlığı ve öksürük gibi şikayetlerle kendini gösterir.

Tedavi edilmediği takdirde kötüleşme riski bulunan ampiyemin yaygın tedavi yöntemi bir iğne veya ameliyatla plevra boşluğundaki sıvının alınması işlemidir.

Ampiyem Neden Olur?

Ampiyem, genellikle doğrudan akciğerden yayılan bir enfeksiyondan kaynaklanır. Bu enfeksiyona neden olan faktörlerin başında zatürre, akciğer apsesi, göğüs travması ve verem gelir. Bunlar plevral boşlukta irin birikimine yol açarak ampiyem oluşumuna sebebiyet verir.

Ampiyeme neden olabilecek faktörler şu şekildedir:

• Zatürre
• Akciğer apsesi
• Göğüs travması
• Verem

Ayrıca şu risk faktörleri de ampiyeme neden olabilir:

• Yaşlılık
• Şeker hastalığı
• KOAH
• Bronşektazi
• Yakın zamanda göğüs ameliyatı olunması

Ampiyeme neden olan faktörlerin gerekçeleri şu şekilde açıklanabilir:

Zatürre

Akciğer enfeksiyonlarının başında gelen bakteriyel zatürre, plevra boşluğuna yayılarak iltihap ve sıvı birikimi olan irine neden olabilir. Bu durum ampiyem oluşumunun en yaygın nedeni olarak değerlendirilir.

Akciğer apsesi

Plevralda irin dolu bir boşluk oluşması, plevral boşluğa yayılıp ampiyeme yol açabilir. Akciğer apsesi de zatürre kadar önemli ve dikkat edilmesi gereken bir faktördür.

Göğüs travması

Göğüs kafesine alınan darbeler ve yaralanmalar akciğer ve plevra zarında hasar meydana getirerek enfeksiyona zemin hazırlayabilir ve ampiyem ortaya çıkabilir.

Verem

Verem veya tüberküloz hastalığı akciğerleri ve plevra zarlarını etkileyerek kronik ampiyeme neden olabilir.

Yaşlılık

Yaşlılığa bağlı olarak bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle enfeksiyonlara yatkınlık artar ve ampiyem gelişme riski yaş aldıkça yükselir.

Şeker hastalığı

Diyabet hastalığı bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açarak enfeksiyonların vücutta daha kolay yayılmasına sebep olabilir.

KOAH

Kronik hava yolu hastalıklarının başında gelen KOAH, akciğerlerin enfeksiyonlara karşı direncini azaltarak ampiyem gelişimini tetikleyebilir.

Bronşektazi

Bronşların genişleyerek mukus birikimine yol açması durumu olan bronşektazi, bakterilerin üremesine ve plevral boşluğa yayılmasına neden olabilir.

Yakın zamanda göğüs ameliyatı olunması

Cerrahi müdahaleler sonrası gelişen enfeksiyonlar, plevral boşlukta irin birikmesine yol açarak ampiyeme sebep olabilir.

Ampiyem Belirtileri Nelerdir?

Özellikle derin nefes alındığında kötüleşen göğüs ağrısı, nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş, titreme, halsizlik, huzursuzluk hali ve kilo kaybı gibi durumlar ampiyem belirtileri arasında yer alır.

Ampiyem belirtileri genellikle şunları içerir:

• Plörezi adı verilen derin nefes sırasında kötüleşen göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Öksürük
• Yüksek ateş
• Titreme
• Halsizlik
• Huzursuzluk hali
• İstemsiz kilo kaybı

Ampiyemin belirtileri genel itibarıyla zatürre hastalığına benzer ancak ampiyem olan kişilerde bu belirtilerin daha uzun sürmesi söz konusu olabilir.

Ampiyem Nasıl Teşhis Edilir?

Ampiyem tanısı için kişinin yaşadığı nefes darlığı, göğüs ağrısı ve öksürük gibi belirtiler önemlidir. Bu belirtiler sonrasında öncelikli olarak göğüs röntgeni veya diğer adıyla akciğer grafisi çekilir. Bununla birlikte BT taraması, ultrason ve kan tahlili gibi teşhis yöntemlerine de başvurulabilir.

Örneğin ultrason işlemi, plevra boşluğunda ne kadar sıvı olduğunun görülmesine ve sıvı örneği toplama işlemini yönlendirmeye yardımcı olur. Daha sonra sıvı örneği analiz ve kültürler için bir laboratuvara gönderilir.

Kan tahlili ise örneğin yüksek beyaz kan hücresi sayısını aramak, bir C-reaktif protein (CRP) ve bir bakteri kültürünü tespit etmek için önemli bir prosedürdür.

Ampiyem Tedavisi

Ampiyemin başlıca tedavisi plevral boşluktası irinin boşaltılmasıdır. Bu boşaltım bir iğne veya gerekirse ameliyat yoluyla yapılır. Enfeksiyon ise genellikle antibiyotik tedavisiyle giderilmeye çalışılır.

Alanında uzman doktor, ampiyemin erken evrelerinde torasentez yoluyla irini temizlemeye çalışır. Bu işlem sırasında cilde ve daha derin dokulara lokal anestezik enjekte etmek için ince bir iğne kullanılır. Daha sonra irini çekmek için daha büyük bir iğne/kateter cihazı ve irinin vücudun dışına akmasına izin vermek için drenaj borusu takılır. Eğer drenaj yeterli değilse fibrinolitik tedavi yoluyla irinin parçalanması denenebilir.

Ampiyemin ileri evrelerinde ise lifli dokuyu cerrahi olarak çıkarma (dekortikasyon), torakotomi veya video yardımlı torasik cerrahi (VATS) gibi daha invaziv bir prosedür uygulanması gerekebilir.

Ampiyem Hakkında Sık Sorulan Sorular

Ampiyem ne demek?

Ampiyem, genellikle zatürre kaynaklı olan, akciğer ile onu çevreleyen zar olan plevra boşluğu arasındaki boşlukta iltihap birikmesidir.

Ampiyem tehlikeli mi?

Ampiyemin tedavi edilmediği vakalarda veya geç kalındığında akciğer fonksiyonunun azalması riski doğabilir. Bu da tehlikeli bir duruma sebebiyet verebilir.

Ampiyem önlenebilir mi?

Akciğer enfeksiyonlarına zamanında müdahale etmek ampiyem vakalarını önleyebilir. Ancak genel olarak akciğer sağlığını beslemek tüm enfeksiyon ve hastalık risklerini azaltma noktasında etkili bir yöntemdir.

Zatürre ile ampiyem arasındaki fark nedir?

Zatürre, akciğerlerin birinde veya her ikisinde meydana gelen bir enfeksiyondur. Nedenleri arasında bakteriler, virüsler ve mantarlar bulunur. Zatürre varsa enfekte balgam öksürük yoluyla çıkarılabilir. Ampiyem ise plevra boşluğunda ortaya çıkan bir enfeksiyondur. Genellikle zatürreye neden olan bakteriler ampiyeme yol açar.

Ampiyem kalıcı hasara yol açar mı?

Ampiyem zamanında tedavi edildiği takdirde genellikle kalıcı bir hasara yol açmaz.

Ampiyem tedavisi için antibiyotik yeterli olur mu?

Ampiyem durumunda görülen enfeksiyon ciddi olmayan vakalarda antibiyotik yoluyla tedavi edebilecek düzeyde olabilir.

Ampiyeme hangi doktor bakar?

Ampiyemi işaret eden belirtiler yaşandığında göğüs hastalıkları veya göğüs cerrahisi bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz.

Sağlık Destek Sitesi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.