Siklotimik Bozukluk Nedir?

Siklotimik bozukluk,  bipolar bozukluğun daha hafif bir biçimi olarak tanımlanan depresif atakların görüldüğü ruh hali bozukluğudur. Bipolar bozukluk durumunda ruh halinde inişler, çıkışlar ve davranış kalıplarında değişimler görülebilir. Bu değişimler sebebiyle kişinin günlük hayat kalitesi etkilenir ve bu durum haftalar ya da aylar boyunca sürebilir. Siklotimik bozukluğa sahip olan kişiler en az iki yıl boyunca hipomani ve hafif depresyon atakları yaşayabilir. Bu bozukluk, genellikle genç yaşlarda başlayarak ve uzun süre devam edebilir. Tedavi edilmediğinde ise zamanla daha ciddi ruhsal sorunlara sebebiyet verebilir.  

Siklotimik Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Siklotimik bozukluk belirtileri, ruh hali dalgalanmaları, depresif ruh hali şeklinde görülebilir. Bu belirtiler, bipolar bozukluk kadar şiddetli ve uzun süreli olarak devam etmez.  Kişinin ruh halinin düzenli olarak değişmesinden kaynaklı olarak görülen siklotomik bozukluk, gün içerisinde de dalgalanmalar şeklinde kendini gösterebilir.

Siklotimide hipomani belirtileri

Siklotimik bozukluğu olan kişilerde ruh halinde, duygularda, enerji seviyelerin anormal derecede aşırı değişimler gösteren hipomani belirtileri yer alır. Enerjinin aşırı yükselmesi anormal davranışlara neden olabileceğinden başkaları tarafından da fark edilebilir. Hipomani, maninin daha az şiddetli bir biçimi olarak kendini gösterir:

Siklotimide hipomani belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Kişinin enerjisinde ciddi bir atış görülür
• Uyku ihtiyacında azalmalar oluşur
• Hızlı konuşma gözlemlenir
• Dikkat dağınıklığı görülür
• İş, okul ve sosyal hedefler de dahil olmak üzere hedeflere daha fazla odaklanma meydana gelir
• Riskli olabilecek faaliyetlere katılma isteği doğar
• Normalden yüksek düzeyde öz saygı gelişir

Siklotimide depresif semptomlar

Siklotimik bozukluğuun depresif belirtileri ise umutsuzluk duyguları ve daha önce zevk alınan aktivitelere karşı ilginin azalması şeklinde kendini gösterir. Siklotimide depresif semptomlar, majör (klinik) depresyonun semptomlarından daha hafif olarak görülür.

Siklotimide depresif dönemin belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Öz değerin düşerek suçluluk duygularının gelişmesi
• Sosyal izolasyon
• Normalde daha fazla ya da daha az yeme ihtiyacının doğması
• Uykuya dalmada zorluk yaşama
• Yorgunluk ve enerji düşüklüğü
• Konsantrasyon yeteneğinin azalması

Siklotimik Bozukluk Nedenleri Nelerdir?

Siklotimi, birkaç faktörün gelişiminde rol oynayarak genetik, biyolojik ve çevresel etmenler sonucunda ortaya çıkar. Nedeni kişiden kişiye değişerek farklı etkilerle kendini gösterir. Siklotimik bozukluk nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Aile üyelerinde bipolar bozukluk veya diğer duygudurum bozuklukları varsa
• Beyin kimyasallarında dengesizlikler görülüyorsa
• Travmalar, stresli olaylar veya büyük değişiklikler oluştuysa
• Aşırı hassas kişilik özelliklerine sahipse siklotimi görülebilir.

Siklotimik Bozukluk Nasıl Konur?

Siklotimi, ruh sağlığı hastalıklarına benzer belirtilerle ortaya çıktığından dolayı hastalığın teşhisi için uzun bir süre gerekebilir. Siklotimi tanısı konmadan önce kişide şu yöntemler uygulanır:

• Fiziksel muayene yapılır
• Semptomlar da göz önünde bulundurularak aile geçmişi, deneyimler öğrenilir
• Hipertiroidizm gibi semptomlara neden olabilecek durumları elemek için kan testleri istenebilir.
• Bunların sonucunda doktor kişiyi psikolog veya psikiyatrist gibi bir ruh sağlığı uzmanına yönlendirebilir

Siklotimik bozukluğun tanısı için şu şartlar gereklidir:

• Hipomani ve depresyon belirtilerinin 2 yıl boyunca devam etmesi
• Belirtilerin kişiyi işlevsel açıdan zorlayarak yaşam kalitesini etkilemesi
• Normal ruh halinin dışında sürekli olarak depresyon ve hipomani belirtileri arasında geçiş yapması

Siklotimik Bozukluk Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Siklotimik bozukluğun tedavisi, kişinin yaşam kalitesinin yükseltilmesi, semptomların yönetimi ve ve duygudurum dalgalanmalarının kontrol altına alınması amacıyla yapılır. Tedavi süreci bireysel ihtiyaçlara göre kişiselleştirilmiş olarak planlanır. Siklotomi tedavisi ilaç tedavisini, yaşam tarzında değişiklikleri ve psikoterapiyi içerir.

Siklotimi tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

Psikoterapi (konuşma terapisi)

Psikoterapi, siklotimik bozukluk tedavisinde önemli bir role sahiptir ve en yaygın kullanılan yöntemlerdendir. Psikoterapi içerisinde bilişsel davranışçı terapi yer alarak kişinin olumsuz düşüncelerinin ortaya çıkarılarak bunların değiştirilmesine odaklanılır. 

İlaç tedavisi

Siklotomiye yönelik olarak ilaç tedavisinin uygulanması semptomlarını kontrol altına almayı hedefler. Bazı durumlarda ilaç tedavisi tek başına yeterli olmayabilir, bu yüzden psikoterapi ile birleştirilmesi genellikle daha etkilidir.

Yaşam tarzı değişiklikleri

Siklotimik bozukluğu olan kişilerde uyku eksikliği veya düzensiz uyku, ruh hali dalgalanmaları gibi durumlar görüleceğinden bunların düzenlenmesine yönelik bir yöntem uygulanır. Dengeli beslenme sayesinde beyin kimyasallarının düzenlenmesi sağlanabilir. Stres, duygusal dalgalanmalara neden olabileceğinden stres yönetimi teknikleri öğrenilmesi hedeflenir.

Siklotimik bozukluk tedavisi, uzun süren bir süreç olabilir. Tedavi planı kişiye özel olarak belirlenir. Düzenli izlemeler ve takip sayesinde tedavi süreci olumlu şekilde sürdürülerek yaşam kalitesi artırılabilir.

Siklotimik Bozukluk Hakkında Sık Sorulan Sorular

Siklotimik bozukluk kalıcı mıdır?

Siklotimi tedavi edilmediği durumda semptomlarını yıllarca sürebilir fakat uygun tedavi ile semptomlar yönetilmesi mümkündür. Tedavi süresinde duygusal dalgalanmaları kontrol altına almak kişinin yaşam kalitesini iyileştirilmesinde etkili olur.

Siklotimik bozukluk kimlerde görülür?

Siklotimik bozukluk genellikle erken yaşlarda başlayan bir durumdur. Genetik faktörlerin de etkisiyle semptomlarla kendini gösterebilir. Ailede bipolar bozukluk veya başka bir duygudurum bozukluğu yer aldığı durumda kişi de risk altında olur.

Siklotimik bozukluk ile bipolar bozukluk arasındaki farklar nelerdir?

Siklotimik bozukluk, bipolar bozukluktan daha hafif şekilde gözlemlenen bir ruh sağlığı problemidir. Daha az şiddetli ve kısa süreli olarak ortaya çıkar. Bipolar bozuklukta ise ruh hali değişimlerinin süresi daha uzun ve şiddetli olabilir.

Siklotimik bozukluk stresle ilişkili midir?

Siklotomide stres tetikleyici olabilir. Bunun yanında semptomları kötüleşmesine de sebebiyet verir. Özellikle stresli yaşam olayları, iş veya aile problemleri, duygusal dalgalanmalara yol açabilir.

Sağlık Destek Sitesi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.