Çocuklarda tuvalet eğitimi süreci, büyüme ve gelişme dönemlerinde kritik bir öneme sahiptir. Tuvalet eğitimine başlama dönemi, çocuklar kadar ebeveynler için de zorlu olabilir. Tuvalet eğitimi yaşı, 2 veya 3 olarak belirtilir.  

Çocuğun gelişim sürecine paralel olarak bu süre daha erken ya da geç olabilir. Tuvalet eğitimine başlama zamanı, onların hazır olduğunu düşündüğünüz zamanda olmalıdır. Bu sayede siz de çok fazla zorlanmazsınız. Anlayışlı ve destekleyici bir tavırla onları, tuvaletlerini söylemeye teşvik edebilirsiniz. 

Çocuklarda Tuvalet Eğitimi Nedir?

Çocuklarda tuvalet eğitimi, artık tuvaletlerini söyleyebilecekleri yaşa geldikleri zamanda başlayıp lazımlığa alışmaları arasında geçen süreyi kapsar. Tuvalet alışkanlığı kazandırma sürecinde çocuğunuzla iletişiminize dikkat etmelisiniz. 

2 yaş eğitimi büyük tuvaletini tutmayı öğrenmesi için ideal bir zamandır. 3 yaş tuvalet eğitimi ise küçük tuvaletini tutmayı öğrendiği süreçtir. Çocuğun bezden çıkıp tamamen tuvalete alışması için geçen süre 3-6 ay arasında değişebilir. Geçen sürede bezsiz yaşamaya adapte olarak hem gece hem gündüz altını ıslatmamayı öğrenebilir. Tuvalet eğitiminde yaşanabilecek kazalara karşı ise ebeveynlerin anlayışlı yaklaşmaları gerekir. 

Tuvalet eğitiminde yöntemler arasında bu durumu oyunlaştırmak en başta gelir.  Çocuğun lazımlıkla tanışmasına müsaade edebilirsiniz. Üzerinde kıyafetleri varken lazımlığa oturup kalkması için teşvik edebilirsiniz.

Tuvalet Eğitimine Başlamak İçin Uygun Yaş Nedir?

Tuvalet eğitimine başlamak için uygun yaş en az ikidir. Bazı çocukların gelişimi daha hızlı olduğu için bezi bırakma zamanı 18 aylıkken de olabilir. Tuvalet eğitiminin hem çocuklar hem de ebeveynler için belli zorlukları bulunabilir. 

Gece tuvalet eğitimi için çocuğu yatmadan önce tuvaletini yapmaya teşvik edebilirsiniz. Yatmadan önce tuvaletini yapmaya alışan çocukların gece altını ıslatması daha düşük bir ihtimaldir. Gündüz tuvalet eğitimi için yeni başlarken çocuğun bezi kirlenir kirlenmez değiştirerek başlayabilirsiniz. 

Çocuğunuzun tuvalet eğitimi için hazır olup olmadığını anlamak için şu işaretlere dikkat etmelisiniz: 

• Lazımlık kullanımına dair basit yönlendirmeleri algılayıp uygulayabilir.
• Bezinin ıslak ve kirli olmasından rahatsız olmaya başlar.
• Lazımlığa, tuvalete gitmeye ve çamaşır giymeye ilgi duymaya başlayabilir. 
• Gün içinde en az 2 saat boyunca tuvaletini yapmadan durabilir. Bezi iki saat süresince kuru kalabilir. 
• Sözcüklerle ya da beden diliyle tuvalete gitmek istediğini belirtmeye başlayabilir. 
• Pantolonunu kendisi indirebilir, hatta bezini çıkarabilir. 
• Tuvaletini yapmayı bir süreliğine ertelemeye başlayabilir. 

Bu işaretleri görüyorsanız çocuğunuz bezden çıkma yaşına gelmiştir. Bu saatten sonra onu tuvaletini söylemeye teşvik edebilirsiniz. 

Çocuklarda Tuvalet Eğitiminin İlk Adımları

Tuvalet eğitiminde sabır, çocuğun bu sürece adapte olmasına daha çok yardım eder. Çocuklarda tuvalet eğitimi adımları şu şekilde listelenebilir:

• Çocuğunuz bezini kirlettiğinde fazla beklemeden hemen değiştirebilirsiniz. Bu sayede altının sürekli kuru kalmasına alışacağı için bezin ıslak ve kirli olması onu rahatsız etmeye başlar. Bir süre sonra bez takmak istemeyebilir. Bu durum onu tuvalete teşvik etmenizi kolaylaştırır. 
• Bu hareketleri görmeye başladığınızda, ona bir lazımlık alma zamanı geldiğini anlayabilirsiniz. Kendine ait bir tuvalet sahibi olmaya hak kazandığını belirtebilirsiniz. 
• Tuvalet eğitimine başlamadan önceki günlerde çocuğunuzun lazımlıkla oynamasına izin verebilirsiniz. Bunu yaparken öncelikle bezini çıkarmadan kıyafetleriyle oturup kalkmasına müsaade edebilirsiniz. 
• Lazımlığa oturduğunda üzeri giyinikken kaka ya da çiş yaptığında abartmadan onu kutlayabilirsiniz. Bezi çıkardıktan sonra kakasını önce lazımlığın içine sonra da klozete atabilirsiniz. Bu süreçte çocuğun kendi dışkısına bakmasına ve onunla vedalaşmasına izin vermelisiniz. 
• Çocuğunuz kakasını gördüğünde ona hayretle bakabilir. Bu durumu yadırgamamalısınız. Dışkıyla ilgili kötü, iğrenç, pis gibi ifadeler kullanmamalısınız. 
• Yemekten 30-40 dakika sonra çocuğunuzu lazımlığa oturması için yönlendirebilirsiniz. Bunu zorlayıcı bir tavırla değil, yönlendirici ve destekleyici bir şekilde yapmalısınız. Yemekten sonra sindirim sisteminde hareketlenme başlar. Bu zamanda tuvaletini yapma ihtimali yüksektir. 
• Lazımlığa alışma sürecinde çocuğunuzu lazımlığa kıyafetleriyle oturtup 5 dakika kadar bekletmeniz yeterli olur. Bu süreyi geçtiğinde çocuk lazımlıkta oturmayı bir ceza olarak algılayabilir. 
• Çocuğunuz tuvalete alıştıktan sonra altını siz temizlemelisiniz. Sonrasında ona nasıl yapılacağını anlatarak tuvaletten kalktığında elini nasıl yıkaması gerektiğini öğretmelisiniz. El yıkamayı öğrenmek, onun için tuvalet eğitiminin keyifli bir kısmını oluşturabilir. 

Tuvalet Eğitiminde Kullanılabilecek Yöntemler

Çocuğunuz tuvalete alışırken onu desteklemek ve ufak kazalar için kızmamak, süreci en iyi şekilde yönetmenize yardım eder. Pozitif tuvalet eğitimi, bu sürece daha keyifli alışmasına yardım eder. Tuvalet alışkanlığı geliştirme konusunda gece ve gündüz uygulamaları arasında farklılıklar söz konusudur. 

Çocuğu ufak teşviklerle ve tuvaletini söylediği zamanlarda yapacağınız ufak tebriklerle tuvaletini söylemesi konusunda teşvik edebilirsiniz. Gece eğitimi konusunda ilk başlarda biraz esnek davranabilirsiniz. Gece bez kullanımı, tuvalet eğitimine yeni başladığınız dönemde çocuğun işini kolaylaştırmak için başvurduğunuz yöntemlerden biri olabilir. 

Çocuklarda Tuvalet Eğitiminde Karşılaşılan Zorluklar

Bazen çocuklar alışık oldukları şeyleri bırakmakta zorlanırlar. Çocukların tuvalet eğitimine tepkileri farklılık gösterebilir. Onların seveceği lazımlık modellerinden birini seçerek bu direnci kırmaya çalışabilirsiniz. Lazımlık seçimi yaparken belki çocuğun da hangi modeli sevdiğine dikkat edebilirsiniz. 

Yatak ıslatma sorunu, bezden yeni çıkan çocukların yaşadığı durumlar arasındadır. Bunun normal olduğunu ve problem olmadığını söyleyerek çocuğunuzun bu yüzden utanç duymasını engelleyebilirsiniz. Çocuklarda tuvalet eğitimi sırasında yaşanan zorluklar nedeniyle eleştiri ya da kızma davranışı, süreci daha da zorlaştırabilir. Ebeveynlerin tuvalet eğitimine etkisi, olumlu ya da olumsuz yönde olabilir. Çocuğu zorlayıcı bir tavır içinde olmak, tuvalete alışma noktasında sizinle inatlaşmasına yol açabilir. Bu durumu engellemek için anlayışlı ve sabırlı bir tavır takınmaya özen göstermelisiniz. 

Gece ve Gündüz Tuvalet Eğitiminde Farklılıklar

Gündüz tuvalet eğitiminde çocuğu daha düzenli şekilde takip edebilirsiniz. Tuvaletinin geldiğini söylediğinde çocuğu hızlı bir şekilde lazımlığa ya da tuvalete oturtabilirsiniz. Ara ara tuvaletinin gelip gelmediğini sorarak anlamaya çalışabilirsiniz. Gece tuvalet eğitiminde ise çocuğu bir iki saatlik aralıklarla uyandırarak tuvalete gitmeye teşvik edebilirsiniz. Altını ıslatmadığından emin olmakla birlikte çocuğun tuvaleti geldiğinde yataktan kalkarak tuvalete gitmesi gerektiğini öğrenmesine destek olursunuz.

Tuvalet Eğitiminde Ebeveynlerin Sık Yaptığı Hatalar

Tuvalet eğitiminde yapılan hatalar arasında çocuk altına kaçırdığında ona kızmak en başta gelir. Çocuğu tuvaletini yapması yönünde fazla zorlamak yapılan hatalardan bir diğeridir. Bezi çıkarma dönemi gelmesine rağmen uzun bir süre daha bezden çıkarmamak da tuvalet eğitimini sekteye uğratacak hatalardan bir diğeridir. 

Çocuklarda Tuvalet Eğitimi Sürecinde Ne Zaman Uzmana Başvurmalısınız?

Her tuvalet eğitiminde çocuklar, bu süreci benimseyene kadar belli sorunlar ortaya çıkabilir. Tuvalet eğitimi sorunlarını gidermek onlara anlayışla yaklaşmakla mümkündür. Bunun yanında çocuğunuz 4 yaşına geldiyse ve hala bezden çıkmamakta ısrar ediyorsa bu durumda bir uzmana danışmanız gerektiğini unutmamalısınız. Çocuğunuzun bezle vedalaşarak normal tuvalet alışkanlığı kazanması için alanında uzman terapistlerden destek alabilirsiniz.