1980’lerden itibaren teknoloji ve internet kullanımının tüm dünyada yaygınlaşması bazı hayat pratiklerinin de değişmesine ve dönüşmesine neden oldu. Birçok hizmete internet üzerinden erişilmesi hem sadece yaşadığımız yerdeki imkanlarla sınırlı kalmamamızı hem de zaman kaybetmememizi sağladı. 2020 yılının başından itibaren tüm dünyada yaşanan pandemi dolayısıyla da internet üzerinden kullanılabilen her hizmet hayati bir önem taşımaya başladı.Peki bu bağlamda düşündüğümüzde online terapi hizmetini nasıl değerlendirebiliriz? Neden online psikoterapi hizmetine ihtiyaç duyarız?  Online psikoterapinin avantajları ve dezavantajları neler olabilir ve yüz yüze psikoterapi kadar fayda sağlayabilir miyiz?

Online Terapi Nedir?

Online terapi, terapist ve danışanın farklı sebeplerle yüz yüze görüşmeleri yürütemediği durumlarda internet üzerinden psikoterapi hizmetinin sağlanmasıdır. 1986 yılında Cornell Üniversitesi’nde kurulan “Dear Uncle Ezra” isimli forum online terapinin ilk örneği sayılabilir. İnsanlar bu foruma yaşadıkları problemleri ve sorularını yazabiliyor ve soruları anonim ruh sağlığı uzmanları tarafından yanıtlanıyordu. İnternet teknolojisinin gelişmesiyle sadece soru cevaplamanın ötesinde video aramalarıyla geleneksel terapi gibi uzun süre devam edebilen görüşmeler planlanmaya başladı. Pandemi döneminin etkisiyle online terapinin daha çok tercih edildiğini ve uygulandığını görmeye başladık.

Online Terapinin Avantajları Nelerdir?

• Online terapide terapistin ofisine gitmek için planlama yapmamıza ve zaman ayırmamıza gerek olmadığından online terapi daha ulaşılabilir ve pratiktir. Kendimizi rahatça ifade edebileceğimiz ve güvende hissettiğimiz herhangi bir yerde seansları gerçekleştirebiliriz.
• Kırsal bölgelerde alanında yetkin psikoterapistlere ulaşmakta zorluk yaşayabiliriz. Bu nedenle psikoterapi hizmetini alabilmek için daha büyük şehirlere seyahat etmek zorunda kalabilir ve düzenli olarak seanslara devam etmekte zorlanabiliriz. Bu da psikoterapiden yeterince fayda sağlamamızı engelleyebilir. Böyle bir durumda online terapi hem maddi anlamda hem zaman açısından daha sürdürülebilir olmaktadır.
• Fiziksel rahatsızlıklarımız sebebiyle bulunduğumuz yerden çıkmamız mümkün olmayabilir ve tam da bu sebepten psikolojik desteğe ihtiyaç duyabiliriz. Online terapi sayesinde psikoterapi hizmeti daha geniş bir popülasyona ulaşabilir.
• Pandemi döneminde yaşanan karantina sebebiyle birçok insanın çalışma sistemi ve sosyal çevreleriyle kurdukları ilişkiler değişmek zorunda kaldı. Buna COVID-19 virüsüyle ilgili kaygılar ve yeni düzene alışmakta yaşanan problemler eklenince psikolojik rahatsızlıklar konusunda daha dezavantajlı bir duruma geldik. Böyle bir dönemde online terapi ile fiziksel sağlığımızı riske atmadan psikolojik dayanıklılığımızı arttırabilmek adına psikoterapi hizmetine ulaşabiliriz.

Online Terapinin Dezavantajları Nelerdir?

• Terapötik ilişki, terapist ve danışan arasındaki karşılıklı güvene dayalı, terapi hedefleri ve gidişatı üzerine beraberce anlaşılan ve terapideki faydayı arttıran kendine has bir ilişkidir. Bu ilişkinin kurulması zaman alabilir ve özellikle online terapide yüz yüze bir iletişim kurulamadığı için terapötik ilişkiyi kurabilmek daha zor olabilir.
• Online terapide yüz yüze iletişim kurulamadığı için terapist danışanın beden dili, jestleri ve mimikleri gibi danışanın duygu durumu ve düşünceleri ile ilgili bilgi verebilecek ipuçlarını gözlemlemekte zorluk yaşayabilir.
• Online terapi her danışan için uygun olmayabilir (İntihar düşünceler, psikoz vb. gibi) Danışan ve terapist aynı ortamda olmadıkları için herhangi bir kriz anında müdahale edilmesi zorlaşabilir. Bu sebeple online terapiyi öncelikle bir değerlendirme seansı olarak görmek terapistin yönlendirmesi doğrultusunda devam etmek uygun olacaktır.
• Online terapi sırasında görüntünün donması, sesin ulaşmaması, aramanın düşmesi gibi teknolojik sorunlar görüşmenin akışını bozabilir.

Online Terapi Yüz yüze Terapi Kadar Etkili midir?

Online terapinin avantajlarını ve dezavantajlarını düşündüğümüzde online terapinin geleneksel terapi görüşmesi kadar etkili olup olmadığını sorgulayabiliriz.  Bu alanda yapılan araştırmalar online terapinin birçok ruh sağlığı probleminin tedavisinde geleneksel terapi kadar etkili olduğunu göstermektedir. 2014 yılında Nordgren ve arkadaşları yaptığı çalışmada kaygı bozukluğu tedavisinde online bilişsel davranışçı terapinin olumlu etkisi olduğunu gözlemlemiştir. Aynı zamanda bu tedaviyi alan danışanların gösterdiği gelişim sürekliliğini korumuştur. 2018 yılında Andrews ve arkadaşlarının yürüttüğü bir çalışmada online bilişsel davranışçı terapinin majör depresyon ve kaygı bozuklukları tedavisinde yüz yüze terapi kadar etkili olduğu bulunmuştur.

Online terapi her ne kadar pandemi dönemi öncesinde de uygulanıyor olsa da pandemi döneminde daha önemli bir seçenek haline geldi. Bu süreçte geleneksel yöntemle görüşmelerine devam eden danışan ve terapistler için de görüşmelerin devamlılığını sağlamak adına gerekli bir alternatif oldu. Online terapinin kullanımı önümüzdeki süreçte de gittikçe artacak gibi görünüyor. Bu bağlamda online terapinin avantajlarını ve dezavantajlarını biliyor olmak, online terapi ile görüştüğümüz terapistin yetkinliğinden emin olmak, online terapinin bize uygunluğunu terapist ile birlikte değerlendirmek, ve oluşabilecek olumsuzlarla ilgili alınacak önlemler üzerine konuşmak online terapinin verimliliğini arttıracaktır.