Brainspotting (Bsp) Terapi Yöntemi
Brainspotting Nedir?
Brainspotting (BSP) ; travma; duygusal blokajlar ve performans kaygıları gibi zihin-beden odaklı sorunların çözümüne yönelik geliştirilen bir psikoterapi yöntemidir. 2003 yılında Dr. David Grand tarafından EMDR (Sistemetik Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşlemleme) uygulaması sırasında tesadüfen keşfedilen bu yaklaşım; beynin derin yapılarında saklı olan travmatik anıların ve duygusal yüklerin işlenmesine yardımcı olmayı hedefler.
Nasıl Çalışır?
Brainspotting’in temelinde; “nereye bakıyorsan; orada hissediyorsun” prensibi yatar. Bu yöntemde terapist; danışanın göz hareketlerini izleyerek beynin duygusal belleğiyle bağlantılı belirli bir “beyin noktası” (brainspot) tespit eder. Gözün odaklandığı bu noktalar; beynin derinliklerinde gizli kalan; kelimelerle ifade edilemeyen duygusal anı ve deneyimlere açılan kapılar gibidir.
Bilinçli Zihin Ötesi Bir Keşif
Geleneksel konuşma terapilerinden farklı olarak Brainspotting; bilinçli zihnin ötesine geçerek beynin limbik sistemi ve bazal gangliya gibi duygusal süreçlerle ilişkili bölgelerini hedefler. Bu sayede danışan; kelimelere dökemediği ya da bastırdığı duyguları fark etme ve dönüştürme fırsatı bulur.
Kimler İçin Uygundur?
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
• Anksiyete ve Depresyon
• Performans Kaygısı (sporcular; sanatçılar; konuşmacılar için)
• Bağımlılıklar
• Fobiler
• Fibromiyalji
• Migren
• Sebebi bulunamayan sırt; boyun; bel ağrıları; eklem ağrıları
• Tikler
• Kronik Ağrı ve Psikosomatik Rahatsızlıklar
• Psikosomatik mide bağırsak sorunları
• Psikosomatik ya da strese bağlı olarak tanımlanan ve geçmeyen tüm bedensel (ağrı; acı; batma; çekilme; uyuşma; bulanık görme; donma; karıncalanma; yutkunma sorunu; nefes darlığı; el ayak uyuşması; farklı uzuvlarda üşüme; kulakta çınlaması; işitme kaybı; kulakta tıkanma hissi vb ) hisler
• Disosiyatif Bozukluklar
• Erken çocukluk dönemi travmaları
• Fantom ağrıları
• Amaliyat sonrası geçmeyen psikosomatik ağrılar
• Strese bağlı olduğu söylenen ürtiker; zona; sedef; döküntüler; uçuk vb yaralar
Neden Farklı?
Brainspotting; beynin kendi kendini iyileştirme kapasitesini harekete geçirir. Zihinsel kontrol yerine; bedenin ve duyguların rehberliğinde ilerler. Bu da danışanın pasif değil; aktif bir şekilde içsel deneyimine odaklanmasını sağlar.
Kısacası; Brainspotting bir “konuşma terapisi” değil; zihnin susması ve bedenin konuşmasına izin veren; derin bir farkındalık ve dönüşüm yolculuğudur.
Brainspotting (BSP) Nasıl Uygulanır?
Brainspotting; danışanın bilinçli düşüncelerinin ötesine geçerek beden ve zihin arasında köprü kurmayı hedefler. Bu süreç; terapistin rehberliğinde fakat danışanın içsel deneyimine odaklanarak ilerler. İşte temel uygulama adımları:
1. Danışanın Odaklanacağı Konunun Belirlenmesi
Seans; danışanın çalışmak istediği konu veya duygu üzerinde karar verilmesiyle başlar. Bu bir travmatik anı; yoğun bir duygu; fiziksel bir rahatsızlık ya da performans kaygısı olabilir. Danışanın bedeninde hissettiği fiziksel tepkilere (göğüste sıkışma; boğazda düğümlenme; mide ağrısı vb.) de odaklanılabilir.
2. Beyin Noktasının (Brainspot) Bulunması
Terapist; danışanın göz hareketlerini izleyerek ya da bir işaret çubuğu kullanarak belirli bir bakış açısını (göz pozisyonunu) keşfeder. Bu pozisyon; duygusal yoğunluğun arttığı veya bedensel bir tepkinin (örneğin nefes değişimi; göz kırpma; kasılma) gözlemlendiği bir noktadır. İşte bu nokta; “brainspot” olarak adlandırılır.
3. Duygusal ve Bedensel Farkındalıkla Derinleşme
Brainspot belirlendikten sonra danışan bu noktaya bakmaya devam eder. Bu aşamada danışanın görevi “olup biteni fark etmek”tir. Bilinçli bir çaba harcamadan; sadece duyguların; düşüncelerin ve bedensel hislerin serbestçe akmasına izin verilir. Terapist; danışanı yönlendirmek yerine güvenli bir alan sağlayarak süreci destekler.
4. İşleme Süreci (Processing)
Danışan; beyin noktasına odaklanırken bastırılmış duygular; anılar ya da beden duyumları yüzeye çıkabilir. Bu; terapötik iyileşmenin başladığı noktadır. Zamanla bu yoğunluk azalır; duygusal yük hafifler ve danışan daha sakin bir hale gelir.
5. Seansın Kapanışı
İşleme süreci tamamlandığında terapist; danışanı yavaşça “şimdi ve burada”ya geri getirir. Seans sonunda danışanın hissettiklerini paylaşması teşvik edilir; ancak bu zorunlu değildir. Bazı danışanlar için içsel deneyim süreci sessiz kalarak daha etkili olabilir.
Brainspotting’in Gücü Nerede Yatar?
• Konuşmak Zorunda Değilsiniz: Travmatik anıları detaylandırmak gerekmez.
• Bilinçli Zihin Yerine Bedensel Bilgelik: Beynin derin yapılarıyla çalışılır.
• Hızlı ve Derin Etki: Geleneksel terapilere kıyasla daha hızlı sonuç verebilir.
Brainspotting; danışanın içsel deneyimine güvenen bir yöntemdir. Zihin sustuğunda; beden konuşmaya başlar.
Brainspotting ve Beyin
Brainspotting; beynin duygusal işleme; travma belleği ve beden-zihin bağlantısıyla ilgili nörobiyolojik süreçlerine dayanır. Bu yöntem; özellikle beynin derin yapılarında saklı olan travmatik anıların işlenmesiyle ilgilidir.
Brainspotting’in nörobilimsel temelleri:
1. Subkortikal Beyin Yapılarıyla Çalışmak
Brainspotting; beynin bilinçli düşünceden sorumlu olan neokorteks yerine; daha derin ve ilkel yapılarla—özellikle de limbik sistem ve beyin sapı ile—etkileşime girer.
• Limbik Sistem: Duyguların; hafızanın ve travmatik anıların işlendiği bölgedir. Özellikle amigdala; travma tepkilerinin (korku; tehdit algısı) merkezidir.
• Beyin Sapı: Savaş-kaç-don tepkilerinden sorumlu olan hayatta kalma merkezidir. Travmatik anılar genellikle burada “donmuş” halde saklanır.
Brainspotting; danışanın göz pozisyonu aracılığıyla bu derin yapılara erişerek; bastırılmış duygusal yüklerin işlenmesine olanak tanır.
2. Göz Pozisyonları ve Beyin Haritalaması
Brainspotting’in temel prensibi olan “Nereye bakarsan; orada hissedersin” ifadesi; göz hareketlerinin beynin farklı bölgeleriyle bağlantılı olduğu gerçeğine dayanır.
• Oculomotor (Göz Hareketi) Sistemi: Göz hareketleri; beynin duygusal ve bilişsel işleme merkezleriyle doğrudan bağlantılıdır.
• Beyin Haritalaması: Farklı bakış yönleri; farklı nöral ağları aktive eder. Örneğin; belirli bir göz pozisyonu eski bir travmatik anıyı tetikleyebilirken; başka bir pozisyon daha nötr veya olumlu duygulara yol açabilir.
Bu bağlantılar; terapistin danışanın göz hareketlerini izleyerek “aktif” bir beyin noktası bulmasına yardımcı olur.
3. Travmanın Beyindeki İzleri: Donmuş Enerji Modeli
Travma yaşandığında; beyin bu yoğun deneyimi tamamen işleyemez ve “donmuş enerji” olarak saklar. Bu durum; travmanın tekrar tekrar tetiklenmesine neden olabilir.
• Sinir Sistemi Düzeyinde: Travma sırasında sinir sistemi aşırı uyarılır ve bu durum “savaş; kaç veya don” tepkisiyle sonuçlanır.
• Beyin Dalgaları: Brainspotting seansları sırasında beynin alfa ve teta dalga aktivitelerinde artış gözlemlenir. Bu; derin bir rahatlama ve bilinçdışına erişim sağlar.
Brainspotting; bu donmuş enerjiyi yeniden harekete geçirerek beynin doğal iyileşme sürecini başlatır.
4. Bilateral (Çift Yönlü) Uyarımın Etkisi
Brainspotting; bazen sağ ve sol kulak arasında dönüşümlü sesler kullanır. Bu uygulama; beynin iki yarım küresi arasında denge sağlar ve nöroplastisiteyi (beynin yeniden yapılanma kapasitesini) destekler.
• Sağ Beyin: Duygular; sezgiler ve beden farkındalığı ile ilişkilidir.
• Sol Beyin: Mantık; dil ve analizle ilgilidir.
Bilateral uyarım sayesinde sağ ve sol beyin arasında uyum sağlanarak travmatik anıların daha bütüncül bir şekilde işlenmesi desteklenir.
5. Nöroplastisite: Beynin Yeniden Yapılanma Gücü
Travmalar beynin sinir ağlarında kalıcı izler bırakabilir. Ancak beynin esnekliği ve değişme yeteneği olan nöroplastisite; bu izlerin yeniden yapılandırılmasını mümkün kılar.
Brainspotting; danışanın sinir sistemi üzerinde çalışarak:
• Yeni sinaptik bağlantılar kurulmasını;
• Travmatik anıların duygusal yoğunluğunun azalmasını
• Duygusal düzenleme kapasitesinin artmasını sağlar.
Sonuç: Zihinsel Susturma; Bedensel Dinleme
Brainspotting; konuşarak rasyonelleştirmek yerine; beynin derin yapılarında saklı duygusal kayıtları işler. Bu da travma sonrası iyileşmeyi daha hızlı ve etkili hale getirir.
Beyin; iyileşmeyi doğal olarak bilir. Brainspotting ise sadece o iyileşme sürecinin kapısını aralar.
Kaynakça
1. Grand; D. (2013). Brainspotting: The Revolutionary New Therapy for Rapid and Effective Change.
2. Corrigan; D.; & Grand; D. (2013). Brainspotting: Recruiting the Brain for Change.
3. van der Kolk; B. A. (2014). The Body Keeps the Score: Brain; Mind; and Body in the Healing of Trauma.
4. Porges; S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions; Attachment; Communication; and Self-Regulation.
5. Siegel; D. J. (2012). The Developing Mind: How Relationships and the Brain Interact to Shape Who We Are.
6. Hilberath; M.; Grand; D.; Reiner; M.; & Röhricht; F. (2017). “Brainspotting—A new brain-based psychotherapy approach: Efficacy and neurophysiological mechanisms.” European Journal of Trauma & Dissociation; 1(4); 277-284.
7. Schwarz; L.; Corrigan; F. M.; Fisher; J.; & Knipe; J. (2017). The Comprehensive Resource Model: Effective Techniques for Treating Complex PTSD.
8. Shapiro; F. (2001). Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR): Basic Principles; Protocols; and Procedures.
Brainspotting (BSP) ; travma; duygusal blokajlar ve performans kaygıları gibi zihin-beden odaklı sorunların çözümüne yönelik geliştirilen bir psikoterapi yöntemidir. 2003 yılında Dr. David Grand tarafından EMDR (Sistemetik Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşlemleme) uygulaması sırasında tesadüfen keşfedilen bu yaklaşım; beynin derin yapılarında saklı olan travmatik anıların ve duygusal yüklerin işlenmesine yardımcı olmayı hedefler.
Nasıl Çalışır?
Brainspotting’in temelinde; “nereye bakıyorsan; orada hissediyorsun” prensibi yatar. Bu yöntemde terapist; danışanın göz hareketlerini izleyerek beynin duygusal belleğiyle bağlantılı belirli bir “beyin noktası” (brainspot) tespit eder. Gözün odaklandığı bu noktalar; beynin derinliklerinde gizli kalan; kelimelerle ifade edilemeyen duygusal anı ve deneyimlere açılan kapılar gibidir.
Bilinçli Zihin Ötesi Bir Keşif
Geleneksel konuşma terapilerinden farklı olarak Brainspotting; bilinçli zihnin ötesine geçerek beynin limbik sistemi ve bazal gangliya gibi duygusal süreçlerle ilişkili bölgelerini hedefler. Bu sayede danışan; kelimelere dökemediği ya da bastırdığı duyguları fark etme ve dönüştürme fırsatı bulur.
Kimler İçin Uygundur?
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
• Anksiyete ve Depresyon
• Performans Kaygısı (sporcular; sanatçılar; konuşmacılar için)
• Bağımlılıklar
• Fobiler
• Fibromiyalji
• Migren
• Sebebi bulunamayan sırt; boyun; bel ağrıları; eklem ağrıları
• Tikler
• Kronik Ağrı ve Psikosomatik Rahatsızlıklar
• Psikosomatik mide bağırsak sorunları
• Psikosomatik ya da strese bağlı olarak tanımlanan ve geçmeyen tüm bedensel (ağrı; acı; batma; çekilme; uyuşma; bulanık görme; donma; karıncalanma; yutkunma sorunu; nefes darlığı; el ayak uyuşması; farklı uzuvlarda üşüme; kulakta çınlaması; işitme kaybı; kulakta tıkanma hissi vb ) hisler
• Disosiyatif Bozukluklar
• Erken çocukluk dönemi travmaları
• Fantom ağrıları
• Amaliyat sonrası geçmeyen psikosomatik ağrılar
• Strese bağlı olduğu söylenen ürtiker; zona; sedef; döküntüler; uçuk vb yaralar
Neden Farklı?
Brainspotting; beynin kendi kendini iyileştirme kapasitesini harekete geçirir. Zihinsel kontrol yerine; bedenin ve duyguların rehberliğinde ilerler. Bu da danışanın pasif değil; aktif bir şekilde içsel deneyimine odaklanmasını sağlar.
Kısacası; Brainspotting bir “konuşma terapisi” değil; zihnin susması ve bedenin konuşmasına izin veren; derin bir farkındalık ve dönüşüm yolculuğudur.
Brainspotting (BSP) Nasıl Uygulanır?
Brainspotting; danışanın bilinçli düşüncelerinin ötesine geçerek beden ve zihin arasında köprü kurmayı hedefler. Bu süreç; terapistin rehberliğinde fakat danışanın içsel deneyimine odaklanarak ilerler. İşte temel uygulama adımları:
1. Danışanın Odaklanacağı Konunun Belirlenmesi
Seans; danışanın çalışmak istediği konu veya duygu üzerinde karar verilmesiyle başlar. Bu bir travmatik anı; yoğun bir duygu; fiziksel bir rahatsızlık ya da performans kaygısı olabilir. Danışanın bedeninde hissettiği fiziksel tepkilere (göğüste sıkışma; boğazda düğümlenme; mide ağrısı vb.) de odaklanılabilir.
2. Beyin Noktasının (Brainspot) Bulunması
Terapist; danışanın göz hareketlerini izleyerek ya da bir işaret çubuğu kullanarak belirli bir bakış açısını (göz pozisyonunu) keşfeder. Bu pozisyon; duygusal yoğunluğun arttığı veya bedensel bir tepkinin (örneğin nefes değişimi; göz kırpma; kasılma) gözlemlendiği bir noktadır. İşte bu nokta; “brainspot” olarak adlandırılır.
3. Duygusal ve Bedensel Farkındalıkla Derinleşme
Brainspot belirlendikten sonra danışan bu noktaya bakmaya devam eder. Bu aşamada danışanın görevi “olup biteni fark etmek”tir. Bilinçli bir çaba harcamadan; sadece duyguların; düşüncelerin ve bedensel hislerin serbestçe akmasına izin verilir. Terapist; danışanı yönlendirmek yerine güvenli bir alan sağlayarak süreci destekler.
4. İşleme Süreci (Processing)
Danışan; beyin noktasına odaklanırken bastırılmış duygular; anılar ya da beden duyumları yüzeye çıkabilir. Bu; terapötik iyileşmenin başladığı noktadır. Zamanla bu yoğunluk azalır; duygusal yük hafifler ve danışan daha sakin bir hale gelir.
5. Seansın Kapanışı
İşleme süreci tamamlandığında terapist; danışanı yavaşça “şimdi ve burada”ya geri getirir. Seans sonunda danışanın hissettiklerini paylaşması teşvik edilir; ancak bu zorunlu değildir. Bazı danışanlar için içsel deneyim süreci sessiz kalarak daha etkili olabilir.
Brainspotting’in Gücü Nerede Yatar?
• Konuşmak Zorunda Değilsiniz: Travmatik anıları detaylandırmak gerekmez.
• Bilinçli Zihin Yerine Bedensel Bilgelik: Beynin derin yapılarıyla çalışılır.
• Hızlı ve Derin Etki: Geleneksel terapilere kıyasla daha hızlı sonuç verebilir.
Brainspotting; danışanın içsel deneyimine güvenen bir yöntemdir. Zihin sustuğunda; beden konuşmaya başlar.
Brainspotting ve Beyin
Brainspotting; beynin duygusal işleme; travma belleği ve beden-zihin bağlantısıyla ilgili nörobiyolojik süreçlerine dayanır. Bu yöntem; özellikle beynin derin yapılarında saklı olan travmatik anıların işlenmesiyle ilgilidir.
Brainspotting’in nörobilimsel temelleri:
1. Subkortikal Beyin Yapılarıyla Çalışmak
Brainspotting; beynin bilinçli düşünceden sorumlu olan neokorteks yerine; daha derin ve ilkel yapılarla—özellikle de limbik sistem ve beyin sapı ile—etkileşime girer.
• Limbik Sistem: Duyguların; hafızanın ve travmatik anıların işlendiği bölgedir. Özellikle amigdala; travma tepkilerinin (korku; tehdit algısı) merkezidir.
• Beyin Sapı: Savaş-kaç-don tepkilerinden sorumlu olan hayatta kalma merkezidir. Travmatik anılar genellikle burada “donmuş” halde saklanır.
Brainspotting; danışanın göz pozisyonu aracılığıyla bu derin yapılara erişerek; bastırılmış duygusal yüklerin işlenmesine olanak tanır.
2. Göz Pozisyonları ve Beyin Haritalaması
Brainspotting’in temel prensibi olan “Nereye bakarsan; orada hissedersin” ifadesi; göz hareketlerinin beynin farklı bölgeleriyle bağlantılı olduğu gerçeğine dayanır.
• Oculomotor (Göz Hareketi) Sistemi: Göz hareketleri; beynin duygusal ve bilişsel işleme merkezleriyle doğrudan bağlantılıdır.
• Beyin Haritalaması: Farklı bakış yönleri; farklı nöral ağları aktive eder. Örneğin; belirli bir göz pozisyonu eski bir travmatik anıyı tetikleyebilirken; başka bir pozisyon daha nötr veya olumlu duygulara yol açabilir.
Bu bağlantılar; terapistin danışanın göz hareketlerini izleyerek “aktif” bir beyin noktası bulmasına yardımcı olur.
3. Travmanın Beyindeki İzleri: Donmuş Enerji Modeli
Travma yaşandığında; beyin bu yoğun deneyimi tamamen işleyemez ve “donmuş enerji” olarak saklar. Bu durum; travmanın tekrar tekrar tetiklenmesine neden olabilir.
• Sinir Sistemi Düzeyinde: Travma sırasında sinir sistemi aşırı uyarılır ve bu durum “savaş; kaç veya don” tepkisiyle sonuçlanır.
• Beyin Dalgaları: Brainspotting seansları sırasında beynin alfa ve teta dalga aktivitelerinde artış gözlemlenir. Bu; derin bir rahatlama ve bilinçdışına erişim sağlar.
Brainspotting; bu donmuş enerjiyi yeniden harekete geçirerek beynin doğal iyileşme sürecini başlatır.
4. Bilateral (Çift Yönlü) Uyarımın Etkisi
Brainspotting; bazen sağ ve sol kulak arasında dönüşümlü sesler kullanır. Bu uygulama; beynin iki yarım küresi arasında denge sağlar ve nöroplastisiteyi (beynin yeniden yapılanma kapasitesini) destekler.
• Sağ Beyin: Duygular; sezgiler ve beden farkındalığı ile ilişkilidir.
• Sol Beyin: Mantık; dil ve analizle ilgilidir.
Bilateral uyarım sayesinde sağ ve sol beyin arasında uyum sağlanarak travmatik anıların daha bütüncül bir şekilde işlenmesi desteklenir.
5. Nöroplastisite: Beynin Yeniden Yapılanma Gücü
Travmalar beynin sinir ağlarında kalıcı izler bırakabilir. Ancak beynin esnekliği ve değişme yeteneği olan nöroplastisite; bu izlerin yeniden yapılandırılmasını mümkün kılar.
Brainspotting; danışanın sinir sistemi üzerinde çalışarak:
• Yeni sinaptik bağlantılar kurulmasını;
• Travmatik anıların duygusal yoğunluğunun azalmasını
• Duygusal düzenleme kapasitesinin artmasını sağlar.
Sonuç: Zihinsel Susturma; Bedensel Dinleme
Brainspotting; konuşarak rasyonelleştirmek yerine; beynin derin yapılarında saklı duygusal kayıtları işler. Bu da travma sonrası iyileşmeyi daha hızlı ve etkili hale getirir.
Beyin; iyileşmeyi doğal olarak bilir. Brainspotting ise sadece o iyileşme sürecinin kapısını aralar.
Kaynakça
1. Grand; D. (2013). Brainspotting: The Revolutionary New Therapy for Rapid and Effective Change.
2. Corrigan; D.; & Grand; D. (2013). Brainspotting: Recruiting the Brain for Change.
3. van der Kolk; B. A. (2014). The Body Keeps the Score: Brain; Mind; and Body in the Healing of Trauma.
4. Porges; S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions; Attachment; Communication; and Self-Regulation.
5. Siegel; D. J. (2012). The Developing Mind: How Relationships and the Brain Interact to Shape Who We Are.
6. Hilberath; M.; Grand; D.; Reiner; M.; & Röhricht; F. (2017). “Brainspotting—A new brain-based psychotherapy approach: Efficacy and neurophysiological mechanisms.” European Journal of Trauma & Dissociation; 1(4); 277-284.
7. Schwarz; L.; Corrigan; F. M.; Fisher; J.; & Knipe; J. (2017). The Comprehensive Resource Model: Effective Techniques for Treating Complex PTSD.
8. Shapiro; F. (2001). Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR): Basic Principles; Protocols; and Procedures.