Çocuğumun Bacakları Neden Ağrıyor?
Kemik ağrıları çocuk sağlığı ve hastalıkları pratiğimizde sık dile getirilen semptomlardan biridir. Çocuklarda 3 ile 12 yaş arası bacak ağrıları %30 sıklıkta görülmektedir. Kollar; bacaklara göre daha az ağrımaktadır. Bu ağrılar; önemli hastalıkların belirtisi zannedilip ailelerde kaygı ve endişeye yol açmaktadır. Nadiren de; bu ağrıların altından önemli hastalıklar çıkmaktadır.
Çocuklarda bacaklar neden ağrır?
a) BÜYÜME AĞRILARI: Bacak ağrılarının en sık nedeni bu gruptur. Bunlar; kemik kökenli olmayıp kas kaynaklı ağrılardır. Kasların kirişlerinin gerilmesine bağlı ağrılardır.
Tipik özellikleri şu şekildedir:
1. En sık akşamları ve tek taraflıdır. Ertesi gün kaybolur.
2. Ağrı kesici kullanılması gerekebilir ama nadirdir.
3. Genelde uykuda görülmez.
4. Çocuk ya da ergen ağrıyan yeri noktasal olarak gösteremez; ama bölgeyi işaret edebilir.
Bu tür ağrılarda genelde kan ve radyolojik incelemelerde bir şey saptanmaz.
b) SPOR SONRASI AĞRILAR: Sık görülür. Özellikle beden eğitimi dersleri veya spor-dans kurslarından sonra görülür. Günlerce sürebilir. Isınma hareketleri yapılmadıysa o akşam ağrılar sıklıkla gözlenir. Aynı anda birkaç yerde görülebilir.
c) TRAVMA SONRASI: Kol; bacak ve eklem ağrıları; burkma; düşme; çarpma sonrası görülebilir. Etkilenen bölgedeki ödem; çatlak veya kırık; ağrının nedenidir. Bu ağrılar yaygın olmayıp noktasaldır. Ancak çocuk kolunu-bacağını hareket ettiremez. Ağrı çok şiddetlidir. Bu tür durumlarda bir ortopedi uzmanı görmelidir. Gerektiğinde grafi; tomografi veya MR uzman tarafından istenmelidir.
d) KEMİĞİ TUTAN İYİ HUYLU HASTALIKLAR VE KANSER: Akut lösemi (akut lenfoblastik lösemi); histiositoz; lenfoma; nöroblastom; rabdomyosarkom ve kemik tümörü gibi hastalıklar şiddetli ağrı yapabilir. Bunun dışında kemik enfeksiyonu olan osteomyelit; fibröz displazi; kemik kistleri ve iyi huylu tümörler de kemik ağrıları yapabilir. Bu hastalıklar içinde sık görülen lösemilerde kemik ve eklem ağrıları; hastaların % 20-25 inde bulunmaktadır.
Bu grup kemik ağrıların ayırıcı tanısını yapmak; çocuk hematolojisi-onkolojisi ve ortopedi disiplinlerinin ortak çalışmasını gerektirir. Lösemi gibi durumlarda kan ve kan yaymasında bulgular vardır. Karın ultrasonu ve ileri karın incelemeleri ise karnımızın arka kısmındaki tümörleri yakalamada değerlidir. Kemiğe yönelik olarak ise düz grafi; bilgisayarlı tomografi; MR incelemesi gerekir.
e) OMURGA (BOYUN; SIRT VE BEL) AĞRILARI: Bu grup ağrılar; çocuklarda sık görülen ağrı tipi değildir. Boyun ve sırt ağrılarının en sık nedeni; ağır sırt çantası taşımak; ekran (bilgisayar; tablet; telefon) başında uzun süre geçirmekle ilgilidir. Bunun dışındaki boyun; sırt; bel ağrılarının altından genelde önemli hastalıklar çıkmaktadır: İyi huylu (omurilik içindeki veya dışındaki kistler; tümörler; histiositoz; gergin omurilik sendromu; vd) veya kötü huylu (lenfoma; nöroblastom; Ewing ailesi tümörleri; vd) gibi...
Boyun ağrılarına bazen boyun hareketlerinde kısıtlanma; takılma eşlik edebilir (boyun omurlarında dislokasyon). Omuriliğe zarar veren kitlelerde bacaklara vuran ağrı; bacaklarda güçsüzlük; dışkı ve idrar kaçırma eşlik edebilir. Bazen sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmek de mesane sinirlerinde sorun olduğunu (nörojenik mesane) gösterir.
Kemik ağrıları olan çocuklarımızın iyi bir anamnez ve dikkatli bir muayene ile değerlendirilmesi gerekir. Önemli olan ağrı ile önemsiz ağrının ayırd edilmesi gerekir. Gerektiğinde düz grafi; ultrason; tomografi; MR tanıya yardımcı olmaktadır.
Prof. Dr. Mehmet Kantar
Çocuklarda bacaklar neden ağrır?
a) BÜYÜME AĞRILARI: Bacak ağrılarının en sık nedeni bu gruptur. Bunlar; kemik kökenli olmayıp kas kaynaklı ağrılardır. Kasların kirişlerinin gerilmesine bağlı ağrılardır.
Tipik özellikleri şu şekildedir:
1. En sık akşamları ve tek taraflıdır. Ertesi gün kaybolur.
2. Ağrı kesici kullanılması gerekebilir ama nadirdir.
3. Genelde uykuda görülmez.
4. Çocuk ya da ergen ağrıyan yeri noktasal olarak gösteremez; ama bölgeyi işaret edebilir.
Bu tür ağrılarda genelde kan ve radyolojik incelemelerde bir şey saptanmaz.
b) SPOR SONRASI AĞRILAR: Sık görülür. Özellikle beden eğitimi dersleri veya spor-dans kurslarından sonra görülür. Günlerce sürebilir. Isınma hareketleri yapılmadıysa o akşam ağrılar sıklıkla gözlenir. Aynı anda birkaç yerde görülebilir.
c) TRAVMA SONRASI: Kol; bacak ve eklem ağrıları; burkma; düşme; çarpma sonrası görülebilir. Etkilenen bölgedeki ödem; çatlak veya kırık; ağrının nedenidir. Bu ağrılar yaygın olmayıp noktasaldır. Ancak çocuk kolunu-bacağını hareket ettiremez. Ağrı çok şiddetlidir. Bu tür durumlarda bir ortopedi uzmanı görmelidir. Gerektiğinde grafi; tomografi veya MR uzman tarafından istenmelidir.
d) KEMİĞİ TUTAN İYİ HUYLU HASTALIKLAR VE KANSER: Akut lösemi (akut lenfoblastik lösemi); histiositoz; lenfoma; nöroblastom; rabdomyosarkom ve kemik tümörü gibi hastalıklar şiddetli ağrı yapabilir. Bunun dışında kemik enfeksiyonu olan osteomyelit; fibröz displazi; kemik kistleri ve iyi huylu tümörler de kemik ağrıları yapabilir. Bu hastalıklar içinde sık görülen lösemilerde kemik ve eklem ağrıları; hastaların % 20-25 inde bulunmaktadır.
Bu grup kemik ağrıların ayırıcı tanısını yapmak; çocuk hematolojisi-onkolojisi ve ortopedi disiplinlerinin ortak çalışmasını gerektirir. Lösemi gibi durumlarda kan ve kan yaymasında bulgular vardır. Karın ultrasonu ve ileri karın incelemeleri ise karnımızın arka kısmındaki tümörleri yakalamada değerlidir. Kemiğe yönelik olarak ise düz grafi; bilgisayarlı tomografi; MR incelemesi gerekir.
e) OMURGA (BOYUN; SIRT VE BEL) AĞRILARI: Bu grup ağrılar; çocuklarda sık görülen ağrı tipi değildir. Boyun ve sırt ağrılarının en sık nedeni; ağır sırt çantası taşımak; ekran (bilgisayar; tablet; telefon) başında uzun süre geçirmekle ilgilidir. Bunun dışındaki boyun; sırt; bel ağrılarının altından genelde önemli hastalıklar çıkmaktadır: İyi huylu (omurilik içindeki veya dışındaki kistler; tümörler; histiositoz; gergin omurilik sendromu; vd) veya kötü huylu (lenfoma; nöroblastom; Ewing ailesi tümörleri; vd) gibi...
Boyun ağrılarına bazen boyun hareketlerinde kısıtlanma; takılma eşlik edebilir (boyun omurlarında dislokasyon). Omuriliğe zarar veren kitlelerde bacaklara vuran ağrı; bacaklarda güçsüzlük; dışkı ve idrar kaçırma eşlik edebilir. Bazen sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmek de mesane sinirlerinde sorun olduğunu (nörojenik mesane) gösterir.
Kemik ağrıları olan çocuklarımızın iyi bir anamnez ve dikkatli bir muayene ile değerlendirilmesi gerekir. Önemli olan ağrı ile önemsiz ağrının ayırd edilmesi gerekir. Gerektiğinde düz grafi; ultrason; tomografi; MR tanıya yardımcı olmaktadır.
Prof. Dr. Mehmet Kantar