Pozitif Psikoterapide Bağlanma; Farklılaşma ve Ayrışma: Ruhsal Gelişimin Dinamik Süreçleri
Pozitif Psikoterapi (PPT); Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen bir terapi modelidir ve bireyin kendi potansiyelini ortaya çıkararak sorunlarına çözüm bulmasına yardımcı olmayı amaçlar. Bağlanma; farklılaşma ve ayrışma gibi süreçler; bu modelin bireyin ruhsal gelişimi ve sosyal ilişkilerini anlamada önemli yer tutar.
Pozitif psikoterapide bağlanma; bireyin çocukluktan itibaren oluşturduğu duygusal ve sosyal ilişkileri kapsar. Peseschkian; bağlanmanın insan gelişiminde temel bir rol oynadığını savunur. Bağlanma; bireyin güvenli bir ortamda gelişimini sağlayan; özellikle aile içi ilişkilerde görülen bir süreçtir. Birey; ilk olarak ebeveynlerine; sonra ise çevresindeki diğer insanlara bağlanır. Bu bağlar; bireyin duygusal gelişimini etkiler ve gelecekte kuracağı ilişkilerde model oluşturur. Peseschkian; bireyin hem kendine hem de başkalarına olan bağını pozitif bir şekilde geliştirmenin; terapinin temel amaçlarından biri olduğunu vurgular. Bağlanma sürecinde sorunlar yaşayan bireylerde; güvensizlik; kaygı ve bağımlılık gibi durumlar görülebilir. Pozitif psikoterapi bu bağlamda; bireyin geçmişteki travmalarını ya da olumsuz deneyimlerini ele alarak daha sağlıklı bağlanma modelleri geliştirmesine odaklanır. Pozitif psikoterapide farklılaşma; bireyin kendi kimliğini oluşturma sürecidir. Peseschkian; farklılaşmayı bireyin; ailesinden ve diğer dışsal etkilerden bağımsız olarak kendi benliğini keşfetme ve geliştirme süreci olarak tanımlar. Bu süreçte birey; kendi değerlerini; inançlarını ve hayat hedeflerini oluşturarak diğer bireylerden ayrışır. Farklılaşma; bireyin sağlıklı bir şekilde topluma entegre olabilmesi için gereklidir. Peseschkian a göre; bu süreçte ortaya çıkan zorluklar; bireyin hem kendini keşfetme sürecini hem de başkalarıyla olan ilişkilerini etkileyebilir. Bu zorluklar; terapi sürecinde bireyin içsel çatışmalarını çözmesine yardımcı olacak şekilde ele alınır. Terapi sırasında; bireyin geçmişteki deneyimleri; ailesiyle olan ilişkileri ve toplumsal baskılar göz önünde bulundurularak; bireyin daha bağımsız ve kendi kararlarını alabilen bir kişi haline gelmesi hedeflenir. Ayrışma; farklılaşma sürecinin devamı niteliğindedir ve bireyin kendi kimliğiyle toplumsal normlar ve beklentilerden bağımsız bir şekilde var olabilmesini ifade eder. Peseschkian; ayrışmanın bireyin kendi benliği ile dış dünyayı ayırt edebilme yeteneğini geliştirdiğini belirtir. Bu süreç; bireyin hem kişisel sınırlarını korumasına hem de başkalarıyla sağlıklı bir etkileşim içinde olmasına olanak tanır. Pozitif psikoterapide ayrışma; bireyin kendi içsel güçlerini keşfetmesi; bunları sağlıklı bir şekilde kullanabilmesi ve dış dünyayla etkileşimde dengeli bir duruş sergilemesi anlamına gelir. Bu süreçte birey; duygusal ve zihinsel bağımsızlık kazanarak kendi yaşamını yönetme yeteneğini geliştirir.
Pozitif psikoterapi bağlamında; bağlanma; farklılaşma ve ayrışma süreçleri bireyin ruhsal ve sosyal gelişiminin temelini oluşturur. Bu süreçler; bireyin hem kendini hem de çevresindeki insanları daha iyi anlamasına; daha sağlıklı ilişkiler kurmasına ve yaşamını daha anlamlı bir şekilde sürdürebilmesine katkı sağlar. Peseschkian ın geliştirdiği bu model; bireyi sadece bir sorun kaynağı olarak değil; potansiyel ve yetenekleri olan bir varlık olarak ele alır ve bireyin bu potansiyeli keşfetmesini ve kullanmasını teşvik eder.
İbrahim DİNÇBAŞ
Kaynakça
Peseschkian; N. (1987). Positive Psychotherapy: Theory and Practice of a New Method. Springer-Verlag.
Peseschkian; N. (1996). In Search of Meaning: Positive Psychotherapy Step by Step. Tarcher/Putnam.
Uslu; R. İ.; & Aşçı; Y. (2017). Pozitif Psikoterapi ve Kültürel Faktörler: Nossrat Peseschkian ve İlişkisel Terapi. Türk Psikoloji Yazıları; 20(39); 34-45.
Peseschkian; N. (1999). Positive Family Therapy: The Family as Therapist. Jason Aronson.
Vardar; B. (2008). Pozitif Psikoterapi Yaklaşımı ve Yöntemleri. Psikoterapi Enstitüsü Yayınları.
Pozitif psikoterapide bağlanma; bireyin çocukluktan itibaren oluşturduğu duygusal ve sosyal ilişkileri kapsar. Peseschkian; bağlanmanın insan gelişiminde temel bir rol oynadığını savunur. Bağlanma; bireyin güvenli bir ortamda gelişimini sağlayan; özellikle aile içi ilişkilerde görülen bir süreçtir. Birey; ilk olarak ebeveynlerine; sonra ise çevresindeki diğer insanlara bağlanır. Bu bağlar; bireyin duygusal gelişimini etkiler ve gelecekte kuracağı ilişkilerde model oluşturur. Peseschkian; bireyin hem kendine hem de başkalarına olan bağını pozitif bir şekilde geliştirmenin; terapinin temel amaçlarından biri olduğunu vurgular. Bağlanma sürecinde sorunlar yaşayan bireylerde; güvensizlik; kaygı ve bağımlılık gibi durumlar görülebilir. Pozitif psikoterapi bu bağlamda; bireyin geçmişteki travmalarını ya da olumsuz deneyimlerini ele alarak daha sağlıklı bağlanma modelleri geliştirmesine odaklanır. Pozitif psikoterapide farklılaşma; bireyin kendi kimliğini oluşturma sürecidir. Peseschkian; farklılaşmayı bireyin; ailesinden ve diğer dışsal etkilerden bağımsız olarak kendi benliğini keşfetme ve geliştirme süreci olarak tanımlar. Bu süreçte birey; kendi değerlerini; inançlarını ve hayat hedeflerini oluşturarak diğer bireylerden ayrışır. Farklılaşma; bireyin sağlıklı bir şekilde topluma entegre olabilmesi için gereklidir. Peseschkian a göre; bu süreçte ortaya çıkan zorluklar; bireyin hem kendini keşfetme sürecini hem de başkalarıyla olan ilişkilerini etkileyebilir. Bu zorluklar; terapi sürecinde bireyin içsel çatışmalarını çözmesine yardımcı olacak şekilde ele alınır. Terapi sırasında; bireyin geçmişteki deneyimleri; ailesiyle olan ilişkileri ve toplumsal baskılar göz önünde bulundurularak; bireyin daha bağımsız ve kendi kararlarını alabilen bir kişi haline gelmesi hedeflenir. Ayrışma; farklılaşma sürecinin devamı niteliğindedir ve bireyin kendi kimliğiyle toplumsal normlar ve beklentilerden bağımsız bir şekilde var olabilmesini ifade eder. Peseschkian; ayrışmanın bireyin kendi benliği ile dış dünyayı ayırt edebilme yeteneğini geliştirdiğini belirtir. Bu süreç; bireyin hem kişisel sınırlarını korumasına hem de başkalarıyla sağlıklı bir etkileşim içinde olmasına olanak tanır. Pozitif psikoterapide ayrışma; bireyin kendi içsel güçlerini keşfetmesi; bunları sağlıklı bir şekilde kullanabilmesi ve dış dünyayla etkileşimde dengeli bir duruş sergilemesi anlamına gelir. Bu süreçte birey; duygusal ve zihinsel bağımsızlık kazanarak kendi yaşamını yönetme yeteneğini geliştirir.
Pozitif psikoterapi bağlamında; bağlanma; farklılaşma ve ayrışma süreçleri bireyin ruhsal ve sosyal gelişiminin temelini oluşturur. Bu süreçler; bireyin hem kendini hem de çevresindeki insanları daha iyi anlamasına; daha sağlıklı ilişkiler kurmasına ve yaşamını daha anlamlı bir şekilde sürdürebilmesine katkı sağlar. Peseschkian ın geliştirdiği bu model; bireyi sadece bir sorun kaynağı olarak değil; potansiyel ve yetenekleri olan bir varlık olarak ele alır ve bireyin bu potansiyeli keşfetmesini ve kullanmasını teşvik eder.
İbrahim DİNÇBAŞ
Kaynakça
Peseschkian; N. (1987). Positive Psychotherapy: Theory and Practice of a New Method. Springer-Verlag.
Peseschkian; N. (1996). In Search of Meaning: Positive Psychotherapy Step by Step. Tarcher/Putnam.
Uslu; R. İ.; & Aşçı; Y. (2017). Pozitif Psikoterapi ve Kültürel Faktörler: Nossrat Peseschkian ve İlişkisel Terapi. Türk Psikoloji Yazıları; 20(39); 34-45.
Peseschkian; N. (1999). Positive Family Therapy: The Family as Therapist. Jason Aronson.
Vardar; B. (2008). Pozitif Psikoterapi Yaklaşımı ve Yöntemleri. Psikoterapi Enstitüsü Yayınları.