Günümüzde gelişim ve değerlendirmelere önem verilmektedir. Bir işin; iyi sonuçlanacağı şekilde yapılması; kurum ve kuruluşlar açısından çok önemli duruma gelmiştir. Adli araştırma ve soruşturmalarda ise değerlendirmeler daha çok önem görmektedir. Adli çalışmalarda biyolojik değerlendirmelerden kaynaklanarak kararlar alına bilinmektedir. Delillerin bir kısmının analizi biyoloji laboratuvarlarında yapılmaktadır. CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu)’ n; 75; 76; 78; 79; 80 maddeleri esasında bazı biyolojik örnekler (kan; saç; doku vs.); moleküler genetik incelemeleri vb. işlemler yapıla bilinmektedir. Olay ile ilgili olarak; sonuçların elde edilmesinde biyolojik incelemelerin önemli rolü vardır. Deliller üzerinde kan; kıl; vücut sıvısı; kepek; deri döküntüsü vs. gibi biyolojik örneklerin tespit edilmesi; bir suça veya cinayete ilişkin ilkin bulguları değerlendirmeye ve kimliğin bulanmasına esas vermiş olur. Hâkim ve savcıların değerlendirmeleri bu esas üzerine belirlenmiş olur. Diğer incelemelerin sonuçları da esas alınarak; karar verilmiş olunur.
Biyolojik örneklerin rutin analizleri; adli laboratuvarlarında ‘mikroskobik; kimyasal; immünolojik ve spektroskopik’ tarama ve doğrulama testleri yapılarak; kanıtların menşeleri belirlenmektedir. Genetik araştırma işlemleri için DNA ve PCR (multipleks) teknikleri uygulanmaktadır. DNA testi nükleer ve mitokondriyal yöntemlerle gerçekleştiriliyor. Ayrıca Ulusal DNA indeks sisteminde bukkal örneklerden DNA profilleri karşılaştırılması yapılıp; DNA profilleri üretilebilir. Tarama ve doğrulama testlerinin en önemli avantajı doğru kararlar alınması ve zamanı verimli kullanmaya yardımcı olmaktadır. Olay yeri inceleme uzmanları; çeşitli dava dosyalarında deliller ile ilgili laboratuvar sonuçlarını yorumlayan adli tıp uzmanlarına ihtiyaç duymaktadır. Adli tıp uzmanları DNA analizlerinin temelini anlamayı sağlıyor. Adli tıp uzmanları; biyokimya; genetik ve moleküler biyoloji vs. uzmanlarından oluşabilmektedir.
Bir olayın doğru çözümlenmesi için birçok yöntemler kullanıla bilinmektedir. Bir vakanın doğru sonuçlana bilinmesi için tıbbi ve psikolojik yönleriyle değerlendirilmelidir. Bazen olaylar göründüğü gibi olmaya biliyor. Delillerin amaçlı şekilde kasten; rast gele farklı sonuçlar çıkara bilindiği görülebiliyor. Olay yeri inceleme uzmanları ve vakayı inceleyen kişinin doğru yöntemler kullanarak olaya bakması (incelemesi); daha uygundur. Çünkü bu değerlendirmeler; insanların yaşamlarını etkilemektedir. Günümüzde suç işleyenlerinde kendilerini geliştirdiği ve her zümreden (işçi grubundan) olduğu görülmektedir. Hem maddi ve manevi değerlendirmeler yapılması gerekebilmektedir. Diğer elementlerinde göz önünde bulundurarak işe koyulmak gerekir. Bir işin yapılması; o anın olası sonuçlarıyla değerlendirilmiş olunur. İşi (soruşturmayı) yürüten kişinin daha dikkatli olması gerekmektedir. Bu o demek değil ki; bilimsel tekniklerden uzaklaşmak gerekir. Aslında elde olan delilerle de karmaşık olaylar bile çözüle bilinmektedir. Uzman şahıslar olayı incelerken profesyonel bakış açısıyla değerlendirip; olayın psikolojik analizini de yapması gerekmektedir. Değerlendiren açısından en uygun yolun bu olduğunu söylemek mümkündür. Yaşamın bazen karmaşıklar içerdiğini biliyoruz. Bazen işlerin olduğu gibi gitmediğini görebiliyoruz. Bunun için doğru adımlar atıp; doğru kararlar alınmasını sağlayabiliriz.
Kaynakça
B. Karadayı; Ş. Karadayı; N. Sezgin (2018); Biyolojik Delillerin Tespitinde Kullanılan Tarama ve Doğrulama Testleri ve Bu Konudaki Son Gelişmeler; Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi; 15 (2)
Biology Textbooks Wrong? New Research Reveals the Secret Behind a Key Cellular Process; BiochemistryCell BiologyGeneticsMicrobiologyOhio State UniversityPopular