Kekemelik Nedir?
Kekemelik Nedir?
Kekemelik; konuşmanın akıcılığındaki ve zamanlama örüntüsündeki bozukluktur.
- Ses veya hece tekrarı
- Ses uzatmaları
- Sözcüğün içinde ara verme gibi kırık sözcükler kullanma
- Sorunlu sözcükleri kullanmamak için yerine başka sözcük kullanma
- Sesli ya da sessiz duraklama (Konuşma sırasında doldurulan ya da doldurulmayan ara vermeler)
- Sözcüklerin büyük bir gerginlikle çıkması
- Tek heceli sözcük tekrarı gibi belirtilerden biri sık sık ve belirgin bir şekilde ortaya çıkar.
Kekemeliğin Özellikleri Nelerdir?
Kekemelikte:
• Kişinin yaşı ve dil becerileri açısından olağanın dışındadır.
• Zamanla geçmez.
• Kişide kaygıya ve toplumsal katılımda yetersizliklere neden olur.
• Belirtiler gelişimin erken evrelerinde başlamıştır.
Çocukluk çağında başlayan kekemeliğin; çocuğun yaşı için uygun olmayan konuşmanın; zaman deseni ve normal akışındaki bozukluktur. Kekemelikte; seslerin sık tekrarlanması; uzatılması veya heceler ve diğer konuşma türlerinin aksamaları ile görülür. Kekemelik; sosyal etkileşimi; akademik ve mesleki başarıyı etkiler. Bozulmanın boyutu durumdan duruma değişir. Şöyle ki iş görüşmesi ya da okulda yetişmesi gereken bir sunum olduğunda kişi üzerinde iletişim kurmak için özel bir baskı oluşmuşsa bozulmanın boyutu artmaktadır. Genellikle bir şeyleri sesli bir şekilde okurken; şarkı söylerken; cansız nesnelerle veya evcil hayvanlarla konuşurken bozukluk görülmez.
Kişi; konuşma sıklığını değiştirerek; bazı belli sözcük ya da sesleri kullanmayarak veya telefonla görüşme; toplum önünde konuşma gibi durumlardan kaçınarak kekemeliği önlemeye çalışabilir. Bulunulan durumun özelliklerine ek olarak yaşanan stres ve kaygının da kekemeliği arttırdığı görülmüştür. Çocukluk çağında başlayan kekemelik; motor hareketleri de etkileyebilir. Örneğin; göz kırpmaları; tikler; dudakların veya yüzün titremesi; başın sarsılması; yumruğunu sıkma bunlardan bazılarıdır.
Kekemelik Nasıl Başlar ve Nasıl Devam Eder?
Çocuklukta başlayan kekemelik;% 80 için 6 yaşına kadar ortaya çıkar. Etkilenen bireylerin % 90 ının başlangıç yaşı 2-7 arasında değişmektedir. Başlangıcı ani veya sinsi olabilmektedir. Genellikle kekeleme aşamalı bir şekilde sıfatların; bir cümlenin başının veya uzun sözcüklerin tekrarlanması ile başlar. Çocuk; kekelediğinin farkında olmayabilir. Bozukluk ilerledikçe kekelemeler konuşma sırasında çoğu sözcük ve cümlede kekelemenin sıklaşmasıyla gerçekleşen ve müdahale edilmesi gereken bir hale gelir. Çocuk; konuşmasındaki bozukluğun farkındaysa; kısa ve basit cümleler kurma; toplum önünde konuşmaktan kaçınma; duygusal tepkilerini ve konuşma akışındaki bozuklukları önleme gibi bazı yöntemler geliştirebilir. Uzunlamasına (boylamsal) araştırmalarda; kekemeliği olan çocukların %65- %85’inin iyileştiği ve bozukluğun 8 yaşındaki şiddetinin; iyileşmeyi ya da ergenlik ve sonrasındaki ilerlemesini yordadığı bulunmuştur.
Kekemeliğin Nedenleri Nelerdir?
Kekemeliğin nedenleri genetik; fizyolojik veya psikolojik olabilir. Çocuklukta başlangıçlı kekemeliği olan bireylerin birinci derece biyolojik akrabaları arasında kekemelik olma riski; genel popülasyondaki riskin üç katından fazladır. Fizyolojik olarak da kekemelerde gelişmemiş bir dominans (baskınlık) olduğunu söyler. İnsanlar beyinlerindeki sol yarıküreyi baskın olarak kullanırlar. Bazı çocukların sağ yarıküresi fazla baskınlık gösterir. Bu çocuklara sol elle yazarken sağ elle yaz diye zorlama yapılmış ve o nedenle kekemelik ortaya çıkmış olabilir. Öte yandan şiddet görmüş; korkmuş veya aşırı strese maruz kalmış çocukta da kekemelik görülebilir.
Kekemeliğin Olası Psikolojik Nedenleri
Kekemeliğin genetik ve fizyolojik nedenleri olabileceği gibi psikolojik nedenleri de olabilmektedir. Psikolojik nedenler şu şekilde sıralanabilir:
• Travmatik yaşantılar ve korkular;
Yangın; deprem; sel gibi afetler
Hayvandan korkma (genelde kedi ve köpek)
Tüp patlaması; bina çökmesi gibi olaylar
Trafik kazaları
Ateşli hastalık ve ameliyatlar
Bir kavgaya tanık olma
Sesle korkutulma
• Aile içi sorunlar;
Evdeki kavgalar ve huzursuzluklar
Çocuğa uygulanan şiddet
Anne-baba arasındaki şiddet
• Kayıp ve ayrılık;
Aile fertlerinden birinin ölümü
Boşanma nedeniyle anne-babadan ayrılma
Ani seyahatler nedeniyle ayrılık
Evcil hayvanın ölümü veya hayvandan ayrılma
• Hatalı ana-baba tutumları;
Baskıcı; aşırı disiplinli aile tutumları
Aşırı koruyucu aile tutumları
Alaycı; aşağılayıcı aile tutumları
Çocuklarda görülen psikolojik kökenli kekemelik; çocuğun çevresindeki kişilerin yanlış tutumlarıyla iyice kuvvetlenebilir ve pekişebilir. Anne-baba bu konuda dikkatli davransa bile; çocuğun etkileşimde olduğu diğer aile bireyleri; okul arkadaşları; öğretmenleri ve komşuların yaptığı hatalar nedeniyle çocuğun kekemeliği artabilir veya kekemelik nedeniyle başka sorunlar ortaya çıkabilir.
Kekemelik Nedeniyle Ortaya Çıkabilecek Bazı Sorunlar
Kekemelik; çocuğun dil becerilerini etkilediği kadar sosyal yaşamını ve psikolojisini de olumsuz etkileyebilmektedir. Kendini rahat bir şekilde ifade edemeyen çocukta özgüven eksikliği oluşabilir. Konuşmasını düzeltemeyen; okulda veya sosyal ortamlarda kendisini rahat bir şekilde ifade edemeyen çocukta başarısızlık kaygısı oluşabilir. Okul başarısızlığı; içe dönük olma; değersiz hissetme ve depresyonda diğer olası psikolojik problemlerdendir
Kekemelik; konuşmanın akıcılığındaki ve zamanlama örüntüsündeki bozukluktur.
- Ses veya hece tekrarı
- Ses uzatmaları
- Sözcüğün içinde ara verme gibi kırık sözcükler kullanma
- Sorunlu sözcükleri kullanmamak için yerine başka sözcük kullanma
- Sesli ya da sessiz duraklama (Konuşma sırasında doldurulan ya da doldurulmayan ara vermeler)
- Sözcüklerin büyük bir gerginlikle çıkması
- Tek heceli sözcük tekrarı gibi belirtilerden biri sık sık ve belirgin bir şekilde ortaya çıkar.
Kekemeliğin Özellikleri Nelerdir?
Kekemelikte:
• Kişinin yaşı ve dil becerileri açısından olağanın dışındadır.
• Zamanla geçmez.
• Kişide kaygıya ve toplumsal katılımda yetersizliklere neden olur.
• Belirtiler gelişimin erken evrelerinde başlamıştır.
Çocukluk çağında başlayan kekemeliğin; çocuğun yaşı için uygun olmayan konuşmanın; zaman deseni ve normal akışındaki bozukluktur. Kekemelikte; seslerin sık tekrarlanması; uzatılması veya heceler ve diğer konuşma türlerinin aksamaları ile görülür. Kekemelik; sosyal etkileşimi; akademik ve mesleki başarıyı etkiler. Bozulmanın boyutu durumdan duruma değişir. Şöyle ki iş görüşmesi ya da okulda yetişmesi gereken bir sunum olduğunda kişi üzerinde iletişim kurmak için özel bir baskı oluşmuşsa bozulmanın boyutu artmaktadır. Genellikle bir şeyleri sesli bir şekilde okurken; şarkı söylerken; cansız nesnelerle veya evcil hayvanlarla konuşurken bozukluk görülmez.
Kişi; konuşma sıklığını değiştirerek; bazı belli sözcük ya da sesleri kullanmayarak veya telefonla görüşme; toplum önünde konuşma gibi durumlardan kaçınarak kekemeliği önlemeye çalışabilir. Bulunulan durumun özelliklerine ek olarak yaşanan stres ve kaygının da kekemeliği arttırdığı görülmüştür. Çocukluk çağında başlayan kekemelik; motor hareketleri de etkileyebilir. Örneğin; göz kırpmaları; tikler; dudakların veya yüzün titremesi; başın sarsılması; yumruğunu sıkma bunlardan bazılarıdır.
Kekemelik Nasıl Başlar ve Nasıl Devam Eder?
Çocuklukta başlayan kekemelik;% 80 için 6 yaşına kadar ortaya çıkar. Etkilenen bireylerin % 90 ının başlangıç yaşı 2-7 arasında değişmektedir. Başlangıcı ani veya sinsi olabilmektedir. Genellikle kekeleme aşamalı bir şekilde sıfatların; bir cümlenin başının veya uzun sözcüklerin tekrarlanması ile başlar. Çocuk; kekelediğinin farkında olmayabilir. Bozukluk ilerledikçe kekelemeler konuşma sırasında çoğu sözcük ve cümlede kekelemenin sıklaşmasıyla gerçekleşen ve müdahale edilmesi gereken bir hale gelir. Çocuk; konuşmasındaki bozukluğun farkındaysa; kısa ve basit cümleler kurma; toplum önünde konuşmaktan kaçınma; duygusal tepkilerini ve konuşma akışındaki bozuklukları önleme gibi bazı yöntemler geliştirebilir. Uzunlamasına (boylamsal) araştırmalarda; kekemeliği olan çocukların %65- %85’inin iyileştiği ve bozukluğun 8 yaşındaki şiddetinin; iyileşmeyi ya da ergenlik ve sonrasındaki ilerlemesini yordadığı bulunmuştur.
Kekemeliğin Nedenleri Nelerdir?
Kekemeliğin nedenleri genetik; fizyolojik veya psikolojik olabilir. Çocuklukta başlangıçlı kekemeliği olan bireylerin birinci derece biyolojik akrabaları arasında kekemelik olma riski; genel popülasyondaki riskin üç katından fazladır. Fizyolojik olarak da kekemelerde gelişmemiş bir dominans (baskınlık) olduğunu söyler. İnsanlar beyinlerindeki sol yarıküreyi baskın olarak kullanırlar. Bazı çocukların sağ yarıküresi fazla baskınlık gösterir. Bu çocuklara sol elle yazarken sağ elle yaz diye zorlama yapılmış ve o nedenle kekemelik ortaya çıkmış olabilir. Öte yandan şiddet görmüş; korkmuş veya aşırı strese maruz kalmış çocukta da kekemelik görülebilir.
Kekemeliğin Olası Psikolojik Nedenleri
Kekemeliğin genetik ve fizyolojik nedenleri olabileceği gibi psikolojik nedenleri de olabilmektedir. Psikolojik nedenler şu şekilde sıralanabilir:
• Travmatik yaşantılar ve korkular;
Yangın; deprem; sel gibi afetler
Hayvandan korkma (genelde kedi ve köpek)
Tüp patlaması; bina çökmesi gibi olaylar
Trafik kazaları
Ateşli hastalık ve ameliyatlar
Bir kavgaya tanık olma
Sesle korkutulma
• Aile içi sorunlar;
Evdeki kavgalar ve huzursuzluklar
Çocuğa uygulanan şiddet
Anne-baba arasındaki şiddet
• Kayıp ve ayrılık;
Aile fertlerinden birinin ölümü
Boşanma nedeniyle anne-babadan ayrılma
Ani seyahatler nedeniyle ayrılık
Evcil hayvanın ölümü veya hayvandan ayrılma
• Hatalı ana-baba tutumları;
Baskıcı; aşırı disiplinli aile tutumları
Aşırı koruyucu aile tutumları
Alaycı; aşağılayıcı aile tutumları
Çocuklarda görülen psikolojik kökenli kekemelik; çocuğun çevresindeki kişilerin yanlış tutumlarıyla iyice kuvvetlenebilir ve pekişebilir. Anne-baba bu konuda dikkatli davransa bile; çocuğun etkileşimde olduğu diğer aile bireyleri; okul arkadaşları; öğretmenleri ve komşuların yaptığı hatalar nedeniyle çocuğun kekemeliği artabilir veya kekemelik nedeniyle başka sorunlar ortaya çıkabilir.
Kekemelik Nedeniyle Ortaya Çıkabilecek Bazı Sorunlar
Kekemelik; çocuğun dil becerilerini etkilediği kadar sosyal yaşamını ve psikolojisini de olumsuz etkileyebilmektedir. Kendini rahat bir şekilde ifade edemeyen çocukta özgüven eksikliği oluşabilir. Konuşmasını düzeltemeyen; okulda veya sosyal ortamlarda kendisini rahat bir şekilde ifade edemeyen çocukta başarısızlık kaygısı oluşabilir. Okul başarısızlığı; içe dönük olma; değersiz hissetme ve depresyonda diğer olası psikolojik problemlerdendir