POLİKİSTİK OVER SENDROMU
Polikistik over sendromu (PKOS); kadınların hormon düzeylerini etkileyen bir durumdur.
PKOS lu kadınlar normalden daha yüksek miktarda erkek hormonu üretir. Bu hormon dengesizliği vücutlarının adet dönemlerini atlamasına neden olur ve hamile kalmalarını zorlaştırır.
PKOS ayrıca yüzde ve vücutta saç büyümesine ve kelliğe neden olur. Ve diyabet ve kalp hastalığı gibi uzun vadeli sağlık sorunlarına katkıda bulunabilir.
Doğum kontrol hapları ve diyabet ilaçları (bir PKOS semptomu olan insülin direnciyle savaşır) hormon dengesizliğini düzeltmeye ve semptomları iyileştirmeye yardımcı olabilir.
PKOS nedir?
PKOS; kadınları doğurganlık yıllarında (15 ila 44 yaş) etkileyen hormonlarla ilgili bir sorundur. Bu yaş grubundaki kadınların yüzde 2;2 ila 26;7 sinde PKOS vardır
PKOS lu kadınların yüzde 70 ine teşhis konmamıştır
PKOS; bir kadının yumurtalıklarını; östrojen ve progesteron üreten üreme organlarını - adet döngüsünü düzenleyen hormonları etkiler. Yumurtalıklar ayrıca androjen adı verilen az miktarda erkek hormonu üretir.
Hipofiz bezinde üretilen folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) yumurtlamayı kontrol eder.
FSH; yumurtalığı bir folikül (yumurta içeren bir kese) üretmesi için uyarır ve ardından LH; yumurtalığı olgun bir yumurta bırakması için tetikler.
PKOS; yumurtalıkları ve yumurtlamayı etkileyen bir "sendrom" veya semptom grubudur. Üç ana özelliği şunlardır:
•yumurtalıklarda kist
•yüksek düzeyde erkek hormonları
düzensiz veya atlanan dönemler
• PKOS ta yumurtalıkların içinde birçok küçük; sıvı dolu kese büyür. "Polikistik" kelimesi "birçok kist" anlamına gelir.
Bu keseler aslında her biri olgunlaşmamış bir yumurta içeren foliküllerdir. Yumurtalar asla yumurtlamayı tetikleyecek kadar olgunlaşmazlar.
Yumurtlama olmaması östrojen; progesteron; FSH ve LH düzeylerini değiştirir. Progesteron seviyeleri normalden daha düşüktür; androjen seviyeleri ise normalden yüksektir.
Ekstra erkek hormonları adet döngüsünü bozar; bu nedenle PKOS lu kadınlar normalden daha az adet görür.
ÖZET
Polikistik over sendromu (PKOS); doğurganlık yıllarında kadınların neredeyse yüzde 27 sini etkiler. Yumurtalıklardaki kistleri; yüksek düzeyde erkeklik hormonlarını ve düzensiz adet dönemlerini içerir.
ne sebep oluyor?
Doktorlar PKOS a neyin neden olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Yüksek düzeyde erkek hormonlarının yumurtalıkların hormon üretmesini ve normal olarak yumurta yapmasını engellediğine inanılıyor.
Genler; insülin direnci ve iltihaplanma; aşırı androjen üretimiyle bağlantılıdır.
genler
Çalışmalar; PKOS un ailelerde çalıştığını göstermektedir. Sadece bir genin değil; birçok genin duruma katkıda bulunması muhtemeldir.
İnsülin direnci
PKOS lu kadınların yüzde 70 inde insülin direnci vardır; bu da hücrelerinin insülini düzgün kullanamadığı anlamına gelir. İnsülin; vücudun gıdalardan alınan şekeri enerji için kullanmasına yardımcı olmak için pankreasın ürettiği bir hormondur.
Hücreler insülini gerektiği gibi kullanamadığında vücudun insülin talebi artar. Pankreas telafi etmek için daha fazla insülin üretir. Ekstra insülin; yumurtalıkların daha fazla erkek hormonu üretmesini tetikler.
Obezite; insülin direncinin önemli bir nedenidir. Hem obezite hem de insülin direnci; tip 2 diyabet riskinizi artırabilir.
Enflamasyon
PKOS lu kadınlar genellikle vücutlarında artan iltihaplanma seviyelerine sahiptir. Fazla kilolu olmak da iltihaplanmaya katkıda bulunabilir. Çalışmalar aşırı inflamasyonu daha yüksek androjen seviyelerine bağlamıştır.
ÖZET
Doktorlar PKOS a neyin neden olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Bunun genler; insülin direnci ve vücuttaki yüksek inflamasyon seviyeleri gibi faktörlerden kaynaklandığına inanıyorlar.
PKOS un yaygın semptomları
Bazı kadınlar ilk adet dönemleri civarında semptomlar görmeye başlar. Diğerleri sadece çok kilo aldıktan sonra veya hamile kalmakta zorlandıklarında PKOS olduğunu keşfederler.
En yaygın PKOS belirtileri şunlardır:
1- Düzensiz adetler. Yumurtlama eksikliği; uterus astarının her ay dökülmesini önler. PCOS lu bazı kadınlar yılda sekizden az adet görür veya hiç görmez.
2- Ağır kanama. Rahim astarı daha uzun bir süre için biriktiğinden; adetler normalden daha ağır olabilir.
3- Tüylenme. Bu durumdaki kadınların yüzde 70 inden fazlası; sırtları; göbekleri ve göğüsleri de dahil olmak üzere yüzlerinde ve vücudunda tüyler çıkar. Aşırı saç büyümesine hirsutizm denir.
4- Sivilceler . Erkek hormonları cildi normalden daha yağlı hale getirebilir ve yüz; göğüs ve sırt gibi bölgelerde sivilcelere neden olabilir.
5- Kilo almak. PCOS lu kadınların yüzde 80 i fazla kilolu veya obezdir.
6- Erkek tipi kellik. Saç derisindeki saçlar incelir ve dökülebilir.
7- Cildin koyulaşması. Boyun; kasık ve göğüs altı gibi vücut kırışıklıklarında koyu renkli cilt lekeleri oluşabilir.
8- Baş ağrısı Hormon değişiklikleri bazı kadınlarda baş ağrısını tetikleyebilir.
ÖZET
PKOS; adet döngüsünü bozarak daha az adete neden olabilir. Akne; saç büyümesi; kilo alımı ve koyu cilt lekeleri; durumun diğer belirtileridir.
PKOS vücudunuzu nasıl etkiler?
Normalden daha yüksek androjen seviyelerine sahip olmak doğurganlığınızı ve sağlığınızın diğer yönlerini etkileyebilir.
kısırlık
Hamile kalmak için yumurtlamanız gerekir. Düzenli olarak yumurtlamayan kadınlar; döllenecek kadar çok yumurta bırakmazlar. PKOS; kadınlarda kısırlığın önde gelen nedenlerinden biridir.
Metabolik sendrom
PKOS lu kadınların yüzde 80 e kadarı aşırı kilolu veya obezdir. Hem obezite hem de PKOS; aşağıdakiler için riskinizi artırır:
yüksek kan şekeri
yüksek kan basıncı
düşük HDL “iyi” kolesterol
yüksek LDL “kötü” kolesterol
Bu faktörler birlikte metabolik sendrom olarak adlandırılır ve aşağıdaki riskleri artırırlar:
kalp hastalığı
şeker hastalığı
felç
uyku apnesi: Bu durum; gece boyunca uykuyu kesen solunumda tekrarlayan duraklamalara neden olur. Uyku apnesi; aşırı kilolu kadınlarda daha yaygındır - özellikle de PKOS ları varsa. Hem obezitesi hem de PKOS u olan kadınlarda uyku apnesi riski; PKOS u olmayanlara göre 5 ila 10 kat daha fazladır.
Endometriyal kanser
Yumurtlama sırasında uterus astarı dökülür. Her ay yumurtlamazsanız; rahim duvarı kalınlaşabilir.
Kalınlaşmış bir rahim duvarı endometriyal kanser riskinizi artırabilir.
Depresyon
Hem hormonal değişiklikler hem de istenmeyen tüy büyümesi gibi belirtiler duygularınızı olumsuz etkileyebilir. PKOS lu birçok kişi sonunda depresyon ve anksiyete yaşar.
ÖZET
Hormon dengesizlikleri bir kadının sağlığını birçok yönden etkileyebilir. PKOS kısırlık; metabolik sendrom; uyku apnesi; endometriyal kanser ve depresyon riskini artırabilir.
PKOS nasıl teşhis edilir
Doktorlar tipik olarak bu üç semptomdan en az ikisine sahip olan kadınlarda PKOS teşhisi koyar.
• yüksek androjen seviyeleri
• düzensiz adet döngüsü
• yumurtalıklarda kist
• Doktorunuz ayrıca sivilce; yüz ve vücutta tüylenme ve kilo alma gibi belirtileriniz olup olmadığını da sormalıdır.
Pelvik muayene; yumurtalıklarınızla veya üreme sisteminizin diğer bölümleriyle ilgili herhangi bir sorun olup olmadığına bakabilir.
Kan testlerleri ile normalden daha yüksek erkek hormon seviyeleri saptanabilir.
Kalp hastalığı ve diyabet gibi ilgili durumlar için riskinizi değerlendirmek için kolesterol; insülin ve trigliserit seviyenizi kontrol etmek için kan testleriniz de olabilir.
Ultrason; anormal folikülleri ve yumurtalıklarınız ve rahminizdeki diğer sorunları aramak için kullanılır.
ÖZET
Doktorlar; kadınların üç ana semptomdan en az ikisine sahip olması durumunda - yüksek androjen seviyeleri; düzensiz dönemler ve yumurtalıklarda kistler varsa PKOS u teşhis eder. Pelvik muayene; kan testleri ve ultrason tanıyı doğrulayabilir.
Hamilelik ve PKOS
PKOS normal adet döngüsünü kesintiye uğratır ve hamile kalmayı zorlaştırır. PCOS lu kadınların yüzde 70 ila 80 inde doğurganlık sorunları vardır.
Bu durum ayrıca gebelik komplikasyonları riskini de artırabilir.
PKOS lu kadınlarda erken doğurma olasılığı olmayan kadınlara göre iki kat daha fazladır. Ayrıca düşük; yüksek tansiyon ve gebelik diyabeti için daha büyük risk altındadırlar.
Bununla birlikte; PKOS lu kadınlar yumurtlamayı düzenleyen fertilite tedavileri kullanılarak hamile kalabilirler. Kilo vermek ve kan şekeri seviyelerini düşürmek; sağlıklı bir hamilelik geçirme şansınızı artırabilir.
ÖZET
PKOS hamile kalmayı zorlaştırabilir ve hamilelik komplikasyonları ve düşük riskinizi artırabilir. Kilo kaybı ve diğer tedaviler; sağlıklı bir hamilelik geçirme şansınızı artırabilir.
PKOS tedavisi için diyet ve yaşam tarzı ipuçları
PKOS tedavisi genellikle kilo verme; diyet ve egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri ile başlar. Vücut ağırlığınızın sadece yüzde 5 ila 10 unu kaybetmek adet döngünüzü düzenlemeye ve PKOS semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Kilo kaybı ayrıca aşağıdaki durumlar için de faydalıdır:
Yüksek kolesterol seviyeleri
Yüksek insülin
kalp hastalığı ve diyabet riskleri
Kilo vermenize yardımcı olan herhangi bir diyet durumunuza yardımcı olabilir. Bununla birlikte; bazı diyetlerin diğerlerine göre avantajları olabilir.
PKOS için diyetleri karşılaştıran çalışmalar; düşük karbonhidratlı diyetlerin hem kilo vermede hem de insülin seviyelerini düşürmede etkili olduğunu bulmuştur.
Çoğu karbonhidratı meyvelerden; sebzelerden ve tam tahıllardan alan düşük glisemik indeksli (düşük GI) bir diyet; adet döngüsünü normal bir kilo verme diyetinden daha iyi düzenlemeye yardımcı olur.
Birkaç çalışma; haftada en az 3 gün 30 dakikalık orta yoğunlukta egzersizin PKOS lu kadınların kilo vermesine yardımcı olabileceğini bulmuştur. Egzersizle kilo vermek aynı zamanda yumurtlamayı ve insülin seviyelerini de iyileştirir.
Egzersiz; sağlıklı bir diyetle birleştirildiğinde daha da faydalıdır. Diyet artı egzersiz; tek başına müdahaleden daha fazla kilo vermenize yardımcı olur ve diyabet ve kalp hastalığı risklerinizi azaltır.
Akupunkturun PKOS u iyileştirmeye yardımcı olabileceğine dair bazı kanıtlar var; ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET
PKOS tedavisi; diyet ve egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri ile başlar. Fazla kilonuz varsa vücut ağırlığınızın sadece yüzde 5 ila 10 unu kaybetmek semptomlarınızı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Yaygın tıbbi tedaviler
Doğum kontrol hapları ve diğer ilaçlar; adet döngüsünü düzenlemeye ve saç büyümesi ve akne gibi PKOS semptomlarını tedavi etmeye yardımcı olabilir.
Doğum kontrolü
Günlük progestin almak şunları yapabilir:
normal bir hormon dengesini sağlar
yumurtlamayı düzenler
aşırı tüylenme gibi semptomları hafifletir
endometriyal kansere karşı koruma sağlar
Bu hormonlar bir hap; band şeklindedir
metformin
Metformin tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Ayrıca insülin seviyelerini iyileştirerek PKOS u tedavi eder.
Bir çalışma; diyet ve egzersizde değişiklik yaparken metformin almanın kilo kaybını iyileştirdiğini; kan şekerini düşürdüğünü ve normal bir adet döngüsünü tek başına diyet ve egzersizde yapılan değişikliklerden daha iyi geri getirdiğini göstermiştir.
klomifen
Klomifen PKOS lu kadınların hamile kalmasına yardımcı olabilecek bir fertilite ilacıdır.
Aile planlamasını tartışırken; klomifenin ikiz ve diğer çoğul doğum şansını artırdığını akılda tutmak önemlidir.
Epilasyon ilaçları
Birkaç tedavi; istenmeyen tüylerden kurtulmaya veya büyümesini durdurmaya yardımcı olabilir.
Eflornithine kremi; saç büyümesini yavaşlatan reçeteli bir ilaçtır. Lazer epilasyon ; yüzünüzdeki ve vücudunuzdaki istenmeyen tüylerden kurtulabilmek için etkilidir.
Ameliyat
Diğer tedaviler işe yaramazsa; ameliyat doğurganlığı iyileştirmek için bir seçenek olabilir. Yumurtalık delme; normal yumurtlamayı eski haline getirmek için bir lazer veya ısıtılmış ince bir iğne ile yumurtalıkta küçük delikler açan bir prosedürdür.
ÖZET
Doğum kontrol hapları ve diyabet ilacı metformin normal adet döngüsünü geri getirmeye yardımcı olabilir. Klomifen ve cerrahi; PKOS lu kadınlarda doğurganlığı artırır. Epilasyon ilaçları; kadınların istenmeyen tüylerden kurtulmasına yardımcı olabilir.
Ne zaman doktora görünmeli
Aşağıdaki durumlarda doktorunuza görünün:
Adet dönemlerini kaçırdın ve hamile değilsin.
Yüzünüzde ve vücudunuzda tüylenme gibi PKOS semptomlarınız var.
12 aydan fazla bir süredir hamile kalmaya çalışıyorsunuz ancak başarılı olamadınız.
Aşırı susuzluk veya açlık; bulanık görme veya açıklanamayan kilo kaybı gibi diyabet semptomlarınız var.
Adetleriniz zaten düzensizse veya yoksa ve hamile kalmaya çalışıyorsanız; değerlendirilmek üzere bir uzmana görünmek için 12 ay beklemeyin.
Ayrıca; hamile kalmak istemiyorsanız; düzensiz veya adet görmeme adetlerinin başlı başına bir doğum kontrolü olmadığını unutmayın.
Bu koşullar altında bile hamile kalmak hala mümkün olabilir. PKOS unuz olsa bile bu durumda kontrasepsiyon kullanmak en iyisidir.
PKOS unuz varsa; endokrinoloji uzmanı doktorunuzla düzenli ziyaretler planlayın. Diyabet; yüksek tansiyon ve diğer olası komplikasyonları kontrol etmek için düzenli testlere ihtiyacınız olacaktır.
ÖZET
Adet görmediyseniz veya yüzünüzde veya vücudunuzda tüylenme gibi başka PKOS semptomlarınız varsa doktorunuza görünün. Ayrıca 12 ay veya daha uzun süredir hamile kalmaya çalışıyorsanız ve başarılı olamıyorsanız bir doktora görünün.
PKOS; bir kadının adet döngüsünü bozabilir ve hamile kalmayı zorlaştırabilir. Yüksek düzeyde erkek hormonları da yüzde ve vücutta tüylenme gibi istenmeyen semptomlara yol açar.
Yaşam tarzı müdahaleleri; doktorların PKOS için önerdiği ilk tedavilerdir ve genellikle etkilidirler.
Kilo kaybı; PKOS semptomlarını tedavi edebilir ve hamile kalma olasılığını artırabilir. Diyet ve aerobik egzersiz; kilo vermenin iki etkili yoludur.
Yaşam tarzı değişiklikleri işe yaramazsa ilaçlar bir seçenektir. Doğum kontrol hapları ve metformin; hem daha normal adet döngülerini eski haline getirebilir hem de PKOS semptomlarını hafifletebilir.